Ένα Νησί που ξεμακραίνει

Λόγω της αυριανής απουσίας μου από «τη Βάση μου», με καλούν συμμαθητές και καλοί φίλοι, για μένα είναι Σάββατο Παρασκευιάτικα (1/7, καλό μήνα). Και όπως κάθε Σάββατο, ανδημοσιεύω κάποιο ενδιαφέρων άρθρο.

Την άρνηση των Βρετανών στην Ευρωπαϊκή Ένωση προσπάθησε να εξηγήσει ο Παντελής Μπουκάλας σε άρθρο του, με τον ίδιο τίτλο, στην «Καθημερινή» της Τρίτης 28/6.

* * *

Για λόγους που σχετίζονται με την ιστορία των λαών, ίσως και με την ατομική ή τη μαζική ψυχολογία, το «Οχι» (και τα συνώνυμά του) φαντάζει ελκυστικότερο από το «Ναι», ενίοτε και ηρωικότερο, πολιτικά δε αναδεικνύεται πολυσυλλεκτικότερο. Αν το «Ναι» ανακαλεί τη συγκατάβαση και τη συναίνεση, στάσεις ήπιες, το «Οχι» παραπέμπει στην εναντίωση και την αντίσταση, σε συμπεριφορές που, σωστά ή μη, περιβάλλονται από εντυπωσιακότερη άλω. Τη μεγάλη πολυσυλλεκτικότητα του «Οχι» επιβεβαίωσε και το βρετανικό δημοψήφισμα. Ενώ αναγνωρίζονται στη στάση των εκλογέων χαρακτηριστικά βαθύτατα ταξικά (τα φτωχότερα στρώματα στράφηκαν πλειοψηφικά υπέρ της εξόδου), ταυτόχρονα διαπιστώνεται και η προσωρινή παράκαμψη ή υπέρβαση της ταξικής διαστρωμάτωσης, αφού την ίδια απόφαση, του Brexit, πήραν και οι άκρως συντηρητικές ελίτ. «Οχι» ψήφισαν τα κατεξοχήν θύματα της α λα Κάμερον λιτότητας, που φοβούνται τους μετανάστες, αλλά και όσοι, με λυμένα ίσως και εκ γενετής τα βιοποριστικά τους προβλήματα, άλλο δεν έχουν παρά να λένε δεκάκις ημερησίως, αντί προσευχής, το «Κυβέρνα, Βρετανία» και να αναμασούν αυτοκρατορικές δάφνες.

Οπως και τα κατά Βεσπασιανό νομίσματα, οι ψήφοι δεν έχουν οσμή. Χρώμα έχουν, το χρώμα της ιδεολογίας του καθενός, κόκκινο, μαύρο, πράσινο, γαλάζιο κτλ. Στην κάλπη ωστόσο εξομοιώνονται χρωματικά, ζυγίζουν το ίδιο και αθροίζονται αδιακρίτως. Αυτό το εξισωτικό ζύγι στενοχωρεί ιδιαίτερα όσους θα προτιμούσαν να βρίσκεται αποκλειστικά στα χέρια των «ειδημόνων» η μοίρα των εθνικών ή υπερεθνικών συνόλων, όπως η Ευρωπαϊκή Ενωση. Στην κάλπη του «Οχι», λοιπόν, στη Βρετανία, συνέρρευσαν ψήφοι ενός ποικιλόμορφου ευρωσκεπτικισμού, εκ δεξιών, εξ αριστερών, αλλά και από το Κέντρο: Πρωτίστως οι φανατικοί αρνητές της ευρωπαϊκής ιδέας, εθνικιστές και απομονωτιστές τύπου Νάιτζελ Φάρατζ, αλλά και υποστηρικτές μεν της ευρωπαϊκής ιδέας, πλην αρνητές της πραγμάτωσής της έτσι όπως τώρα επιχειρείται: με πνεύμα κατάφωρα αντιδημοκρατικό και με μόλις αποκρυπτόμενες αντικοινοβουλευτικές ορέξεις, απόρροια των οποίων υπήρξε η τοποθέτηση μη εκλεγμένων κυβερνήσεων σε ευρωπαϊκές χώρες (με τις ευλογίες ή τις εντολές του διευθυντηρίου των Βρυξελλών και του Βερολίνου).

Οι αντιδράσεις των ηγητόρων της Ε.Ε. έπειτα από ένα δημοψήφισμα που ακύρωσε το πρώτο μέρος του όρου «Ηνωμένο Βασίλειο» (εξ ου και η πρόθεση της Σκωτίας και της Βόρειας Ιρλανδίας να διεκδικήσουν την παραμονή τους, αν όχι και την ανεξαρτητοποίησή τους), δύσκολα θα χαρακτηρίζονταν παρηγορητικές και ακόμα πιο δύσκολα ελπιδοφόρες. Δεν συνειδητοποιούν καν ότι και σε αυτό το δημοψήφισμα, όπως σε όλα τα προηγούμενα σε κράτη-μέλη της Ε.Ε. με ερώτημα ευρωπαϊκού περιεχομένου, το αποτέλεσμα ήταν καταδικαστικό για το τωρινό μοντέλο «ευρωπαϊκότητας». Δεν γοητεύει η Ε.Ε. Οι στυλοβάτες της, όμως, φρονούν ότι δεν είναι προβληματικό το δημιούργημά τους, αλλά ότι έχουν προβλήματα όρασης (και ευθυκρισίας) όσοι το μέμφονται – και διά της ψήφου τους.