Τι είναι η Ευρώπη μας

Στην ερώτημα του τίτλου προσπάθησε να απαντήσει, αρκετά εύστοχα κατ’ εμέ, με τα άρθρα του στην «Καθημερινή» της Πέμπτης 9 και Παρασκευής 10 Μαρτίου ο Παντελής Μπουκάλας. Τα άρθρα έχουν τον ίδιο τίτλο το ένα, όπως και το δεύτερο με την προσθήκη του αύξοντα αριθμού (2). Γι’ αυτό τα θεωρώ ως ενιαίο κείμενο και τα αναδημοσιεύω μαζί, χωρίζοντάς τα με την ημερομηνία δημοσίευσης του καθένα.

* * *

Πέμπτη 9

Τι είναι η Ευρώπη; Ακρως σχηματικά, η Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Ενωση μάλλον, είναι ένας πολιτικοοικονομικός συνεταιρισμός 28 χωρών με τις ιδρυτικές του συνθήκες και αξίες σχεδόν φαντάσματα. Αν δεν είχαν καταντήσει φαντάσματα, δεν θα συζητούσε στα σοβαρά την ένταξη στους κόλπους της μιας χώρας που η κυβέρνησή της φιμώνει εφημερίδες και πρακτορεία ειδήσεων, αναλαμβάνοντας η ίδια την κηδεμονία τους, για να εξασφαλίσει την... αντικειμενικότητά τους. Και μόνο αυτό θα αρκούσε για να δώσει κύρος στην άρνησή της. Δεν θα χρειαζόταν δηλαδή να καταγγείλουν οι ηγέτες της την κατοχή του 40% μιας χώρας-μέλους της Ε.Ε. από την υποψήφια προς ένταξη, την Τουρκία, ούτε την καταδυνάστευση των Κούρδων στο εσωτερικό της ή την τυχοδιωκτική εμπλοκή της στο Συριακό, η οποία συνδημιουργεί προσφυγικά ρεύματα. «Ανάγκα και θεοί πείθονται»; Αν η απρονοησία, η ατολμία και ο εσωτερικός σου διχασμός έστρωσαν τον δρόμο στην Ανάγκη, τότε ναι.

Τι άλλο είναι η Ευρώπη; Είναι κομμάτι μιας ηπείρου που μάτωσε βαρύτατα και ντροπιάστηκε εσαεί από τον φασισμό και τον ναζισμό, και τώρα βλέπει φασιστικά και ναζιστικά κόμματα να εκμεταλλεύονται την ακροδεξιά ατζέντα που βλακωδώς προωθούν και σοσιαλδημοκράτες πολιτικοί και να κατακτούν γερό μερίδιο στα κοινοβούλια. Τελευταία προσθήκη στη «μαύρη διεθνή» της Χρυσής Αυγής, των λεπενικών, των «Καθαρών Φινλανδών», του γερμανικού PEGIDA, αλλά και του ναζιστικού Δεξιού Τομέα (η συμμετοχή του οποίου στην ουκρανική κυβέρνηση έγινε εφιαλτικά εύκολα αποδεκτή από την Ε.Ε.), είναι το 8% που απέσπασε το ναζιστικό κόμμα «Η Σλοβακία μας», του ρατσιστή-αντισημίτη-εξολοθρευτή των Ρομά Μάριαν Κότλεμπα.

Το κόμμα του σταμπαρισμένου νεοναζί υστέρησε κατά μισή μόλις μονάδα του ακροδεξιού «Εθνικού Κόμματος της Σλοβακίας», που επανέκαμψε στη Βουλή, με νομιμοποιημένες πλέον τις απόψεις του από τη ρητορική και την πρακτική του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος και του ηγέτη του, του Ρόμπερτ Φίτσο. Είναι αυτός που κήρυξε προεκλογικά ότι πρέπει να θυσιαστεί η Ελλάδα για να σωθεί η Σένγκεν και επιπλέον ότι η χώρα του δεν θα δεχτεί κανέναν μουσουλμάνο, κι ας τον τσακίζουν δέκα προσφυγιές.

«Ντροπή της Σλοβακίας» χαρακτηρίζουν τώρα την είσοδο των ναζιστών στη Βουλή οι σοσιαλδημοκράτες της χώρας κι άλλοι στην ευρύτερη Ευρώπη. Αν όμως θρηνολογείς διαρκώς για τον επικείμενο «εξισλαμισμό» της χώρας σου και της Ευρώπης εν γένει· αν ανέχεσαι για χρόνια τη δαιμονοποίηση και το άγριο κυνηγητό των Ρομά· αν το πολιτικό σου ρολόι έχει κολλήσει στον πρωτόγονο αντισημιτισμό, κι αν την Ευρώπη την αντιμετωπίζεις οπορτουνιστικά, προς άμελξη των κονδυλίων της, δίχως αποδοχή της ευθύνης σου, το αποτέλεσμα είναι προδιαγεγραμμένο: τις ψήφους του σοβινισμού θα τις συγκεντρώσουν οι πούροι, οι καθαροί, οι αυθεντικοί. Ακραίοι; Ακρότατοι. Αλλά τις «ιδέες» τους τις έφερε στο κέντρο ο κατεστημένος πολιτικαντισμός.

Παρασκευή 10

Το τι είναι η Ευρώπη, κατά τη δική του οπτική, επιχείρησε να εξηγήσει προ ημερών ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Ορμπαν. Και, νιώθοντας σίγουρος ότι λέει κάτι σοφό που η Ιστορία οφείλει να το καταγράψει αυτοπροσώπως, επέλεξε την τεχνική των αφοριστικών διαζεύξεων. «Ευρώπη», είπε, «είναι οι Ελληνες και όχι οι Πέρσες. Ευρώπη είναι η Ρώμη και όχι η Καρχηδόνα. Ευρώπη είναι ο χριστιανισμός και όχι το χαλιφάτο». Το ότι στο ανελαστικό σχήμα του δεν είναι δυνατόν να χωρέσουν η ποικιλία και η πολυπλοκότητα των ανθρωπίνων δεν φαίνεται να τον απασχόλησε. Λαϊκιστής είναι, άλλωστε, ο άνθρωπος. Που σημαίνει ασύλληπτα απλουστευτικός και σφόδρα μανιχαϊστής.

Δεν έχω καμιά αμφιβολία ότι, αυτήν ειδικά την περίοδο της συστηματικά και από ποικίλα κέντρα και παράκεντρα καλλιεργούμενης μισαλλοδοξίας, το δόγμα του κ. Ορμπαν περί του τι είναι η Ευρώπη και τι δεν είναι αποτελεί το πιστεύω μια πολύ μεγάλης μερίδας των Ευρωπαίων. Πιθανώς της πλειονότητάς τους. Παρ’ όλα αυτά, δεν μπορεί να μη σταθεί κανείς στον ιστοριολογικό προκρουστισμό και στις διανοητικές λαθροχειρίες με τις οποίες ο τειχολάτρης Ούγγρος πολιτικός προσπαθεί να προβάλει σαν αυτονόητη αλήθεια την προσωπική του εκτίμηση.

Λαθροχειρία είναι και κουτοπονηριά, τι άλλο, το να ταυτίζεις σύμπαν το Ισλάμ με τους φασίστες του χαλιφάτου, αδιαφορώντας για τον ιστορικά διαπιστωμένο σύνθετο χαρακτήρα του. Ακριβώς με την ίδια νοοτροπία, το Ισλαμικό Κράτος και γενικά οι φονταμενταλιστές μουσουλμάνοι ταυτίζουν τη χριστιανοσύνη με την Ιερά Εξέταση, με τους πλέον άγριους και φονικούς εκ των σταυροφόρων, με τους δουλεμπόρους και με τους «εκχριστιανιστές» εξολοθρευτές των γηγενών της αμερικανικής ηπείρου. Και λαθροχειρία είναι να ταυτίζεις την Ευρώπη με τον χριστιανισμό αφενός, αδιαφορώντας όμως για το κήρυγμά του υπέρ της φυλετικά αμερόληπτης αγάπης («ουκ ένι...»), με τον ελληνισμό της αρχαιότητας αφετέρου, αδιαφορώντας και πάλι για το θεμελιώδες γνώρισμά του: το φιλόξενο πνεύμα και τον απόλυτο σεβασμό στους ικέτες.

Αναμφισβήτητα, η σφραγίδα του χριστιανισμού στον βίο της Ευρώπης είναι βαθύτατη, ακόμα και αν δεν καθορίζει τη συμπεριφορά όλων όσοι δηλώνουν χριστιανοί, ιδίως των ποιμένων. Η εξίσωση χριστιανισμός = Ευρώπη όμως, που δεν την ασπάζεται μόνο ο κ. Ορμπαν, αφήνει απ’ έξω κρίσιμα κεφάλαια της ευρωπαϊκής Ιστορίας. Διαγράφει αυθαίρετα, για παράδειγμα, τους Αραβες της Ισπανίας. Διαγράφει επίσης τον Αβερρόη και τον Αβικέννα. Διαγράφει βεβαίως τους Εβραίους, και δεν εννοώ (μόνο) τον Μαρξ ή τον Φρόιντ, αλλά την εβραϊκή φυλή γενικότερα και το μερτικό της σε ό,τι έχει γίνει η Ευρώπη, ακόμα και διά της εφιαλτικής Shoah. Διαγράφει τέλος, ετσιθελικά, τους Ρομά, που και όταν βαφτίζονται χριστιανοί, δεν αποκηρύσσουν τον παγανισμό τους. Αυτό όμως για τον κ. Ορμπαν είναι αυτονόητο: στην Ουγγαρία οι Ρομά διώκονται ανελέητα. Και όχι μόνο από τους ναζί.