Στη Σκανδιναβία ξαναστρέφονται στα πυρηνικά και η Ελλάδα θα πετάει το 20% από «τις πράσινες Kwh»

ΕΠΕΙΔΗ ΟΙ ΑΝΕΜΟΓΕΝΝΗΤΡΙΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΦΩΤΟΒΟΛΤΑΪΚΑ ΑΠΟΔΕΙΧΤΗΚΑΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΒΟΜΒΑ

Οι πρόσφατες διακοπές ρεύματος στην Ισπανία και την Πορτογαλία υπογραμμίζουν την ανάγκη για αξιόπιστη βασική ενέργεια, καθώς οι σκανδιναβικές χώρες επανεξετάζουν τις πολιτικές τους για την πυρηνική ενέργεια. Ενώ στην «Ελλάδα σκεφτόμαστε να πετάμε» πάνω από το 20% του ηλεκτρικού ρεύματος που παράγεται από «πράσινες πηγές». Ανεμογεννήτριες και φωτοβολταϊκά.

• • •

Σημαντικές ανατροπές καταγράφονται στο ενεργειακό υπόδειγμα των αναπτυγμένων οικονομίων μετά το φιάσκο της πράσινης ματάβασης - Μετά από τέσσερις δεκαετίες απαγόρευσης της πυρηνικής ενέργειας από τη Δανία, η χώρα εξετάζει τώρα την ανατροπή της αρνητικής στάσης απέναντι στην πυρηνική ενέργεια.
Και αυτή η κίνηση μπορεί να αποτελεί μέρος μιας μεγάλης αλλαγής στον τρόπο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη.
Οι Δανοί έλαβαν υπόψη τη μαζική διακοπή ρεύματος τον περασμένο μήνα που διέκοψε την ηλεκτρική ενέργεια για ολόκληρη την Ισπανία και τη γειτονική Πορτογαλία, καθώς και για μέρος της νότιας Γαλλίας.
Το πρόβλημα ήταν ότι εκείνη την εποχή δεν υπήρχε αξιόπιστη βασική ενέργεια, όπως η πυρηνική ενέργεια, στο δίκτυο.
Αντ' αυτού, αυτές οι χώρες έπρεπε να βασίζονται σε συχνά ασταθείς ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η ηλιακή και η αιολική.
Ωστόσο, όταν συνέβη η διακοπή ρεύματος, ο πρωθυπουργός της Ισπανίας απέκλεισε κατηγορηματικά την υπερβολική εξάρτηση από την ηλιακή και άλλες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ως λόγο για την κατάρρευση του δικτύου. Αυξανόμενος αριθμός ανθρώπων εξακολουθεί να μην το βλέπει έτσι.
«Χωρίς πυρηνική ενέργεια, το μηδενικό ισοζύγιο στις εκπομπές ρύπων είναι αδύνατο», δήλωσε στο FOX Business ο Daniel Lacalle, επικεφαλής οικονομολόγος της επενδυτικής εταιρείας Tressis με έδρα τη Μαδρίτη.
Αυτό συμβαίνει επειδή οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπως η ηλιακή ή η αιολική, δεν είναι αρκετά αξιόπιστες όσον αφορά τη συνέπειά τους στην παραγωγή ενέργειας.
Όλα τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να έχουν μια λεγόμενη βασική ενέργεια στην οποία μπορούν να βασιστούν για την παροχή αξιόπιστων υπηρεσιών, λένε οι ειδικοί.
Ιστορικά, η βάση ήταν ο άνθρακας, το φυσικό αέριο και η πυρηνική ενέργεια.
Αλλά από αυτά τα τρία, μόνο η πυρηνική ενέργεια παράγει ηλεκτρική ενέργεια χωρίς εκπομπές άνθρακα.
Εν τω μεταξύ, μεγάλο μέρος του πληθυσμού της Ευρώπης τρομοκρατείται από την πυρηνική ενέργεια εδώ και δεκαετίες, με τους αντιπυρηνικούς ακτιβιστές να επικαλούνται τις καταστροφές στο Τσερνομπίλ της Ουκρανίας και στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας.
Αλλά ο Lacalle λέει ότι υπάρχουν κάποια καλά νέα για την πυρηνική ενέργεια τώρα.

Η μεγάλη στροφή

Η Δανία δεν είναι η μόνη σκανδιναβική χώρα που υιοθετεί την πυρηνική ενέργεια.
Τον Μάρτιο, η Σουηδία δήλωσε ότι η ΕΕ πρέπει να πιέσει για την πυρηνική ενέργεια για να διασφαλίσει την ενεργειακή ασφάλεια.
Ομοίως, η Νορβηγία ήδη σκεφτόταν την ιδέα των μικρών αρθρωτών πυρηνικών αντιδραστήρων.
Η Αριστερά στην Ευρώπη αναφέρει πάντα τις σκανδιναβικές χώρες για τα πάντα, λέει ο Lacalle. «Το γεγονός ότι η Δανία, η Νορβηγία και η Σουηδία αποφασίζουν να αλλάξουν πολιτικές, είναι τεράστιο από την άποψη του κλίματος», δήλωσε στο FOX Business.
Προς το τέλος της τελευταίας δεκαετίας, κορυφαίοι πολιτικοί στην Ευρώπη άρχισαν να ασπάζονται αυτό που είναι κοινώς γνωστό ως μηδενική εμπομπή αερίων του CO2.
Ήταν μια προσπάθεια που αναφέρεται σε μια αλλαγή στη χρήση ενέργειας που έχει ως αποτέλεσμα μηδενικές εκπομπές άνθρακα σε καθαρή βάση. Η επικρατούσα άποψη πολλών από τις ελίτ της Ευρώπης είναι ότι αυτή η μείωση της χρήσης άνθρακα θα βοηθήσει στην επιβράδυνση της κλιματικής αλλαγής.
Το 2017, η Σουηδία δεσμεύτηκε να επιτύχει μηδενικές εκπομπές άνθρακα έως το 2045.
Το 2019, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Δανία και η Γαλλία δεσμεύτηκαν στον ίδιο στόχο.
Το 2021, η Γερμανία υπέγραψε επίσης.
Η Γερμανία, το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία είναι οι μεγαλύτερες οικονομίες στην Ευρώπη.
Ωστόσο, ορισμένοι ειδικοί λένε ότι αυτές οι δεσμεύσεις έχουν άμεσο κόστος. 

«Η υιοθέτηση του μηδενικού ισοζυγίου μέσω της αναγκαστικής μετατροπής σε ανεμογεννήτριες και ηλιακούς συλλέκτες, το κλείσιμο της πυρηνικής ενέργειας (η οποία.., δεν απελευθερώνει άνθρακα), η εξάρτηση από τη Ρωσία για φυσικό αέριο και διάφοροι άλλοι φόροι και επιδοτήσεις έχουν συμβάλει στο εκπληκτικό τέλος της ευρωπαϊκής ανάπτυξης», δήλωσε στο FOX Business ο John H. Cochrane, ανώτερος συνεργάτης στο Hoover Institution.

Το αναπτυξιακό κόστος

Τα στοιχεία για την οικονομική ανάπτυξη είναι ζοφερά και υποστηρίζουν την άποψη του Cochrane.
Από το 2019 έως το 2024, το οικονομικό προϊόν έχει αυξηθεί κατά μέσο όρο 1,2% ετησίως, από μέσο όρο 1,6% κατά την περίοδο 2000 έως 2018, σύμφωνα με κυβερνητικά στοιχεία.
Για το Ηνωμένο Βασίλειο, η μέση ετήσια ανάπτυξη από το 2019 έως το 2024 ήταν 1,1% έναντι 1,9% κατά μέσο όρο από το 2000 έως το 2018.
Δεδομένου ότι η πολιτική των μηδενικών εκπομπών έχει υιοθετηθεί από τις μεγάλες οικονομίες της Ευρώπης μόνο για πέντε χρόνια, μπορεί να είναι πολύ νωρίς για να κατηγορήσουμε κατηγορηματικά την πολιτική για όλη την πιο αργή ανάπτυξη, αλλά οι συνεπειες ειναι σημαντικές.

«Επιπλέον, δεν έχει κάνει απολύτως τίποτα για να μειώσει τις εκπομπές άνθρακα», είπε ο Cochrane, προσθέτοντας ότι όποιο αέριο δεν χρησιμοποιηθεί θα καεί από κάποιον άλλο.
Σημειώνει ότι η Κίνα χρησιμοποιεί πολύ άνθρακα για την παραγωγή... ηλιακούς συλλέκτες και μπαταρίες.
Ο Lacalle λέει ότι μας έχουν πουλήσει ένα πακέτο αγαθών.
«Ένα δίκτυο που τροφοδοτείται πλήρως από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι απλώς αδύνατο να επιτευχθεί», είπε.
«Και είναι επικίνδυνο, επειδή μπορεί να υπάρξει διακοπή ρεύματος και δεν θα προσφέρει κανένα όφελος στα νοικοκυριά».

 

Hχηρά καμπανάκια για τις πράσινες επενδύσεις στην χώρα μας

Σε επίπεδα αρκετά πάνω από το 20% υπολογίζεται το περίσσευμα της πράσινης ενέργειας τα επόμενα χρόνια, που δεν θα μπορεί να απορροφηθεί από το ελληνικό σύστημα και θα καταλήγει στα αζήτητα.

Σε ένα περιβάλλον όπου παρά τα απανωτά καμπανάκια, τη στάσιμη ζήτηση και την υπερπροσφορά ενέργειας, οι ρυθμοί εισόδου νέων έργων στο σύστημα συνεχίζονται με ακάθεκτο ρυθμό, η πλημμυρίδα των ΑΠΕ θα ενταθεί, μαζί και οι περικοπές ενέργειας που θα καταλήγουν στα «σκουπίδια».

Το πρόβλημα της τεράστιας ανισορροπίας που για να μην οδηγήσει σε μπλακ άουτ θα αντιμετωπίζεται με ολοένα και μεγαλύτερα «ψαλίδια» στην πράσινη παραγωγή αποτυπώνεται στα στοιχεία που παρουσιάστηκαν την περασμένη εβδομάδα στην ημερίδα «Innovation in Energy» του ΙΕΝΕ.

Σε μια χώρα όπου η κατανάλωση μετά βίας φτάνει τα 7 GW, πλην κάποιων ωρών του χρόνου που αγγίζει τα 11 GW, η εγκατεστημένη ισχύς των ΑΠΕ φτάνει τα 15,8 GW και τέτοια εποχή του χρόνου θα έχει υπερβεί τα 17 GW.

Και ενώ το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα υπολογίζει τα εν λειτουργία έργα ΑΠΕ στα 24,7 GW το 2030, στελέχη της αγοράς προβλέπουν ότι η πράσινη ισχύς θα έχει φτάσει τα 34 GW στο τέλος της δεκαετίας.

Στη πράξη αυτό σημαίνει ότι η πράσινη παραγωγή θα φτάσει το 2030 στις 75 TWh, αλλά η ζήτηση για ηλεκτρική ενέργεια κατά το ίδιο διάστημα δεν θα υπερβαίνει τις 61 TWh.

Συνυπολογίζοντας και το ισοζύγιο των διασυνδέσεων που προβλέπεται εισαγωγικό κατά 2 TWh, τότε προκύπτει ένα περίσσευμα καθαρής ενέργειας της τάξης των 16 Τεραβατωρών, που αντιστοιχεί στο 21% της πράσινης παραγωγής και συνεπάγεται «άγριες» περικοπές.

Τα νούμερα μάλιστα είναι μετριοπαθή. Στην παραπάνω υπόθεση εργασίας, η παραδοχή είναι ότι θα καλύπτεται από ΑΠΕ το σύνολο της ηλεκτροπαραγωγής. Επειδή στο μείγμα θα συμμετέχουν και υδροηλεκτρικές μονάδες καθώς και μονάδες φυσικού αερίου, είναι πολύ πιθανό οι περικοπές να είναι ακόμα μεγαλύτερες του 21%.

Το πρόβλημα έχει να κάνει με τη ζήτηση, όχι με την έλλειψη μπαταριών, όπως φωνάζει χρόνια τώρα ο πρόεδρος του Συνδέσμου Παραγωγών Ενέργειας με Φωτοβολταϊκά (ΣΠΕΦ) Στέλιος Λουμάκης. Η αποθήκευση, το μόνο που κάνει σε ένα σύστημα είναι να ετεροχρονίζει, δηλαδή να μεταφέρει την έγχυση της παραγωγής σε άλλες ώρες, ωστόσο δεν αυξάνει την ετήσια κατανάλωση. Το ίδιο και τα επιπλέον δίκτυα. Απλώς μεταφέρουν την ενέργεια σε διαφορετική τοποθεσία για κατανάλωση, με προϋπόθεση ότι υπάρχει ζήτηση.

 

Ποιους αφορούν τα καμπανάκια

Τα παραπάνω οδηγούν μαθηματικά σε μια κατάσταση μη βιωσιμότητας για τα πολλές χιλιάδες πράσινα έργα, με συμβάσεις λειτουργικής ενίσχυσης διαφορικής προσαύξησης (ΣΕΔΠ), καθώς εκτίθενται όλο και περισσότερο στις αρνητικές ή μηδενικές τιμές στη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρισμού που πηγαίνουν «χέρι χέρι» με τις περικοπές ΑΠΕ σε περιόδους υπερπροσφοράς ενέργειας και χαμηλής ζήτησης.

Εξαιρούνται μόνο οι «οικονομικά αδιάφοροι» στις διακυμάνσεις των χρηματιστηρίων: Είτε δηλαδή οι καθετοποιημένοι παίκτες που εξισορροπούν τα κόστη της αγοράς χονδρικής με τα τιμολόγια που παρέχουν στη λιανική και άρα δεν επηρεάζονται. Είτε όσοι έχουν έργα με κλειδωμένες «ταρίφες» feed in tariff (έργα με συμβάσεις ΣΠΗΕ και ΣΕΣΤ με τον ΔΑΠΕΕΠ και όχι ΣΕΔΠ), άρα θα πληρωθούν από τον εγχώριο ΕΛΑΠΕ. Είτε αυτοί που έχουν συνάψει μακροχρόνιες διμερείς συμβάσεις (PPAs), επομένως συναλλάσσονται σε προσυμφωνημένες τιμές.

Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η λογική λέει ότι οι νέες επενδύσεις θα αποθαρρυνθούν, καθώς η εξασφάλιση χρηματοδότησης δυσχεραίνει συνεχώς, με τις τράπεζες να συνυπολογίζουν όλο και περισσότερο πλέον τον κίνδυνο των περικοπών.

 

Πάμε για περικοπές 8%-10% φέτος

Από την αρχή της χρονιάς μέχρι σήμερα έχουν «πεταχτεί στα σκουπίδια» κοντά στις 800 GWh, δηλαδή ποσότητες πράσινης ενέργειας όσες περίπου ολόκληρο το 2024 (860 GWh) και βρισκόμαστε ακόμη στα μέσα Μαΐου.

Εκτός δηλαδή από αρκετές ακόμη εβδομάδες με χαμηλή ζήτηση και υψηλή ηλιοφάνεια, έχουμε μπροστά μας ολόκληρο το φθινόπωρο, που από πλευράς περικοπών θα είναι χειρότερο από το περυσινό. Διότι τα περισσότερα από τα περίπου 2 νέα GW φωτοβολταϊκών που υπολογίζεται ότι θα προστεθούν φέτος στο σύστημα, εκτιμάται ότι θα ηλεκτριστούν από το δεύτερο εξάμηνο και μετά.

Σε αυτό το περιβάλλον, η εκτίμηση των ανθρώπων της αγοράς είναι ότι φέτος θα δούμε περικοπές που θα φτάσουν το 8%-10% της συνολικής παραγωγής από ΑΠΕ. Δηλαδή υπερδιπλάσιες από πέρυσι, όπου με 24 TWh συνολική παραγωγή ΑΠΕ, δεν είχαν ξεπεράσει το 4% (860 GWh).

 

Αναδημοσίευση: bankingnews.gr και euro2day.gr