Η Ελλάδα στην κόψη του ξυραφιού

Τη στάση της τρόικας στη τελευταία όπως λένε διαπραγμάτευση (το λένε βάλτε το στο “τελευταία”, στο “διαπραγμάτευση” ή και στα δυο όπως εγώ) προσπαθεί να εξηγήσει ο Αλέξης Παπαχελάς σε πρωτοσέλιδο άρθρο του στην «Καθημερινή» της Τρίτης 2 Δεκεμβρίου.

* * *

Πολύ λίγοι ήταν εκείνοι οι οποίοι προέβλεπαν πως η τρόικα θα σκλήραινε τόσο πολύ τη στάση της έναντι της ελληνικής κυβέρνησης. Βεβαίως η ίδια η τρόικα δεν το έκρυβε και είχε διακηρύξει πως αυτός θα ήταν ο τελευταίος και πλέον δύσκολος γύρος. Παρ’ όλα αυτά είναι σαν να λείπει κάτι από το παζλ, σαν να μην μπορεί να εξηγηθεί η στροφή του Βερολίνου σε σχέση με την Αθήνα. Διεθνείς παράγοντες αναρωτιούνται τι συνέβη και γιατί δεν παίζει τόσο σημαντικό ρόλο η σχέση Σαμαρά - Μέρκελ.
Η πλέον πειστική εξήγηση έρχεται από ανθρώπους που ασχολούνται με την Ελλάδα και είχαν την ευκαιρία πρόσφατα να συνομιλήσουν με Γερμανούς αξιωματούχους και το επιτελείο του κ. Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Η εντύπωση που απεκόμισαν είναι ότι δεν τους απασχολεί η Ελλάδα, αλλά η Γαλλία και η υπόλοιπη Ευρώπη. Ο μεγάλος πονοκέφαλος της καγκελαρίας αλλά και του υπουργείου Οικονομικών είναι να μη «σκάσει» η Γαλλία, κατόπιν η Ιταλία και πάει λέγοντας. Ο πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ τηλεφωνεί λοιπόν στην καγκελάριο Αγκελα Μέρκελ και της ζητά εκπτώσεις στην τήρηση του δημοσιονομικού συμφώνου, «γιατί αλλιώς θα εκλεγεί η Μαρίν Λε Πεν και μετά χαθήκαμε, θα γίνει μεγάλη ζημιά και στην Ευρωπαϊκή Ενωση». Την ίδια γραμμή ακολουθεί ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι, ο οποίος απειλεί ότι θα έλθει ο Μπέπε Γκρίλο, και ο Ισπανός Μαριάνο Ραχόι, που επισείει τον κίνδυνο των Podemos. O Ελληνας πρωθυπουργός ήταν ο πρώτος που υιοθέτησε αυτή την επιχειρηματολογία, λέγοντας πως «αν με πιέσετε πολύ για μέτρα που δεν μπορώ να περάσω από τη Βουλή και την κοινωνία, θα πέσω και θα έλθει ο ΣΥΡΙΖΑ».
Τι άκουσαν, λοιπόν, οι ξένοι συνομιλητές των Γερμανών που παίρνουν τις αποφάσεις; Ουσιαστικά πως ο κ. Σόιμπλε βλέπει ότι μπορεί να αναγκασθεί να κάνει εκπτώσεις στο δόγμα της λιτότητας και της δημοσιονομικής πειθαρχίας, λόγω των εσωτερικών προβλημάτων του κ. Ολάντ ή του κ. Ρέντσι. Κατά την άποψή του, η Ελλάδα προσφέρεται για παραδειγματισμό. Ακολουθώντας μια σκληρή πολιτική έναντι της σημερινής ελληνικής κυβέρνησης δίνεται το σήμα στην υπόλοιπη Ευρώπη πως «δεν θα εσωτερικεύσουμε εμείς το δικό σας πολιτικό πρόβλημα». Ταυτόχρονα προετοιμάζεται ο κ. Σόιμπλε να «υποδε-χθεί» και την επόμενη κυβέρνηση, η οποία μπορεί να προκύψει από πρόωρες εκλογές. Τηρώντας μία εξαιρετικά σκληρή στάση απέναντί της, θεωρεί πως θα διασφαλίσει ότι το μοντέλο της ανάδειξης μιας ακραίας αντιπολίτευσης στην κυβέρνηση δεν θα καταστεί εξαγώγιμο. «΄Η θα συμβιβαστούν ή θα πέσουν ή θα φύγει η Ελλάδα από την Ευρωζώνη», ήταν η φράση αξιωματούχου που παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την ελληνική κρίση.
Αν όλα αυτά ισχύουν -και υπάρχουν σημαντικές ενδείξεις ότι ισχύουν- θα πρέπει να ετοιμασθούμε για μια πολύ ταραχώδη περίοδο και στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Οσο και να ισχυρισθεί κανείς ότι δεν έγιναν πολλά στην Ελλάδα ή ότι δεν τηρήθηκαν τα υπεσχημένα, τίποτα δεν δικαιολογεί την τωρινή συμπεριφορά έναντι της χώρας. Η Γερμανία ουδέποτε φημιζόταν για την αποτελεσματική ή φωτισμένη χρήση της ισχύος της, εδώ όμως θα μιλάμε για μια ανεξήγητη εμμονή που θα έχει καταστροφικές συνέπειες. Ποιος θα μπορούσε να αλλάξει τα δεδομένα; Προφανώς η κ. Μέρκελ, η οποία μέχρι στιγμής κρύβεται ή δεν μπαίνει εμφανώς στην εικόνα. Οι παρεμβάσεις της, άλλωστε, έρχονται πάντοτε την ύστατη στιγμή, όταν το ελληνικό πρόβλημα μπαίνει για τα καλά στο παγκόσμιο ραντάρ των αγορών και όσων λαμβάνουν τις αποφάσεις. Ας μην ξεχνάμε ότι το 2012 η κ. Μέρκελ αποφάσισε την τελευταία στιγμή να μην ακολουθήσει όσους ήθελαν την Ελλάδα εκτός Ευρωζώνης. Και αυτό ύστερα από ασφυκτική πίεση των Αμερικανών που της επεσήμαναν τους μεγάλους κινδύνους ενός τέτοιου εγχειρήματος για την παγκόσμια οικονομία και των Κινέζων που έπαιξαν ενδεχομένως και τον κρισιμότερο ρόλο.
Ας ελπίσουμε ότι και αυτήν τη φορά η κ. Μέρκελ θα ανταποκριθεί, ως ηγέτις μιας ισχυρής χώρας, στην πρόκληση της ελληνικής κρίσης.