Για ελληνική τραγωδία με τον κορονοϊό «μιλάει το Der Spiegel»

 Σε δημοσίευμα της η γερμανική ιστοσελίδα επικεντρώνεται στην εξάπλωση του δεύτερου κύματος της πανδημίας και τις τραγικές του επιπτώσεις στη χώρα μας και ιδιαίτερα στη Θεσσαλονίκη

Σε ανταπόκριση από τη Θεσσαλονίκη το Spiegel Online αναφέρεται στις τραγικές επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού στην Ελλάδα.

Δίνοντας ιδιαίτερο βάρος στη Θεσσαλονίκη σε άρθρο με τίτλο «Η ελληνική τραγωδία με τον κορονοϊό». Στον υπότιτλο αναφέρει: “Η Ελλάδα ξεπέρασε το πρώτο κύμα της πανδημίας σχετικά εύκολα. Τώρα όμως καταγράφεται ρεκόρ κρουσμάτων και θυμάτων. Τι πήγε στραβά;”

Η γερμανική ιστοσελίδα παρατηρεί:

• • •

Η αναζήτηση απαντήσεων επικεντρώνεται στη Θεσσαλονίκη, η οποία θεωρείται το επίκεντρο του δεύτερου κύματος της πανδημίας. Ορισμένοι ειδικοί εκφράζουν φόβους μήπως η Θεσσαλονίκη γίνει δεύτερο Μπέργκαμο αν δεν βρεθεί τρόπος να περιοριστούν τα κρούσματα. Γιατί όμως η Θεσσαλονίκη; Γίνεται λόγος για τους 100.000 φοιτητές της πόλης, το χαλαρό τρόπο ζωής, τα πολυάριθμα παράνομα πάρτι και την αδιαφορία για τα περιοριστικά μέτρα όπως η χρήση προστατευτικής μάσκας. Όμως αυτά τα φαινόμενο δεν περιορίζονται στη Θεσσαλονίκη.

 Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού κυβέρνηση και πληθυσμός χαλάρωσαν και το φθινόπωρο κανείς δεν είχε πια όρεξη για νέο γύρο αυστηρών μέτρων. Ακόμα κι όταν η κατάσταση ξέφυγε από τον έλεγχο, πολύς κόσμος και κυρίως ηλικιωμένοι βγήκαν από τα σπίτια για να ψωνίσουν στις λαϊκές αδιαφορώντας για ισχύοντες κανόνες.

 Ανησυχία προκαλούν και οι βραδινές συναντήσεις δεκάδων ατόμων σε πάρκο της Καλαμαριάς. Σε αυτά τα αυτοσχέδια πάρτι ρέει άφθονο αλκοόλ και ντελίβερι φέρνουν πίτσες και σουβλάκια. Μόλις εμφανιστεί η αστυνομία, το πλήθος διαλύεται γρήγορα. Στο μικροσκόπιο των αρχών βρίσκεται τώρα και η ορθόδοξη εκκλησία. Χρειάστηκε αρκετός χρόνος έως ότου κυβέρνηση και εκκλησία άρχισαν να προειδοποιούν για τους κινδύνους της πανδημίας. Αυστηρά μέτρα ελήφθησαν μόλις τώρα

 

 

Αναδημοσίευση: .makthes.gr

«Εμείς τη δουλειά μας, εσείς στα αυγά σας»

 Ο Τάσος Παππάς στην «Εφημερίδα των Συντακτών» σε άρθρο του με τον ίδιο τίτλο την Πέμπτη 26 Νοεμβρίου καταγγέλλει αυτούς που κατηγορούν όσους απεργούν όταν είμαστε σε lockdown. Όταν οι ίδιοι κάνουν «τα στραβά μάτια» που η κυβέρνηση νομοθετεί αντιλαϊκά εν μέσω πανδημίας

• • •

«Μα τώρα απεργία;». «Τόση ανευθυνότητα;». «Δεν σέβονται τίποτα οι εργατοπατέρες;». «Δεν μπορούσαν να περιμένουν να περάσει το δεύτερο κύμα;». Με τέτοια πάνω-κάτω φρασεολογία επιτέθηκαν υπουργοί, βουλευτές της Δεξιάς και δημοσιολόγοι στα συνδικάτα για τη σημερινή απεργία. Ωστόσο δεν διανοήθηκαν -αναμενόμενο και για τα στελέχη της συντηρητικής παράταξης και για τους… ανιδιοτελείς δημοσιολόγους- να απευθύνουν ανάλογα ερωτήματα στον πρωθυπουργό και στους υπουργούς του:

 • Μα, μέσα στην πανδημία, με τον κόσμο φοβισμένο και απελπισμένο εξαιτίας των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει σήμερα και αυτών που θα έρθουν αύριο, όπως προβλέπουν διεθνείς οργανισμοί υπεράνω υποψίας για ροπή στον αριστερισμό, εσείς, κύριε πρωθυπουργέ και κύριοι(ες) υπουργοί, ψηφίσατε στη Βουλή τον πτωχευτικό νόμο;

 • Μα, σε συνθήκες κρίσης και ανασφάλειας, με τα νοικοκυριά να προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα όπως όπως, με πολλές μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις να βρίσκονται στο χείλος της καταστροφής, με χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες να ψάχνουν εναγωνίως σωσίβιο για να γλιτώσουν από τον πνιγμό, με την ανεργία να φουντώνει, τη μερική και κακά αμειβόμενη απασχόληση να γίνεται καθεστώς, με τους εργαζόμενους σε πολλές επιχειρήσεις να βρίσκονται στο έλεος των εργοδοτών και να μην μπορούν να απεργήσουν γιατί ο νόμος σας τους βάζει εμπόδια, με τις εκκρεμείς συντάξεις να μένουν… εκκρεμείς, με το ιδιωτικό χρέος να απογειώνεται και το δημόσιο χρέος να προσεγγίζει εφιαλτικά νούμερα, με τις απλήρωτες υπερωρίες να είναι ο κανόνας σε πολλές εταιρείες, εσείς, κύριε πρωθυπουργέ και κύριοι(ες) υπουργοί, σχεδιάζετε να ανατρέψετε τα πάντα στις εργασιακές σχέσεις προς όφελος του ΣΕΒ, δίνετε στη διαβούλευση την έκθεση ιδεών της επιτροπής Πισσαρίδη, που, παρά τις φιλότιμες προσπάθειες των φίλων σας στα μπουκωμένα μέσα ενημέρωσης να την παρουσιάσουν ως το απαύγασμα του οικονομικού ορθολογισμού και παρά τους υφολογικούς ακκισμούς, τις λουστραρισμένες γενικεύσεις και τις σκόπιμες ασάφειες των συντακτών της, αποτελεί ένα σχέδιο-λαιμητόμο για τους εργαζόμενους, τους ελεύθερους επαγγελματίες, τις μικρές επιχειρήσεις, τους ασφαλισμένους;

 Ζείτε σε άλλη χώρα; Η σχέση σας με την κοινωνία είναι τόσο επιδερμική που φτάνετε στο σημείο να εκπλήσσεστε επειδή οι περισσότεροι άνθρωποι ζουν από τον μισθό τους, που είναι έτσι κι αλλιώς κουτσουρεμένος ύστερα από δέκα χρόνια μνημονίων; Είστε αθεράπευτα κυνικοί και προκλητικά μεροληπτικοί υπέρ των συμφερόντων της τάξης των εχόντων;

 Εχετε την απαίτηση εσείς να κυβερνάτε σαν να μην τρέχει τίποτε, να συκοφαντείτε όποιον διαμαρτύρεται και οι πολίτες να κάθονται στα αυγά τους, να παρακολουθούν με άδειο βλέμμα τα «διαγγέλματα» που κάνετε κάθε τρεις και λίγο για να μαλώσετε τους απείθαρχους, να αποθεώσετε τους μεγαλόσχημους της τάξης σας που κάνουν φιλανθρωπία από το… υστέρημά τους και επίσης έχετε την απαίτηση οι καθημαγμένοι να ευγνωμονούν τους υπουργούς σας που παρελαύνουν στα τηλεοπτικά δίκτυα μέρα παρά μέρα εκστομίζοντας χωρίς αντίλογο ένα σωρό βαρύγδουπες ανοησίες;

 Η δημοκρατία που έχετε στο μυαλό σας και εσείς, κύριε πρωθυπουργέ και οι περισσότεροι(ες) υπουργοί σας -οι εξαιρέσεις μετριούνται στα δάχτυλα του ενός χεριού-, είναι κολοβή. Θυμώνετε όταν σας αμφισβητούν. Δεν ενοχλείστε από τις πράξεις των περισπούδαστων βλίτων που έχετε στο πλευρό σας. Συμπεριφέρεστε στους αντιπάλους σας σαν να είστε ο Ναπολέων την περίοδο των θριάμβων του. Ζητάτε συναίνεση, αλλά απορρίπτετε μετά βδελυγμίας όλες τις προτάσεις της αντιπολίτευσης. Κυνηγάτε χωρίς έλεος όσους ασκούν το δικαίωμα της ανυπακοής απέναντι σε άδικους νόμους (από το σώμα του φιλελευθερισμού είναι αυτό, κύριε πρωθυπουργέ). Αισθάνεστε ασφαλής επειδή ελέγχετε μέσω αντιπροσώπων τα περισσότερα μέσα ενημέρωσης. Μας λέτε με στόμφο ότι η χώρα έχει κυβέρνηση. Εχει όμως και διαφωνούντες, οι τάξεις των οποίων πυκνώνουν. Το τι θα γίνει στη συνέχεια είναι αδύνατον να προβλεφθεί. Πάντως, είναι άλλο πράγμα η αυτοπεποίθηση, άλλο η οίηση.

