Οι ΗΠΑ φλέγονται. Γιατί;

Τα αίτια της κοινωνικής έκρηξης στις ΗΠΑ, που δεν είναι μόνο η δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ αναλύει σε άρθρο του με τον ίδιο τίτλο, την Δευτέρα 1 Ιουνίου στην Εφημερίδα των Συντακτών ο Γιάννης Κουτσοκώστας.

* * *

Δεν είναι μόνο ο Μισισιπής που φλέγεται, αλλά ολόκληρες οι ΗΠΑ. Ξαφνικά, ανοργάνωτα, βίαια ολόκληρη η χώρα έγινε μια απέραντη διαδήλωση. Από τη Νέα Υόρκη και την Ουάσινγκτον μέχρι το Λος Αντζελες και το Ντένβερ και από την Ατλάντα μέχρι τη Φιλαδέλφεια οι ΗΠΑ έχουν βυθιστεί στο χάος από τη στιγμή που έγινε γνωστή η δολοφονία του Αφροαμερικανού Τζορτζ Φλόιντ από τον ή τους λευκούς αστυνομικούς στη Μινεάπολη.

Για τον Ντόναλντ Τραμπ και το αμερικανικό κατεστημένο είναι απλά μια εξέγερση τραμπούκων, που πρέπει να καταπνιγεί ακόμα και με την επέμβαση του στρατού. Αλλοι όμως –και είναι πολλοί– θεωρούν ότι η στιγμή που σταμάτησε να αναπνέει ο Φλόιντ ήταν η στιγμή που άρχισε πάλι να αναπνέει η αμερικανική κοινωνία. Θεωρούν δηλαδή ότι η έκρηξη, που προκάλεσε αυτή η δολοφονία, δεν είναι τίποτα άλλο παρά το αποτέλεσμα της πολύπλευρης κρίσης με την οποία βρίσκεται αντιμέτωπη η υπερδύναμη.

Κρίση οικονομική, πολιτική, γεωπολιτική, κρίση αξιών, κρίση κοινωνικής συνοχής. Κρίση που υπέβοσκε για πολλά χρόνια, επιδεινώθηκε επί των ημερών της προεδρίας του Ντ. Τραμπ και εκτροχιάστηκε λόγω και της πανδημίας κατά την οποία ο πανίσχυρος... βασιλιάς αποδείχτηκε γυμνός, ανέτοιμος και ανίσχυρος να αποκρούσει την επιδημία κατά την οποία οι ΗΠΑ μετρούν περισσότερους από 100.000 νεκρούς, 40 εκατομμύρια ανέργους και ακόμα περισσότερα εκατομμύρια κατεστραμμένες ζωές.

Η έκρηξη ήταν αναπόφευκτη, απλά μια δολοφονία την επιτάχυνε. Οι λόγοι είναι απλοί: στον 21ο αιώνα, καμία χώρα, όσο ισχυρή και αν είναι, δεν μπορεί να σταθεί για πάντα όρθια όταν η εξουσία ασκείται… καουμπόικα, είτε καουμπόης είναι ο ίδιος ο ένοικος του Λευκού Οίκου, είτε ο ρατσιστής-μπάτσος της Μινεάπολης. Καμιά κοινωνία ανισοτήτων, όπου ο φτωχός θεωρείται «αποτυχημένος», ο άνεργος «σκουπίδι» και ο μαύρος «εγκληματίας», δεν μπορεί να ορθοποδεί για πάντα. Καμιά οικονομία όπου όλα μετριούνται με τους δείκτες της Wall Street δεν έχει απεριόριστες αντοχές. Καμιά δημοκρατία δεν είναι θελκτική όταν η πολιτική ασκείται από λίγους για να εξυπηρετήσει λίγους και θέτει στο πολιτικό περιθώριο, χωρίς αντιπροσώπευση, τη συντριπτική πλειονότητα των πολιτών της.

Οταν συμβαίνουν όλα αυτά μαζί καμία πολιτεία δεν μπορεί να πορεύεται αμέριμνη και να κοιμάται ήσυχη. Μια σπίθα είναι αρκετή για να προκαλέσει κοινωνικές εκρήξεις, σαν αυτή που πυρπολεί αυτές τις ημέρες από άκρη σε άκρη τις ΗΠΑ. Εκρήξεις ανοργάνωτες και τυφλές, που όμως συμπυκνώνουν και εκφράζουν, συνήθως με βίαιο τρόπο, πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά αιτήματα δεκαετιών, τα οποία όσο δεν ικανοποιούνται θα αποτελούν πάντα το εύφλεκτο υλικό για τις επόμενες εκρήξεις.