 |
|
Από την ταράτσα της Νομικής φοιτητές ζητούν δημοκρατικές ελευθερίες |
Ας δούμε τα γεγονότα όπως τα περιγράφει η ιστοσελίδα «Σαν σήμερα» αλλά και ο Πρώην Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κύπρου Γιαννάκη Λ. Ομήρου στο βιβλίο του με τίτλο «Καταγραφή» που κυκλοφόρησε στα τέλη του 2021.
• • •
Οι πρώτες άξιες λόγου φοιτητικές αντιδράσεις κατά τη διάρκεια της δικτατορίας εμφανίσθηκαν στις αρχές του 1972, με τη συγκρότηση των Φοιτητικών Επιτροπών Αγώνα (ΦΕΑ), που αμφισβητούσαν ανοιχτά τα διορισμένα από τη χούντα διοικητικά συμβούλια των φοιτητικών συλλόγων. Στα πανεπιστήμια δραστηριοποιούνταν οργανώσεις κατά κύριο λόγο από την Αριστερά («Ρήγας Φεραίος», «Αντι-ΕΦΕΕ», «ΑΑΣΠΕ» κ.α).
Το Νοέμβριο του 1972 η δικτατορία, θέλοντας να θολώσει τα νερά, προκήρυξε εκλογές στους φοιτητικούς συλλόγους, τις οποίες κέρδισαν οι προσκείμενοι σε αυτή φοιτητές. Τα πολλά περιστατικά νοθείας που αναφέρθηκαν, συνετέλεσαν στη δημιουργία ένας μαχητικού και ριζοσπαστικοποιημένου φοιτητικού κινήματος.
Από την αρχή του 1973 οι φοιτητές βρίσκονταν σε αναβρασμό. Στις 5 Φεβρουαρίου οι φοιτητές του Πολυτεχνείου αποφασίζουν γενική αποχή από τα μαθήματα. Η Χούντα απαντά στις 13 Φεβρουαρίου με τη δημοσίευση του νομοθετικού διατάγματος 1347, με το οποίο δινόταν η δυνατότητα στον Υπουργό Εθνικής Άμυνας να ανακαλεί τις αναβολές στράτευσης των φοιτητών που απείχαν από τα μαθήματά τους. Η απόφαση αυτή αποτέλεσε τη θρυαλλίδα της επελθούσας φοιτητικής έκρηξης.
Την ίδια ημέρα και την επομένη γίνεται συγκέντρωση και διαδήλωση μέσα στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Η Αστυνομία παραβιάζει το πανεπιστημιακό άσυλο, εισβάλλει στο Ίδρυμα και συλλαμβάνει 11 φοιτητές που τους παραπέμπει σε δίκη. Σχεδόν αμέσως και παρά τις αντιδράσεις, 88 φοιτητές έλαβαν φύλλο πορείας για να παρουσιαστούν στο στρατό.
Στις 21 Φεβρουαρίου 1973, 4.000 φοιτητές καταλαμβάνουν το κτίριο της Νομικής Αθηνών στην οδό Σόλωνος. Στο Συντονιστικό της κατάληψης μετείχαν γνωστές προσωπικότητες της δημόσιας ζωής σήμερα (Στέφανος Τζουμάκας, Νίκος Μπίστης, Όλγα Τρέμη). Από την ταράτσα του κτιρίου καλούν το λαό της Αθήνας να συμπαρασταθεί στον αγώνα τους για δημοκρατικές ελευθερίες και απαγγέλλουν τον όρκο: «Εμείς οι φοιτηταί των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων ορκιζόμαστε στ' όνομα της ελευθερίας να αγωνισθούμε μέχρι τέλους για την κατοχύρωση: α) των ακαδημαϊκών ελευθεριών, β) του πανεπιστημιακού ασύλου, γ) της ανακλήσεως όλων των καταπιεστικών νόμων και διαταγμάτων».
Οι πρυτανικές αρχές ανέχονται σιωπηρά την κατάληψη, χωρίς να ζητήσουν την επέμβαση της αστυνομίας. Πολιτικοί, πνευματικοί άνθρωποι, ακόμη και στρατηγοί εν αποστρατεία σπεύδουν να υπερασπιστούν τους φοιτητές.
Το βράδυ της επόμενης ημέρας (22 Φεβρουαρίου) άρχισε η αποχώρηση των καταληψιών, με την κάλυψη χιλιάδων διαδηλωτών, που κατέκλυσαν τους δρόμους γύρω από τη Νομική. Ωστόσο, υπήρξαν συγκρούσεις με την αστυνομία και παρακρατικούς, με αποτέλεσμα τραυματισμούς και συλλήψεις διαδηλωτών.