Συγκλονιστικές οι ομοιότητες του κορωνοϊού με τον λοιμό στην Αθήνα του Θουκυδίδη

Εδώ κι ένα χρόνο βιώνουμε την πανδημία της νόσου του κορονοϊού 2019 (COVID-19) είναι η τρέχουσα πανδημία που προκλήθηκε από τον κορονοϊό SARS-CoV-2 και αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά στην πόλη Ουχάν, πρωτεύουσα της επαρχίας Χουπέι της Κίνας, τον Δεκέμβριο του 2019. Ως και τις 22 Νοεμβρίου 2020 είχαν επιβεβαιωθεί πάνω από 58,5 εκατομμύρια κρούσματα σε 215 χώρες και περιοχές, είχαν σημειωθεί περισσότεροι από 1,38 εκατομμύρια θάνατοι που οφείλονται στη νόσο και είχαν ανακάμψει περισσότεροι από 40,2 εκατομμύρια άνθρωπο.

Στην Ελλάδα εμφανίστηκε και εξαπλώθηκε από τις 26 Φεβρουαρίου 2020. Με βάση τα στοιχεία που παρέχει ο ΕΟΔΥ, ο συνολικός αριθμός των κρουσμάτων ανέρχεται σε 99.306.

Ο κορυφαίος αρχαιολόγος Νίκος Καλτσάς (φωτο) που υπήρξε επί  12 χρόνια διευθυντής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου μας εξηγε, βήμα βήμα, το κείμενο του Θουκυδίδη που αφηγείται τον λοιμό στην αρχαία Αθήνα και αποκαλύπτει ανατριχιαστικές ομοιότητες με την πανδημία κορωνοϊού σήμερα.

Οι ομοιότητες; Τα συμπτώματα, οι ουρές με τα φέρετρα στο Μπέργκαμο, η συνωμοσιολογία, η «δημοκρατικότητα» του ιού απέναντι σε όλους -ακόμα και ο Περικλής χτυπήθηκε από τη νόσο.

Μια αφήγηση μοναδική που δείχνει πώς το κείμενο του Θουκυδίδη για τον λοιμό στην αρχαία Αθήνα είναι ακόμα ζωντανό, αναπνέει και συνομιλεί με την συνθήκη που ζούμε τώρα.

Γράφει ο Νίκος Καλτσάς:

• • •

«Θα ξεκινήσω με ένα μικρό απόσπασμα από το κείμενο του μεγάλου ιστορικού.

“νόμοι τε πάντες ξυνεταράχθησαν οἷς ἐχρῶντο πρότερον περὶ τὰς ταφάς, ἔθαπτον δὲ ὡς ἕκαστος ἐδύνατο” (Δεν τηρούσαν πια καμιά από τις τελετές για την ταφή των νεκρών κι ο καθένας έθαβε τους δικούς του όπως μπορούσε). Διαβάζοντας κάποιος αυτή τη φράση του Θουκυδίδη δε μπορεί παρά να φέρει στη μνήμη του τις εικόνες της πομπής με τα ασυνόδευτα φέρετρα στην τραγική Ιταλία του χθες, του σήμερα.  Πόσο πανικό και σε ποια κατάσταση φέρνει τον άνθρωπο μια πανδημία ιού; Πόσο επηρεάζει τη συμπεριφορά του και ποιες σκέψεις περνούν από το μυαλό του; Υπάρχουν άραγε κοινά σημεία ανάμεσα στο λοιμό της αρχαίας Αθήνας και στη σημερινή πανδημία του κορονοϊού;

Ο Θουκυδίδης, που θεωρείται ο αντικειμενικότερος όλων των ιστοριογράφων της αρχαιότητας, ζώντας ο ίδιος από κοντά τα γεγονότα του Πελοποννησιακού Πολέμου, και έχοντας ιαθεί από τη φοβερή αρρώστια, όπως ομολογεί, στο δεύτερο βιβλίο της Ιστορίας του (Θουκ. ΙΙ 2.47-255) αφιερώνει  εννέα κεφάλαια στον πρωτοφανή λοιμό που έπληξε την πόλη –κράτος της Αθήνας στο δεύτερο έτος του πολέμου το 430 π. Χ.. Αναφέρεται σε αυτόν κυρίως με τη λέξη  η νόσος και περιγράφει με εξαντλητικές λεπτομέρειες τόσο τα συμπτώματα της, όσο και τα παρεπόμενα αυτής της πανδημίας.

«Eντονοι πονοκέφαλοι, ψηλός πυρετός, φλόγωση και κοκκίνισμα των ματιών, φτέρνισμα και στη συνέχεια η νόσος έφτανε στο στήθος προκαλώντας δυνατό βήχα. Ο πυρετός ήταν τόσο ψηλός που οι άνθρωποι δεν μπορούσαν να ανεχθούν ούτε τα ρούχα τους και ήθελαν να είναι γυμνοί, ενώ κάποιοι έπεφταν στις στέρνες τυραννισμένοι από ακατάπαυστη δίψα, αλλά όσο κι αν έπιναν δεν μπορούσαν να τη σβήσουν. Η νόσος ήταν τέτοια, ώστε οι λέξεις δεν φτάνουν για να την περιγράψουν και χτυπούσε τόσο βαριά που δεν ήταν δυνατό να αντέξει η ανθρώπινη φύση και οι περισσότεροι πέθαιναν την έβδομη ή την ένατη μέρα». Τέτοιες και ακόμα περισσότερες λεπτομέρειες αναφέρει ο Θουκυδίδης γι αυτή τη θανατηφόρα επιδημία.

Το χειρότερο όλων, όμως ήταν το ότι οι άνθρωποι νοσηλεύοντας ο ένας τον άλλον κολλούσαν την αρρώστια, η οποία πλέον εξαπλωνόταν ανεξέλεγκτα. Οι γιατροί, μη γνωρίζοντας τη φύση της νόσου, πέθαιναν κι αυτοί όταν έρχονταν σε επαφή με τους αρρώστους. Οι πρακτικές και τα έθιμα ταφής είχαν εγκαταλειφθεί. Ο συνήθης τρόπος ήταν η καύση (ίσως και για λόγους προστασίας), αλλά πολλοί άνθρωποι, που δεν είχαν ούτε το χρόνο ούτε την οικονομική άνεση να έχουν δική τους πυρά, έριχναν τον δικό τους νεκρό σε πυρά στην οποία καίγονταν συγγενείς άλλων.

 

Ο ίδιος ο Θουκυδίδης προσβλήθηκε από τη νόσο και θεραπεύτηκε

Ομαδικός τάφος με θύματα του λοιμού
που βρέθηκε στον Κεραμεικό,
έξω από το νεκροταφείο
 Φωτογραφία από την έκδοση του Μουσείου
Κυκλαδικής Τέχνης «Η πόλη από κάτω»

Ο ομαδικός τάφος που βρέθηκε πριν από χρόνια κοντά στη συμβολή της Ιεράς οδού και της οδού Πειραιώς κατά τις ανασκαφές των εργασιών για το Μετρό της Αθήνας, είναι πολύ πιθανόν, όπως έχει ήδη υποστηριχθεί από τους ανασκαφείς, να σχετίζεται με τον λοιμό στην αρχαία Αθήνα. Οι 89 σκελετοί που ανήκαν σε άτομα διαφόρων ηλικιών και φύλων είχαν τοποθετηθεί στον ρηχό λάκκο με αταξία και βιαστικά. Η ταφή τους άλλωστε έξω από το νεκροταφείο του Κεραμεικού, εκτός από την έλλειψη χώρου, είχε ίσως και στόχο την προστασία της δημόσιας υγείας. Σύμφωνα, πάντως, με τις μελέτες που έκανε ο καθηγητής οδοντιατρικής Μανώλης Παπαγρηγοράκης σε κρανία και ιδιαίτερα στο κρανίο ενός κοριτσιού, διαπιστώθηκε ότι επρόκειτο για έναν τυφοειδή πυρετό.

Τον μεγαλύτερο οίκτο για τους αρρώστους ένιωθαν εκείνοι που είχαν προσβληθεί από τη νόσο, αλλά είχαν σωθεί, γιατί ήξεραν πολύ καλά τι σήμαινε αυτό, ενώ οι ίδιοι δεν είχαν πια κανένα φόβο. Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, η νόσος δεν πρόσβαλλε ποτέ τον ίδιο άνθρωπο δεύτερη φορά (είχε προφανώς αναπτύξει αντισώματα), αλλά ακόμα κι αν σπάνια τον πρόσβαλλε δεν ήταν θανατηφόρα. Ήταν, μας λέει, τόσο μεγάλη η χαρά όσων γίνονταν καλά που είχαν την πεποίθηση ότι δεν θα πέθαιναν ποτέ από καμιά άλλη αρρώστια.

