H ευεργετική επίδραση της καλοσύνης

Οι ψυχολογικές έρευνες, μας αποκαλύπτουν γιατί η καλοσύνη μας κάνει να αισθανόμαστε όμορφα

Όλοι μπορούμε να εκτιμήσουμε τις πράξεις καλοσύνης. Αλλά όταν πρόκειται να εξηγήσουμε γιατί τις κάνουμε, συχνά υποστηρίζουμε μία από τις δύο ακόλουθες ακραίες θέσεις. Κάποιοι πιστεύουμε ότι η καλοσύνη είναι κάτι εντελώς ανιδιοτελές που κάνουμε με αγάπη και φροντίδα, ενώ άλλοι πιστεύουμε ότι πρόκειται απλώς για ένα εργαλείο που χρησιμοποιούμε επιδέξια για να γίνουμε πιο δημοφιλείς και να κερδίσουμε από την πράξη μας.

* * *

Ωστόσο, οι έρευνες δείχνουν ότι η καλοσύνη προς τους άλλους, μπορεί να μας κάνει πραγματικά ευτυχισμένους με διάφορους τρόπους. Η απόφαση να είμαστε γενναιόδωροι ή να συνεργαζόμαστε με τους άλλους ενεργοποιεί μια περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται ραβδωτό σώμα. Μιλάμε για ομάδα δομών των βασικών γαγγλίων που αποτελείται από τον φακοειδή πυρήνα, τον κερκοφόρο πυρήνα, το κέλυφος και την μάζα που τα συνδέει κοιλιακά. Το ραβδωτό σώμα πήρε το όνομά του από τις ραβδώσεις που εμφανίζονταν όταν ρίχνονταν ακτινοβολία σε πυκνές δεσμίδες αξόνων που διέρχονται από αυτό εξαιτίας της εναλλαγής φαιάς και λευκής ουσίας στα διάφορα τμηματά του.

Είναι ενδιαφέρον ότι η περιοχή αυτή ανταποκρίνεται σε πράγματα που μας προσφέρουν ικανοποίηση, όπως το καλό φαγητό ακόμη και τα εθιστικά ναρκωτικά. Το συναίσθημα αυτό της ευχαρίστησης έχει ονομαστεί «ζεστή λάμψη» και η δραστηριότητα αυτή που βλέπουμε στο «ραβδωτό σώμα» είναι η πιθανή βιολογική βάση αυτού του συναισθήματος.

Φυσικά, δεν χρειάζεται να σαρώσουμε τους εγκεφάλους για να διαπιστώσουμε ότι η καλοσύνη έχει αυτό το είδος οφέλους. Ψυχολογικές έρευνες της Adolescents’Conceptualizations of Kindness and its Links with Well-being δείχνουν ότι υπάρχει συσχέτιση μεταξύ της καλοσύνης και της ευημερίας σε όλη τη ζωή μας, ξεκινώντας από πολύ νεαρή ηλικία. Στην πραγματικότητα, η διάθεση των εφήβων μπορεί να βελτιωθεί ακόμη και όταν θυμούνται πότε ήταν ευγενικοί με τους άλλους στο παρελθόν. Έρευνες έχουν επίσης φανερώσει ότι ένας ισχυρός παράγοντας για την αύξηση της ευεξίας σας είναι όταν ξοδεύετε περισσότερα χρημάτα για τους ανθρώπους που ενδιαφέρεστε, παρά για τον εαυτό σας.

Όμως, γιατί και πώς η καλοσύνη μας κάνει τόσο ευτυχισμένους; Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί μηχανισμοί που εμπλέκονται και η δυναμική τους για την ευημερία μας εξαρτάται από τις προσωπικότητες μας.

Το χαμόγελο είναι μεταδοτικό

Η καλοσύνη σας είναι πιθανό να κάνει κάποιον να χαμογελάσει και αν δείτε να σας χαμογελούν πίσω, τότε αυτό μας ανεβάζει τη διάθεση. Μια βασική θεωρία της νευροεπιστήμης για την κατανόηση των άλλων, υποδηλώνει ότι όταν βλέπουμε κάποιον άλλο να μας δείχνει ένα συναίσθημα, ενεργοποιούνται αυτόματα οι ίδιες περιοχές του εγκεφάλου μας σαν να βιώνουμε αυτό το συναίσθημα και εμείς οι ίδιοι.

Μπορεί να θυμάστε τον εαυτό σας σε μια κατάσταση όπου αρχίσατε να γελάτε μόνο και μόνο επειδή κάποιος άλλος γελούσε. Γιατί λοιπόν να μην ενεργοποιήσετε αυτή την αλυσίδα των καλών συναισθημάτων κάνοντας μια ωραία έκπληξη σε κάποιον;

 Διορθώνοντας ένα λάθος

Ο ίδιος μηχανισμός μας κάνει να συναισθανόμαστε τους άλλους όταν αισθάνονται άσχημα, ώστε να νιώθουμε και εμείς πεσμένοι ψυχολογικά. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους στενούς φίλους και την οικογένειά μας, καθώς οι αναπαραστάσεις τους στον εγκέφαλό μας αλληλεπικαλύπτονται με τις αναπαραστάσεις του εαυτού μας. Προβαίνοντας σε μία πράξη καλοσύνης για να κάνουμε κάποιον που είναι λυπημένος να αισθανθεί καλύτερα, μπορεί επίσης να μας ανακουφίσει, εν μέρει επειδή αισθανόμαστε την ίδια ανακούφιση που νιώθει και αυτός και εν μέρει επειδή διορθώνουμε κάτι λάθος.

Αν και αυτό το φαινόμενο είναι ιδιαίτερα ισχυρό για τους ανθρώπους που είμαστε κοντά, μπορεί να εφαρμοστεί και σε ανθρωπιστικά προβλήματα όπως η φτώχεια ή η κλιματική αλλαγή. Η συμμετοχή μας σε φιλανθρωπικές οργανώσεις που βοηθούν στην αντιμετώπιση τέτοιων προβλημάτων, παρέχει τον τρόπο να έχουμε έναν θετικό αντίκτυπο, γεγονός που στη συνέχεια βελτιώνει τη διάθεσή μας.

Δημιουργία συνδέσεων

Η καλοσύνη μας ανοίγει πολλές διαφορετικές δυνατότητες για να αναπτύξουμε κοινωνικές συνδέσεις με άλλους. Κάποιες πράξεις καλοσύνης, όπως η προσφορά ενός δώρου ή ακόμα και μόνο το κέρασμα ενός καφέ, ενισχύει τις φιλίες και συνδέεται με τη βελτίωση της διάθεσής μας.

Ομοίως, οι φιλανθρωπικές οργανώσεις προσφέρουν την ευκαιρία να συνδεθούμε με ανθρώπους που ζουν στην άλλη πλευρά του κόσμου μέσω κάποιας δωρεάς για τη βελτίωση της ζωής τους. Ο εθελοντισμός ανοίγει επίσης νέους κύκλους ανθρώπων με τους οποίους μπορούμε να συνδεθούμε, όπως με άλλους εθελοντές αλλά και με εκείνους που βοηθάμε.

Δημιουργία ευγενικής ταυτότητας

Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν τον εαυτό τους ευγενικό, οπότε οι πράξεις καλοσύνης μας βοηθούν να επιδείξουμε αυτή τη θετική ταυτότητά μας και μας κάνουν να νιώθουμε περήφανοι για τον εαυτό μας. Σε μια πρόσφατη μελέτη, ακόμη και παιδιά στο πρώτο έτος της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αναγνώρισαν πως το να είμαστε καλοί με τους άλλους μπορεί να μας κάνει να αισθανόμαστε «καλύτεροι άνθρωποι και πιο ολοκληρωμένοι», που οδηγεί σε συναισθήματα ευεξίας.

Αυτή η επίδραση είναι ακόμα πιο ισχυρή όταν η πράξη καλοσύνης συνδέεται και με άλλες πτυχές της προσωπικότητάς μας, δημιουργώντας ίσως ένα πιο ουσιαστικό συναίσθημα. Για παράδειγμα, κάποιος που αγαπά τα ζώα θα μπορούσε να σώσει ένα πουλί, ένας λάτρης της τέχνης θα μπορούσε να κάνει μία δωρεά σε μια γκαλερί ή ένας συνταξιούχος δάσκαλος θα μπορούσε να προσφερθεί να εργαστεί εθελοντικά σε μια ομάδα μετά το σχολείο. Η έρευνα δείχνει ότι όσο περισσότερο κάποιος ταυτίζεται με την οργάνωση για την οποία προσφέρει εθελοντικά, τόσο πιο ικανοποιημένος είναι.

Η καλοσύνη επιστρέφει σε εμάς

Οι μελέτες για την ψυχολογία της καλοσύνης δείχνουν ότι ένα από τα πολλά πιθανά κίνητρα είναι η αμοιβαιότητα, η επιστροφή μιας χάρης. Αυτό μπορεί να συμβεί άμεσα ή έμμεσα. Κάποιοι μπορεί να θυμηθούν ότι τους βοηθήσατε στο παρελθόν και κατά συνέπεια είναι πιθανότερο να σας βοηθήσουν στο μέλλον. Θα μπορούσε επίσης να σημαίνει ότι όταν ένα άτομο δείχνει καλοσύνη, κάνει και τους άλλους μέσα σε μία ομάδα να επιδεικνύουν καλοσύνη, γεγονός που ανυψώνει το ηθικό όλων. Φανταστείτε ότι μία μέρα το μήνα πηγαίνετε ένα γλυκό στο γραφείο βάσει μίας συμφωνίας ώστε όλοι οι συνάδελφοί σας να φέρνουν και αυτοί ένα γλυκό κάθε μήνα. Έτσι, θα απολαμβάνετε περισσότερα γλυκά από όσα προσφέρετε.

Η ιστορία όμως δεν τελειώνει έτσι. Οι πράξεις καλοσύνης μπορούν να ενισχύσουν τη διάθεσή μας, αλλά η έρευνα έχει επίσης δείξει ότι και η καλή διάθεση μπορεί να μας κάνει να γίνουμε περισσότερο καλοί με τους άλλους.

Αναδημοσίευση:psychologynow.gr

Πηγή: theconversation.com