Η λαϊκή κινητοποίηση εμψύχωσε τους φοιτητές, που προχώρησαν και σε δεύτερη κατάληψη της Νομικής (20 Μαρτίου 1973). Αυτή τη φορά, οι πρυτανικές αρχές ζήτησαν την επέμβαση της αστυνομίας και η κατάληψη τελείωσε με δεκάδες τραυματίες και συλλήψεις φοιτητών και διαδηλωτών. Όμως, ο δρόμος για το Πολυτεχνείο (17 Νοεμβρίου 1973) είχε ανοίξει.
Τί γράφει ο Γιαννάκης Ομήρου
Η 21η Φεβρουαρίου 1973 αποτέλεσε σταθμό την πορεία του Ελληνικού Φοιτητικού Κινήματος κατά της χουντικής τυραννίας στην Ελλάδα. Ήταν η ημέρα κατάληψης της Νομικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών από διαμαρτυρόμενους φοιτητές για τις ανελεύθερες συνθήκες στα Πανεπιστήμια και τον ολοκληρωτισμό και την καταπίεση που επέβαλε η χούντα στον Ελληνικό λαό.
Στις αρχές του 1972 το Ελληνικό Φοιτητικό Κίνημα άρχισε να μορφοποιείται με τη δημιουργία των Φοιτητικών Επιτροπών Αγώνα (ΦΕΑ) με προβολή του αιτήματος για διενέργεια ελεύθερων, δημοκρατικών εκλογών. Τα διορισμένα διοικητικά συμβούλια των φοιτητικών συλλόγων, αμφισβητούνταν ανοικτά.
Το Νοέμβριο του 1972, η δικτατορία, προς αντιμετώπιση της ογκούμενης αντίδρασης του Φοιτητικού Κινήματος, προκήρυξε εκλογές στα Πανεπιστήμια. Στην πραγματικότητα επρόκειτο για διαβλητές διαδικασίες πλήρως ελεγχόμενες από τη δικτατορία. Το αποτέλεσμα ήταν να βρεθούν και πάλι στις ηγεσίες των Φοιτητικών Συλλόγων φιλοχουντικοί. Ο υπουργός της Χούντας Σιφναίος σε μια προσπάθεια να κατασιγάσει το μαζικοποιημένο πλέον φοιτητικό κίνημα, ανακοινώνει επαναχορήγηση της αναβολής στράτευσης σε όσους φοιτητές είχαν στρατευθεί λόγω της συμμετοχής τους σε κινητοποιήσεις κατά της δικτατορίας. Όμως οι φοιτητές δεν ικανοποιήθηκαν και επέμεναν στην ικανοποίηση όλων των αιτημάτων τους, που ήταν αδιάβλητες εκλογές στα Πανεπιστήμια, αύξηση των δαπανών για την Παιδεία και κατάργηση του Σπουδαστικού Τμήματος της Ασφάλειας. Έτσι οι συγκεντρώσεις στις Σχολές συνεχίζονταν και βαθμιαία πήραν σαφή αντιδικτατορικό χαρακτήρα.
Σε όλο αυτό το χρονικό διάστημα ένας μικρός αριθμός Κυπρίων Φοιτητών στη Νομική συμμετείχαμε ενεργά στις κινητοποιήσεις. Η Ιωάννα Καρυστιάνη εκ των ηγετικών στελεχών της Οργάνωσης των συγκεντρώσεων στη Νομική αλλά και ο Γιώργος Βερνίκος, ο Γιάννης Μαντζουράνης και ο Στέφανος Τζουμάκας μας ενημέρωναν για τις ημέρες και τις ώρες των συγκεντρώσεων, που συνήθως πραγματοποιούνταν στις εσωτερικές σκάλες ή στον προαύλιο χώρο της Σχολής επί της Σόλωνος. Μόνιμα παρόντες ήταν μαζί μου, ο Γιώργος Τσαλακός, ο Τηλέμαχος Γεωργιάδης, η Ελίζα Σαββίδου, ο Ανδρέας Θεοδοσίου και ο Σπύρος Μιχαηλίδης. Ειδοποιούσαμε και άλλους Κύπριους φοιτητές με μεγάλη προσοχή, γιατί αρκετοί Κύπριοι ήταν τότε συνεργάτες της Ασφάλειας.
Το 1973 είναι η «άνοιξη» του Ελληνικού Φοιτητικού Κινήματος. Ο αγώνας γίνεται πλέον ουσιαστικά πολιτικός με την προβολή αντιχουντικών και αντιφασιστικών συνθημάτων.