 

Δεν άργησαν οι συνωμοσιολογίες

Σύμφωνα με πληροφορίες που συνέλεξε ο Θουκυδίδης, η νόσος ξεκίνησε, όπως φαίνεται, πιθανότατα από την Αιθιοπία κι από εκεί αφού έφτασε στη γειτονική Αίγυπτο και στη Λιβύη, μόλυνε πολλές περιοχές της αυτοκρατορίας του Βασιλέως (την τότε περσική αυτοκρατορία) .  Ο ιστορικός τονίζει ότι υπήρξαν και άλλες επιδημίες που εμφανίστηκαν π. χ. στη Λήμνο, αλλά αυτή που έφτασε, άγνωστο πως, στην Αθήνα δεν είχε κανένα προηγούμενο.

Η νόσος έφτασε πρώτα στον Πειραιά κι από εκεί σιγά σιγά στο άστυ των Αθηνών. Μέσα στην ένταση του πολέμου εκφράστηκε αμέσως η πρώτη συνωμοσιολογία: ότι δηλ. οι Σπαρτιάτες έριξαν δηλητήρια στα πηγάδια του Πειραιά, στον οποίο δεν υπήρχαν κρήνες. “Eς δὲ τὴν Ἀθηναίων πόλιν ἐξαπιναίως ἐσέπεσε, καὶ τὸ πρῶτον ἐν τῷ Πειραιεῖ ἥψατο τῶν ἀνθρώπων, ὥστε καὶ ἐλέχθη ὑπ’ αὐτῶν ὡς οἱ Πελοποννήσιοι φάρμακα ἐσβεβλήκοιεν ἐς τὰ φρέατα· κρῆναι γὰρ οὔπω ἦσαν αὐτόθι. ὕστερον δὲ καὶ ἐς τὴν ἄνω πόλιν ἀφίκετο”. Παρακάτω, βεβαίως, μας λέει ότι οι Σπαρτιάτες στην αρχή δεν είχαν ιδέα τι συνέβαινε μέσα στα τείχη της Αθήνας. Όταν, όμως πληροφορήθηκαν για τη νόσο, είτε από αυτομολήσαντες είτε γιατί το αντιλήφθηκαν βλέποντας τις φωτιές από τις καύσεις των νεκρών, εγκατέλειψαν την Αττική.

 Συνωμοσιολογίες, προφητείες, χρησμοί ήρθαν στην επικαιρότητα και στις καθημερινές συζητήσεις. Ανάμεσα στις προφητείες επίκαιρος έγινε ένας χρησμός που θυμήθηκαν οι γεροντότεροι, ότι “θα έρθει πόλεμος δωρικός και μαζί του λοιμός”. Και καθώς ο χρησμός δόθηκε, ως συνήθως προφορικά, διαφωνίες εκφράζονταν για το αν αναφερόταν σε λοιμό δηλ. αρρώστια ή σε λιμό δηλ. σε πείνα. “Eγένετο μὲν οὖν ἔρις τοῖς ἀνθρώποις μὴ λοιμὸν ὠνομάσθαι ἐν τῷ ἔπει ὑπὸ τῶν παλαιῶν, ἀλλὰ λιμόν, ἐνίκησε δὲ ἐπὶ τοῦ παρόντος εἰκότως λοιμὸν εἰρῆσθαι· οἱ γὰρ ἄνθρωποι πρὸς ἃ ἔπασχον τὴν μνήμην ἐποιοῦντο”.

 

O ίδιος ο Περικλής πέθανε από τη νόσο

Αλλά ο μέγας ιστορικός Θουκυδίδης έχοντας νου και λογική σχολιάζει το θέμα λέγοντας ότι τελικά δέχτηκαν όλοι ότι αναφερόταν σε λοιμό και συμπληρώνει: «Νομίζω ότι, αν ποτέ ξαναγίνει δωρικός πόλεμος και τύχει να έρθει μαζί λιμός (πείνα), θα τον ερμηνεύουν όπως θα ταιριάζει στην περίσταση» (δηλαδή όπως τους βολεύει).

Η Μύρτις - Το πρόσωπο του κοριτσιού
που βρέθηκε στον ομαδικό τάφο
 του Κεραμεικού και ανέπλασαν οι ειδικοί

ἢν δέ γε οἶμαί ποτε ἄλλος πόλεμος καταλάβῃ Δωρικὸς τοῦδε ὕστερος καὶ ξυμβῇ γενέσθαι λιμόν, κατὰ τὸ εἰκὸς οὕτως ᾄσονται.

Πολιορκημένοι και έγκλειστοι μέσα στα τείχη της πόλης οι Αθηναίοι, σε έναν πόλεμο δύσκολο, με τους Σπαρτιάτες να έχουν καταστρέψει ότι υπήρχε στην ύπαιθρο χώρα της Αττικής, και αντιμετωπίζοντας έναν δεύτερο πόλεμο με μια ανεξέλεγκτη επιδημία να τους αποδεκατίζει, έχοντας εγκαταλείψει ακόμα και την ελπίδα στους θεούς, άφηναν τη φαντασία τους να εξυφαίνει σενάρια συνωμοσίας, ανέσυραν προφητείες και χρησμούς (σημερινά πράγματα) και κατηγορούσαν τον Περικλή για τα δεινά τους.

Και όλα αυτά από την αδυναμία του ανθρώπου, όσο ισχυρός κι αν νομίζει ότι είναι, να αντιμετωπίσει κάτι που έρχεται έξω από αυτόν, μια καταστροφή που δεν κάνει διακρίσεις σε φύλλο, ηλικία, θρήσκευμα, οικονομικό και κοινωνικό status. Ο πανίσχυρος Περικλής πέθανε μετά από δυο χρόνια χτυπημένος κι αυτός από τον θανατηφόρο ιό!»

 

 

Αναδημοσίευση: iefimerida.gr

Πηγές: el.wikipedia.org, Δευτερη σελίδα του el.wikipedia.org και gr.euronews.com

Έτσι ανατινάχτηκε ο Γοργοπόταμος

Κορυφαία πράξη της Εθνικής Αντίστασης και μια από τις εντυπωσιακότερες ενέργειες δολιοφθορών στην κατεχόμενη Ευρώπη, η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου πραγματοποιήθηκε τη νύχτα της 25ης προς 26η Νοεμβρίου του 1942.

• • •

Την επιχείρηση εκτέλεσαν αντάρτες του ΕΛΑΣ, με επικεφαλής τον Αρη Βελουχιώτη, αντάρτες του ΕΔΕΣ με επικεφαλής τον Ναπολέοντα Ζέρβα και Άγγλοι σαμποτέρ, με επικεφαλής το συνταγματάρχη Εντι Μάγιερς και υπαρχηγό τον ταγματάρχη Κρις Γουντχάουζ.

Η διακοπή της μοναδικής σιδηροδρομικής σύνδεσης Βορρά – Νότου στην Ελλάδα για έξι εβδομάδες, μείωσε σημαντικά τη διακίνηση πολεμοφοδίων και πρώτων υλών προς και από την Ελλάδα.

 

Άρης Βελουχιώτης και Ναπολέων Ζέρβας

δεν ήταν αυτή η μοναδική αποστολή τους.

Στόχος τους βασικά ήταν να ανοίξουν το δρόμο της εδραίωσης της στρατιωτικής παρουσίας των Αγγλων στην Ελλάδα.

Αλλωστε τα συμφέροντά τους διαπλέκονταν άμεσα μ' αυτά της άρχουσας τάξης και ενδιαφέρονταν οι Αγγλοι για το μεταπελευθερωτικό καθεστώς, με δεδομένο μάλιστα ότι την ηγεσία του λαϊκού απελευθερωτικού κινήματος είχε αναλάβει η εργατική τάξη με το Κόμμα της, και η συμμαχία της, το ΕΑΜ, ήταν πραγματικά η μόνη δύναμη αντίστασης που είχε ως στόχο μια άλλη Ελλάδα, του λαού της.

Αρχηγοί των Αγγλων σαμποτέρ ήταν οι Ε. Μάγιερς και Κρις Γουντχάουζ, δύο καθόλου τυχαίοι άνθρωποι, που διατέλεσαν αρχηγοί της αγγλικής στρατιωτικής αποστολής στο ελληνικό αντάρτικο, κάνοντας ό,τι ήταν δυνατό για την εδραίωση της βρετανικής κυριαρχίας πάνω στις ελληνικές υποθέσεις.

Οι Αγγλοι σαμποτέρ -και κυρίως οι αρχηγοί τους- από την πρώτη στιγμή που πάτησαν το πόδι τους στην Ελλάδα, έκαναν ό,τι ήταν δυνατό για να έρθουν σε επαφή με τον δικό τους άνθρωπο, τον Ναπ. Ζέρβα, έχοντας την πεποίθηση ότι αυτός και οι ανταρτικές του δυνάμεις ήταν αρκετές για να την εκτέλεση της αποστολής Harling.

Για το ΕΑΜ, όπως και τον ΕΛΑΣ, όχι μόνο δεν ήθελαν να έχουν ανάμειξη στην επιχείρηση ανατίναξης, αλλά αυτές τις λαϊκές οργανώσεις τις θεωρούσαν αντιπάλους των απώτερων σκοπών τους.

Αναγκάστηκαν όμως να συνεργαστούν μαζί τους όταν διαπίστωσαν ότι ο Ζέρβας όχι μόνο δε διέθετε της απαραίτητες δυνάμεις για την ανατίναξη της γέφυρας, άρα δεν μπορούσε να αναλάβει το όλο εγχείρημα, αλλά και οι δυνάμεις του ήταν πολύ μικρότερες απ' αυτές που διέθετε ο ΕΛΑΣ.

 

Η γέφυρα του Γοργοποτάμου σήμερα

Η οργάνωση και εκτέλεση της επιχείρησης

Η γέφυρα που τελικά επιλέχθηκε να ανατιναχτεί ήταν αυτή του Γοργοπόταμου.

Την επιχείρηση εκτέλεσαν εκατόν πενήντα αντάρτες του ΕΛΑΣ, με επικεφαλής τον Αρη Βελουχιώτη, εξήντα αντάρτες του ΕΔΕΣ με επικεφαλής τον Ναπολέοντα Ζέρβα και δώδεκα Αγγλοι σαμποτέρ, με επικεφαλής το συνταγματάρχη Εντι Μάγιερς και υπαρχηγό τον ταγματάρχη Κρις Γουντχάουζ.

Το σχέδιο ανατίναξης ήταν των Εγγλέζων και συγκεκριμένα του Ε. Μάγιερς, που ήταν ειδικός σ' αυτού του είδους τα σαμποτάζ.

Το σχέδιο όμως της επίθεσης για την κατάληψη της γέφυρας - έτσι ώστε να είναι δυνατή η ανατίναξή της - διατυπώθηκε από τον Αρη, που ο ίδιος υπαγόρευσε στον Κωστούλα Αγραφιώτη (Κώστα Καβρέτζο), στις 25 Νοέμβρηυ, λίγες ώρες πριν αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση, αφού προηγούμενα είχε απορριφθεί σχέδιο του Ζέρβα.

Στη διαταγή - όπως διασώθηκε από ιστορικές μαρτυρίες - προβλέπονταν τα εξής:

Το νότιο βάθρο της γέφυρας με φρουρά 80 Ιταλών και πλήρη οχύρωση ανέλαβε να καταλάβει τμήμα 60 ανταρτών του ΕΛΑΣ, με αρχηγό τον Κωστούλα.

Το βόρειο βάθρο της γέφυρας που φυλασσόταν από 30 Ιταλούς και είχε εγκαταστημένα δύο δίκαννα αντιαεροπορικά, ικανά να χρησιμοποιηθούν και κατά επίγειων στόχων, ανέλαβε τμήμα 20 ανταρτών του ΕΔΕΣ με επικεφαλής τους ανθυπολοχαγούς Παπαχρήστου και Πετροπουλάκη.

Την υπονόμευση και ανατίναξη της γέφυρας ανέλαβαν οι ειδικευμένοι Βρετανοί σαμποτέρ στους οποίους δόθηκε βοήθεια λίγων εκπαιδευμένων ανδρών του ΕΛΑΣ και του ΕΔΕΣ.

Επίσης, δυο ομάδες του ΕΛΑΣ, με 15 άνδρες η κάθε μία και ένα Βρετανό σαμποτέρ, ανέλαβαν να υπονομεύσουν τη σιδηροδρομική γραμμή ένα χιλιόμετρο περίπου προς το νότο κι ένα χιλιόμετρο προς το βορρά, έτσι ώστε να αποκλειστεί η δυνατότητα αποστολής ενισχύσεων στον εχθρό με τρένο.

Αρχηγός της μίας ομάδας τέθηκε ο Διαμαντής (Γιάννης Αλεξάνδρου) και της άλλης ο Ηρακλής (Κώστας Σκαρμούτσος). Μια ακόμη ομάδα 15 ΕΛΑΣιτών, με αρχηγό το Χρυσιώτη, ανέλαβε να καταστρέψει με βενζίνη την ξύλινη οδική γέφυρα του ποταμού για την περίπτωση που θα έκαναν την εμφάνισή τους από κει εχθρικές ενισχύσεις.

Μια ομάδα από οκτώ άνδρες του ΕΔΕΣ, με επικεφαλής τον υπασπιστή του Ζέρβα Μ. Μυριδάκη, ανέλαβε να εξουδετερώσει το πολυβολείο, που πιθανόν να υπήρχε. Στην περίπτωση που δεν υπήρχε πολυβολείο αποστολή της ήταν να ενισχύσει την ομάδα Κωστούλα. Επίσης, μια ακόμη ομάδα από δέκα άνδρες του ΕΔΕΣ ανέλαβε να πλευροκοπήσει τους Ιταλούς νοτιότερα της άμυνας του νότιου βάθρου.

Τέλος, γενική εφεδρεία ορίστηκε ομάδα 30 ανδρών του ΕΛΑΣ με αρχηγό το Δ. Δημητρίου - Νικηφόρο. Χρόνος έναρξης της επιχείρησης καθορίστηκε η 11η βραδινή και η γενική αρχηγία ανατέθηκε στο Ναπ. Ζέρβα.

Δυο μέρες μετά την ανατίναξη της γέφυρας οι Ιταλοί, σε αντίποινα, παίρνουν από τις φυλακές της Λαμίας 14 πατριώτες από τους οποίους 7 θα εκτελέσουν μπροστά στην γκρεμισμένη γέφυρα. Τους υπόλοιπους θα τους εκτελέσουν στα Καστέλλια της Παρνασίδας, μαζί με άλλους 10 κατοίκους.

Εν κατακλείδι, η επιχείρηση είχε αφυπνιστική δράση στον κατεχόμενο λαό, ενίσχυσε το ηθικό των ανταρτών, κατέδειξε τις δυνατότητες της ένοπλης δράσης κατά των κατακτητών και καταξίωσε τον αγώνα της Αντίστασης.

Η ανατίναξη της γέφυρας έγινε σύμβολο του αντιστασιακού αγώνα και μιας στιγμιαίας ομοψυχίας, εξ αιτίας της σύμπραξης των ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ, έστω για λόγους "πρακτικούς".

Από 1982, η επέτειος της ανατίναξης της γέφυρας του Γοργοποτάμου καθιερώθηκε ως ετήσιος πανελλαδικός εορτασμός της Εθνικής Αντίστασης.

 

Έντι Μάγιερς

Η σημασία της επιχείρησης

Για τη σημασία που είχε η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, στις συνθήκες του Δευτέρου
Παγκοσμίου Πολέμου, έχουν γραφεί πολλά. Ο Ε. Μάγιερς, για παράδειγμα, σημειώνει:

"Ηταν πολύ σημαντικό να παρεμποδίσουμε με κάθε τρόπο τις προσπάθειες του εχθρού να ενισχύσει τις βάσεις του κατά μήκος της βορειοαφρικανικής ακτής, φέρνοντας προμήθειες διά θαλάσσης από τη Νότια Ευρώπη»7. Αλλά και οι Γερμανοί, σε απόρρητη επίσημη έκθεσή τους, που συνέταξαν στις 9/4/1943 επιτελείς του ειδικού γραφείου Αϊνς Τσε της Θεσσαλονίκης, αναφέρονται στα σαμποτάζ των ανταρτών γενικώς, καθώς και στην ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, θεωρώντας ότι επρόκειτο για ενέργειες «με σκοπό να παρεμποδίσουν την ομαλή λειτουργία της επιμελητείας και τις ενισχύσεις προς το γερμανικό εκστρατευτικό σώμα στη Βόρεια Αφρική από τις στρατοπεδευμένες στην Ελλάδα γερμανικές στρατιωτικές δυνάμεις".

Κρις Γουντχάουζ

Την αντίθετη ακριβώς άποψη διατυπώνει ο Χ. Φλάισερ: "Σχεδόν σε κάθε σχετικό βιβλίο - γράφει - συναντά κανείς το στερεότυπο ισχυρισμό, ότι η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου παρέλυσε την κύρια γραμμή εφοδιασμού του Ρόμελ για έξι αποφασιστικές εβδομάδες ή μάλιστα ότι σταμάτησε τον ίδιο στην "πορεία του για την Αλεξάνδρεια". Στην πραγματικότητα, η προέλαση του Ρόμελ είχε καθηλωθεί μήνες ενωρίτερα. Στις 25/11, η συμμαχική αντεπίθεση είχε επιτύχει την ανάκτηση ολόκληρης της Κυρηναϊκής, το Αφρικα Κορ του Ρόμελ είχε εκτοπισθεί ως την Ελ Αγκάιλα, τόσο μακριά δυτικά, ώστε ο εφοδιασμός μέσω της Ελλάδας δεν παίζει πλέον ρόλο. Ο ίδιος ο Χίτλερ εκφράζει στις 18/12/42, τη λύπη του για το "πόσο δυσάρεστη" ήταν η ανατίναξη της γέφυρας - αλλά μόνο σε ό,τι αφορούσε τον εφοδιασμό των στρατευμάτων στην Ελλάδα".

Σε κάθε περίπτωση, όπως σημειώνει ο Ριζοσπάστης, η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις δολιοφθοράς του Β` Παγκοσμίου Πολέμου. Η αξία της υπήρξε μεγάλη στον αγώνα του ελληνικού λαού κατά της τριπλής (γερμανικής, ιταλικής και βουλγαρικής) κατοχής, διότι αναπτέρωσε το ηθικό των απλών ανθρώπων, εξύψωσε το γόητρο των αντιστασιακών οργανώσεων, κυρίως του ΕΑΜ - ΕΛΑΣ, συνέβαλε στη μαζικοποίησή τους και έδωσε ώθηση στην εθνικοαπελευθερωτική πάλη του ελληνικού λαού. 

 

 

Αναδημοσίευση: news247.gr