Τα σαράντα χρόνια των κομμάτων

Με τις αδυναμίες των κομμάτων που μας κυβέρνησαν τα σαράντα χρόνια της μεταπολίτευσης

ασχολήθηκε χθες (Παρασκευή 25/7)  ο Νίκος Κωνσταντάρας στο άρθρο του στην «Καθημερινή»

* * *

Σαράντα χρόνια μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας και τα δύο κόμματα τα οποία ιδρύθηκαν το 1974 και έκτοτε ορίζουν την τύχη της χώρας αδυνατούν να φερθούν σαν σαραντάρηδες. Σε όλη τη διάρκεια της μεταπολίτευσης, η πολιτική τους εστιαζόταν στο να καταγγέλλει το ένα το άλλο, ενώ, όταν κυβερνούσαν, οι πράξεις και παραλείψεις τους δεν διέφεραν ουσιαστικώς: κύριο μέλημα πάντα ήταν η επιδίωξη της ευρύτερης δυνατής λαϊκής υποστήριξης με αντάλλαγμα παροχές προς τους ψηφοφόρους τους. Παρότι η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ αναγκάστηκαν να ενώσουν τις δυνάμεις τους ώστε να υπάρξει κυβερνητική πλειοψηφία, με την ελάχιστη αφορμή αρχίζουν πάλι να εκτοξεύουν καταγγελίες και προσβολές εκατέρωθεν.

Οσοι ελπίζαμε ότι η εκ των πραγμάτων αναγκαία συγκυβέρνηση της Ν.Δ. με το ΠΑΣΟΚ θα οδηγούσε σε μια νοοτροπία σύνεσης και συνεργασίας πρέπει να συνεχίσουμε να ελπίζουμε. Προφανώς τα κόμματά μας δυσκολεύονται να αποβάλουν τη νοοτροπία των παλιών καλών εποχών τους, όταν εναλλάσσονταν στην κυβέρνηση και η μόνη πολιτική της εκάστοτε αντιπολίτευσης ήταν να καταγγέλλει και να απορρίπτει ό,τι επιχειρούσε να κάνει η κυβέρνηση. Εξελίχθηκε μια πολιτική νοοτροπία όπου ο άλλος έχει άδικο πάντα, ενώ εμείς είμαστε οι μόνοι που τα κάνουμε όλα σωστά. Από τους πολιτικούς αρχηγούς και συνδικαλιστές ηγέτες έως τους καφενόβιους ρήτορες της γειτονιάς, μάθαμε ότι ο διάλογος είναι παράλληλοι μονόλογοι, ότι η μόνη σύνεση είναι η συνθηκολόγηση του άλλου.

Ετσι, γίναμε όλοι ασυμβίβαστοι και αλαζόνες. Απορούσαμε όταν άλλοι δεν καταλάβαιναν τους κανόνες του παιχνιδιού μας. Οταν η Νέα Δημοκρατία κατήγγειλε το ΠΑΣΟΚ στις Βρυξέλλες ότι είχε μαγειρέψει τα στοιχεία ώστε να ενταχθεί η χώρα στην Eυρωζώνη το 2001, απορήσαμε που οι Ευρωπαίοι έβαλαν στο μάτι την Ελλάδα και όχι το ΠΑΣΟΚ. Παρομοίως, με την κρίση προ των θυρών το 2009, το ΠΑΣΟΚ αρνιόταν να συνεργαστεί σε περικοπές και μεταρρυθμίσεις με τη Ν.Δ., και μετά την κατηγορούσε ότι εξαπατούσε τις Βρυξέλλες, «δείχνοντάς» την ως μοναδική υπεύθυνη για το οικονομικό αδιέξοδο. Οι εταίροι μας, όμως, έβλεπαν την Ελλάδα να τους εξαπατά, όχι κάποιο κόμμα. Τα κόμματά μας πιστεύουν ότι, «καρφώνοντας» το ένα το άλλο, εξασφαλίζουν την εύνοια του ακροατηρίου τους (και την ανοχή του για τα δικά τους παραστρατήματα). Ετσι, οι πολίτες-οπαδοί συνήθισαν και αυτοί να βλέπουν μόνο το κακό της άλλης πλευράς και το καλό της δικής τους. Χάνουμε την επαφή με την πραγματικότητα και δεν μπορεί να υπάρξει πλαίσιο πολιτικής συνεργασίας. Συνεργαζόμαστε μόνο όταν οι συνθήκες το επιβάλλουν, χωρίς, όμως, να γνωρίζουμε τους μηχανισμούς της συνύπαρξης και της σύνθεσης. Η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ συνεργάστηκαν όταν οι συνθήκες το επέβαλλαν· έτσι, για χάρη της σταθερότητας, ο πρωθυπουργός και ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης χθες αποφάσισαν να δείξουν σύνεση, ύστερα από αψιμαχίες δύο ημερών μεταξύ των κομμάτων τους. Τα περισσότερα κόμματα εμφανίζουν την ίδια αλαζονεία και αδυναμία συνεργασίας. Παρότι το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών εγείρει τον κίνδυνο οι επόμενες εθνικές εκλογές να μην αναδείξουν κανέναν νικητή, συμπεριφέρονται σαν να πιστεύουν ότι η πολιτική είναι κυρίως η αποδόμηση των αντιπάλων, όχι η εξεύρεση λύσεων για τα προβλήματα του τόπου με ιδέες, σοβαρότητα και συνέπεια.