Guardian: Η Ελλάδα όπως οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης υιοθετούν αυταρχικά μέτρα εν μέσω πανδημίας

Επικαλούμενος ανάλυση που αποκαλύπτει εκτεταμένες παραβιάσεις των διεθνών δημοκρατικών ελευθεριών ως απάντηση στην πανδημία, ο Guadian παρουσιάζει και χάρτη με τις χώρες που λαμβάνουν αυταρχικά μέτρα. Και η Ελλάδα είναι στο… βαθύ κόκκινο!

• • •

Δημοσίευμα του «Guardian», στις 29 Δεκεμβρίου, με παρουσίαση στοιχείων από σχετικές μελέτες, δείχνει ότι η πολιτική προσέγγιση στην πανδημία του κορονοϊού έχει χωρίσει την Ευρώπη σε αυστηρές γραμμές μεταξύ Ανατολής και Δύσης: Έξι από τις 18 χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα, έχουν καταγράψει σημαντικές παραβιάσεις των διεθνών δημοκρατικών ελευθεριών από τον Μάρτιο του 2020, σύμφωνα με έρευνα του Ινστιτούτου Varieties of Democracy (V-Dem), πράγμα που δεν καταγράφεται σε καμία από τις 12 χώρες της Δυτικής Ευρώπης.

Η έρευνα δείχνει, επίσης, ότι οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης ήταν πιο πρόθυμες να στραφούν σε καταχρηστικά μέτρα επιβολής, παραπληροφόρησης και μεροληπτικά μέτρα, με πιο συνηθισμένη παραβίαση να αποτελούν οι περιορισμοί στα μέσα ενημέρωσης.

Οι χειρότερες παραβιάσεις παρατηρήθηκαν στη Σερβία, η οποία κατέγραψε βαθμολογία παραβάσεων τρεις φορές υψηλότερη από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Με έντονο κόκκινο στον χάρτη με τις μεγάλες δημοκρατικές παραβιάσεις κατά την διάρκεια του κορονοϊού, βρίσκονται οι Ελλάδα, Πολωνία, Λευκορωσία, Βοσνία - Ερζεγοβίνη, Κροατία και Σερβία. Στο ανοιχτό κόκκινο ή ροζ, που επίσης αφορά χώρες στις οποίες καταγράφονται σοβαρές παραβιάσεις, περιλαμβάνονται οι Σλοβακία, Ουγγαρία, Ουκρανία, Βουλγαρια, Ρωσία και Βέλγιο.

Αξίζει να σημειωθεί πως το Βέλγιο ήταν η μόνη χώρα της Δυτικής Ευρώπης, που εντάσσεται στις κόκκινες κατηγορίες. Η χώρα κατέγραψε εθνοτική προσέγγιση κατά τη διάρκεια της πανδημίας, σύμφωνα με το Ινστιτούτο V-Dem, με καταχρηστικές αστυνομικές πρακτικές που επηρεάζουν δυσανάλογα τις μειονότητες.

Όπως υπογραμμίζουν οι ειδικοί, πολλές αυταρχικές ενέργειες των αρχών συχνά πηγάζουν από τα μέτρα αντιμετώπισης της COVID-19 που ορίζει η κυβέρνηση, τα οποία όμως δεν έχουν σαφή βάση στο κράτος δικαίου. Η δρ. Τζοέλ Γκρόγκαν, ανώτερη λέκτορας νομικής στο Πανεπιστήμιο Middlesex, διαπίστωσε ότι εμπειρογνώμονες σε 24 από τις 27 χώρες της ΕΕ ανέφεραν, τουλάχιστον, κάποια ανησυχία σχετικά με μερικά από τα περιοριστικά μέτρα, τα οποία δεν εμπίπτουν στις νομικές εξουσίες της κυβέρνησης.

Ωστόσο, ακόμη και αν «σχεδόν όλες οι χώρες αγωνίζονται να εξισορροπήσουν το κράτος δικαίου με την έντονη πίεση για λήψη μέτρων σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης», είπε η δρ. Γκρόγκαν,  αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να ανησυχούμε εξίσου για όλες τις χώρες.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα του Guardian, ορισμένες κυβερνήσεις της ανατολικής και κεντρικής Ευρώπης με ιστορικό υπονόμευσης δημοκρατικών αρχών, έχουν εκμεταλλευτεί την πανδημία για να εφαρμόσουν περαιτέρω αντιδημοκρατικές πρακτικές. Στη Σλοβενία για παράδειγμα, η κυβέρνηση έθεσε οικονομικούς και νομικούς περιορισμούς σε ΜΚΟ και άλλαξε την περιβαλλοντική νομοθεσία στο πλαίσιο ενός πακέτου μέτρων του κορονοϊού. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα από τις 23 Ιουνίου 2021, η χώρα να προστεθεί σε λίστα παρακολούθησης των χωρών σχετικά με παραβιάσεις των πολιτικών ελευθεριών.

 

Ο δείκτης φιλελεύθερης δημοκρατίας

Σύμφωνα με την Γκρόγκαν, υπάρχει βαθιά ανησυχία για την «κρίση του κράτους δικαίου, με πολλά κράτη της ΕΕ να υπονομεύουν και να διαλύουν συστηματικά τους δημοκρατικούς θεσμούς». Παράλληλα, ενώ τα δημοκρατικά καθεστώτα παρέμειναν σταθερά στο μεγαλύτερο μέρος της Δυτικής Ευρώπης, τέσσερις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης μετατοπίστηκαν από φιλελεύθερες σε εκλογικές δημοκρατίες, σύμφωνα με το Ινστιτούτο V-Dem. Επιπλέον, η Ουγγαρία και η Σερβία πέρασαν από την εκλογική δημοκρατία στην εκλογική απολυταρχία.

Όσον αφορά τα δεδομένα της ανάλυσης, ο δείκτης φιλελεύθερης δημοκρατίας, που αναπτύχθηκε από το Ινστιτούτο V-Dem, αξιολογεί τον βαθμό δημοκρατίας και την ισχύ των δημοκρατικών θεσμών σε μια συγκεκριμένη χώρα, με βαθμολογία από 0 έως 1. Επιπλέον, ο δεικτής μετρά την ποιότητα των εκλογών, τα δικαιώματα ψήφου, την ελευθερία της έκφρασης και των μέσων ενημέρωσης, την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι, τους περιορισμούς στην εκτελεστική εξουσία και στο κράτος δικαίου. Τέλος, αποτελούμενο από πολλούς δευτερεύοντες δείκτες, στοχεύει να παρέχει μια ολοκληρωμένη αξιολόγηση της ποιότητας της δημοκρατίας μιας χώρας.

 

Ο αυταρχισμός έχει ανοδική τάση σε Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη (Περίοδος καταγραφής 2010 - 2020)

Στον πίνακα περιλαμβάνονται με βαθμό μόνο οι χώρες που βίωσαν ουσιαστική αλλαγή στην πολιτική τους και έγιναν λιγότερο δημοκρατικές. Εξαίρεση είναι η Πορτογαλία, η Σλοβακία και η Λιθουανία που παρ' ότι δεν σημείωσαν συγκεκριμένη πτώση η γενική τους εικόνα δείχνει ότι βιώνουν λιγότερο δημοκρατικές πολιτικές. Στις χώρες με πτώση 0,1 βρίσκεται και η Ελλάδα μαζί με Σλοβενία, Τσεχία, Κροατία, Βουλγαρία και Βοσνία. Τέλος, οι χώρες με τη μεγαλύτερη πτώση είναι η Πολωνία, η Ουγγαρία, η Τουρκία και η Σερβία με πτώση 0,3.

Για την Γκρόγκαν, ο κίνδυνος έγκειται στην κανονικοποίηση των δημοκρατικών παραβιάσεων στο όνομα της λήψης μέτρων έκτακτης ανάγκης. Η Γκόρκγαν ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «ο κίνδυνος κανονικοποίησης των μέτρων έκτακτης ανάγκης είναι να ξεχάσουν οι πολίτες τα δικαιώματα που μπορούν να ασκήσουν χωρίς όρους και να αγνοούν ποιες αποφάσεις έχει την δυνατότητα η κυβέρνηση να λάβει μόνο με άδεια», ενώ πρόσθεσε ότι πλέον «μπορούμε να πούμε ότι έχουμε δημοκρατία, αλλά δεν ζούμε σε μια».

Ωστόσο, θεωρεί ότι υπάρχει ελπίδα, καθώς υποστηρίζει ότι ο αυταρχισμός βασίζεται ουσιαστικά στην κοινωνική υποστήριξη. «Για τους απλούς ανθρώπους – η διαμαρτυρία, η αντίρρηση και η εκπαίδευση είναι η καλύτερη αντίσταση ενάντια στις αντιδημοκρατικές τάσεις» συμπεραίνει η δρ. Γκόργκαν.

 

 

 Αναδημοσίευση: tvxs.gr

Πηγές: theguardian.com