Στις 21 Φεβρουαρίου του 1973 οι φοιτητές προχωρούν στην κατάληψη της Νομικής Σχολής. Ολόκληρη τη μέρα βρισκόμαστε στην ταράτσα του κτηρίου της Νομικής, φωνάζοντας συνθήματα εναντίον της χούντας. Η κατάληψη έληξε την επομένη, μετά από μεσολάβηση της πρυτανείας, με την υπόσχεση ότι δεν θα υπήρχε επέμβαση της Αστυνομίας. Ωστόσο όταν βγήκαμε από το κτήριο της Νομικής και κατευθυνθήκαμε στην Ακαδημίας για να πάρουμε λεωφορεία για να πάμε στα σπίτια μας, μεγάλος αριθμός αστυνομικών με πολιτική περιβολή μας επιτέθηκαν με γροθιές και κλωτσιές. Τη δέσμευση προς την πρυτανεία, οι χουντικοί την είχαν γράψει στα «παλιά τους τα παπούτσια».
Η πρώτη όμως, μαζική και με διεθνή δημοσιότητα αντιδικτατορική εκδήλωση, ήταν γεγονός. Η αντίστροφη μέτρηση για την εξέγερση του Πολυτεχνείου είχε αρχίσει.
Όσο και αν, όπως ήταν φυσικό, η εξέγερση του Πολυτεχνείου θεωρείται το μείζον γεγονός της αντιδικτατορικής πάλης, εν τούτοις θα πρέπει για σκοπούς ορθής ιστορικής αποτύπωσης να υπογραμμιστεί ότι η Νομική Σχολή υπήρξε το κέντρο της ζύμωσης και του συντονισμού των διαφόρων ρευμάτων του αντιδικτατορικού φοιτητικού κινήματος, η δε κατάληψη της Νομικής στις 21 Φεβρουαρίου 1973 και η δεύτερη που ακολούθησε στις 20 Μαρτίου του 1973, αποτέλεσαν την ουσιαστική και αποφασιστική αφετηρία της πολιτικοποίησης των φοιτητών και κυρίως της συνειδητοποίησης ότι χωρίς την ανατροπή της δικτατορίας δεν ήταν δυνατή η ικανοποίηση των φοιτητικών αιτημάτων.
Της κατάληψης της Νομικής και της εξέγερσης του Πολυτεχνείου είναι επίσης αναγκαίο να αναφερθεί ότι, προηγήθηκαν κινήσεις και γεγονότα που οδήγησαν στο να ξεπεραστεί το αρχικό μούδιασμα που επικράτησε μετά την επιβολή της δικτατορίας. Το 1970 ιδρύθηκε η Ελληνοευρωπαϊκή Κίνηση Νέων, με βασικό οργανωτή τον αλησμόνητο Παναγιώτη Κανελλάκη, όπως και η Εταιρεία Μελέτης Ελληνικών Προβλημάτων. Ομιλίες και εκδηλώσεις αυτών των Κινήσεων έδιναν, έστω και έμμεσα, μηνύματα κατά της δικτατορίας και συνετέλεσαν σε μεγάλο βαθμό στην αλλαγή του κλίματος και τη δημιουργία αντιχουντικών συσπειρώσεων, κυρίως στο χώρο της διανόησης και των φοιτητών.
Ένας άλλος χώρος ο οποίος διαδραμάτισε ρόλο στη σταδιακή ωρίμανση, του φοιτητικού ιδιαίτερα κινήματος, κατά της δικτατορίας ήταν οι εκδόσεις βιβλίων, τα διάφορα θεατρικά σχήματα και οι μπουάτ της εποχής, με συνθέτες και τραγουδιστές που μέσα από τη μουσική εξέπεμπαν αντιχουντικά μηνύματα, άμεσα ή έμμεσα. Τον Ιούλιο του 1970 κυκλοφόρησε ο συλλογικός τόμος «Δεκαοκτώ Κείμενα» από τον Κέδρο στον οποίο έσπασαν τη σιωπή τους 18 συγγραφείς αντίθετοι στη Χούντα. Προτασσόταν το κυπριακό ποίημα του Γιώργου Σεφέρη «Οι γάτες του Άη Νικόλα». Ακόμα οφειλόμενη είναι η αναφορά στις ελληνικές εκπομπές της Ντόιτσε – Βέλλε, από τις οποίες κάθε βράδυ μεταδίδονταν ειδήσεις, αναλύσεις και μηνύματα με σαφώς αντιδικτατορικό περιεχόμενο. Ευκαιρίες, τέλος, για να εκδηλωθούν τα αισθήματα αντίθεσης στη δικτατορία υπήρξαν η κηδεία του Γιώργου Σεφέρη στις 22 Σεπτεμβρίου 1971 και το μνημόσυνο του Γεώργιου Παπανδρέου στις 4 Νοεμβρίου 1973.
Αναδημοσίευση sansimera.gr
και philenews.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου