«Απεριόριστο» υπό όρους

Το πως ψηφίζουν οι Έλληνες βουλευτές παίρνοντας αφορμή από την ψηφοφορία της προηγούμενης Πέμπτης σχολιάζει εύστοχα στη χθεσινή (Παρασκευή 18/1) «Καθημερινη» ο Παντελής Μπουκάλας

* * *

Αρθρο 59 παρ. 3 του Συντάγματος: «Οι βουλευτές εκλέγονται με άμεση, καθολική, μυστική ψηφοφορία». Πολλοί λόγοι βέβαια, συνοψιζόμενοι στο σαββοπουλικό «Κι ο χαφιές που μας ακολουθεί», υπαγόρευσαν αυτή την πρόνοια στον συνταγματικό νομοθέτη της φρέσκιας μεταπολίτευσης. Επίσης σοβαροί λόγοι οδήγησαν στο άρθρο 155 παρ. 5 του Κανονισμού της Βουλής: «Η ψηφοφορία για όλα τα ζητήματα του άρθρου 86 του Συντάγματος [τυχόν ποινικές ευθύνες υπουργών] είναι μυστική». Ποιοι λόγοι; Μα η ίδια η μελαγχολία ή ο καγχασμός που προκαλεί η αναφορά και μόνο ενός άλλου άρθρου του Συντάγματος, του 60ού: «Οι βουλευτές έχουν απεριόριστο το δικαίωμα της γνώμης και της ψήφου κατά συνείδηση».
Αλλά αν οι βουλευτές είχαν όντως απεριόριστο δικαίωμα γνώμης, τότε η ψήφος «κατά συνείδηση» δεν θα αναγγελλόταν μια στο τόσο, σαν ευγενική αρχηγική παραχώρηση. Και δεν θα χρειαζόταν κανένας Κανονισμός της Βουλής για να την επιβάλει και να την προστατέψει. Αν δούμε λοιπόν το ζήτημα αυτοκριτικά, η μυστική ψηφοφορία δεν είναι τίτλος τιμής για τη δημοκρατία μας, για τους πολίτες και τους πολιτικούς που τη συνδημιουργούμε, με την ευθύνη κάθε πλευράς να αντιστοιχεί στην πραγματική εξουσία που διαθέτει. Για να χρειάζεται προστασία η ελεύθερη βούλησή μας, είτε βουλευτές είμαστε είτε «απλοί πολίτες», σημαίνει ότι κάποιοι έχουν τη δυνατότητα να τη νοθεύσουν, να τη χειραγωγήσουν, να τη στραγγαλίσουν ή και να την απαγορεύσουν· να την υποτάξουν εν ολίγοις στο Στανικό Δίκαιό τους.
Η μυστική ψηφοφορία, κατά τους υποστηρικτές της, απαλλάσσει τον ψηφοφόρο από κάθε εξάρτηση, πίεση και σκοπιμότητα και διασφαλίζει την ελεύθερη και αβίαστη εκδήλωση της βούλησης. Λαμπρά. Ποιος να έχει αντιρρήσεις σε τέτοιες προθέσεις; Ουδείς. Μόνο που, σε απλούστερα ελληνικά, όλα αυτά σημαίνουν ότι, δυστυχώς, αν δεν είμαστε κρυμμένοι πίσω από το παραβάν, στο εκλογικό κέντρο, και αν στη Βουλή δεν ψηφίζουμε μυστικά, τότε δεν μπορούμε να εκδηλώσουμε ελεύθερα το φρόνημά μας, να πάρουμε δηλαδή την ευθύνη μας με το ονοματεπώνυμό μας. Γιατί αν μεν είμαστε βουλευτές, θα το μάθει ο αρχηγός και τα τσιράκια του, οπότε θα τιμωρηθούμε. Κι αν είμαστε ανθρωπάκια του Θεού που εκλέγουμε και δεν εκλεγόμαστε, θα δει ο κακόβουλος γείτονας το χρώμα της ψήφου μας, θα πληροφορήσει τον υποψήφιο που του τάξαμε ψήφο έναντι ανταλλαγμάτων ότι τελικά δεν τον σταυρώσαμε, αφού διαλέξαμε άλλο κόμμα, και θα βγούμε χαμένοι, άνευ ρουσφετίου δηλαδή. Εντάξει, δεν είμαστε Βόρεια Κορέα, για να κινδυνεύουμε με εκτέλεση δι’ όλμου αν κάποιος μας καταδώσει σαν εγκληματίες επειδή «δεν κλαίγαμε πολύ στην κηδεία του Μεγάλου Ηγέτη». Ωστόσο, η ανάγκη μυστικής ψηφοφορίας σημαίνει δύο τινά: Οτι το κράτος παραμένει αγρίως πελατειακό, παράγοντας εξαρτήσεις και φόβους για τον πολίτη, οι δε βουλευτές μόνο περιστασιακά και κατά εκχώρηση χαίρονται το κατά τα λοιπά «απεριόριστο δικαίωμά» τους.