Σύνδρομο υπνικής άπνοιας: Διάγνωση και αντιμετώπιση

Η υπνική άπνοια είναι μία διαταραχή που όλοι κάτι έχουμε ακούσει. Μιλάμε για το στιγμιαίο σταμάτημα της αναπνοής κατά τον ύπνο το βράδυ.
Όλοι κάτι ξέρουμε, αλλά είμαι σίγουρος ότι ελάχιστοι ξέρουν κάποια από έναν ειδικό.
Γι’ αυτό αξίζει να διαβαστεί το παρακάτω κείμενο, του Διδάκτωρα του Πανεπιστημίου Αθηνών και Διευθυντή του Πνευμονολογικού Τμήματος του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών Αλέξανδρου Δ. Βίσκου.

* * *

Το σύνδρομο άπνοιας στον ύπνο είναι μία πολύ συχνή διαταραχή της αναπνοής και χαρακτηρίζεται από διακοπές της αναπνοής (άπνοιες –υπόπνοιες) κατά τη διάρκειά του. Αφορά περίπου στο 5% του γενικού πληθυσμού, είναι δηλαδή εξαιρετικά συχνό (είναι τόσο συχνό όσο το άσθμα ή ο διαβήτης).

Άπνοια ορίζεται η διακοπή της ροής του αέρα στις αεροφόρες οδούς που διαρκεί περισσότερο από 10 λεπτά.

Υπόπνοια ορίζεται η κατά 50% μείωση της αναπνευστικής προσπάθειας, συνοδευόμενη από πτώση της οξυγόνωσης κατά 4% ή από αφύπνιση. Οι άπνοιες, ανάλογα με την αιτιολογία τους, ταξινομούνται ως αποφρακτικές, κεντρικές ή μεικτές. Η συνηθέστερη μορφή του συνδρόμου είναι η αποφρακτική άπνοια, η οποία οφείλεται στη μείωση του αυλού των εξωθωρακικών αεραγωγών. Το συνηθέστερο σύμπτωμα του ασθενούς είναι το θορυβώδες ροχαλητό που σε συνδυασμό με τις άπνοιες, προκαλεί μικροαφυπνίσεις που έχουν ως συνέπεια τον πλήρη κατακερματισμό του ύπνου. Μία άλλη μορφή άπνοιας, πολύ σπανιότερη της αποφρακτικής, είναι η κεντρική άπνοια.

Το σύνδρομο της υπνικής άπνοιας χαρακτηρίζεται από την παρουσία 5 απνοϊκών επεισοδίων ανά ώρα ύπνου, συνοδευόμενο από νυκτερινή ή και ημερήσια συμπτωματολογία.

 Τα κύρια συμπτώματα του συνδρόμου είναι:

• Ροχαλητό
• Αίσθημα πνιγμονής κατά τον ύπνο
• Πρωινή κυρίως κεφαλαλγία
• Νυκτουρία
• Ημερήσια κόπωση- υπνηλία, συχνά βασανιστική, που δεν επιτρέπει στον πάσχοντα να έχει φυσιολογική ζωή
• Σεξουαλική δυσλειτουργία, που μπορεί να φτάσει έως πλήρη ανικανότητα
• Γνωσιακές διαταραχές (έλλειψη συγκέντρωσης)
• Διαταραχές του ψυχισμού, κατάθλιψη κλπ

Τα άτομα που κινδυνεύουν να αναπτύξουν περισσότερο το σύνδρομο είναι οι παχύσαρκοι, άτομα με κρανιοπροσωπικές ανωμαλίες (μακρογλωσσία, οπισθομικρογναθία, διογκωμένες αμυγδαλές κλπ).

Το σύνδρομο είναι συχνότερο στους άνδρες, ενώ επηρεάζεται δυσμενώς από την χρήση αλκοόλ – ηρεμιστικών, καθώς και από τη θέση του σώματος κατά τη διάρκεια του ύπνου. Νοσήματα όπως ο υποθυρεοειδισμός, οι μυοπάθειες, η καρδιακή ανεπάρκεια, τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και άλλα νευρολογικά σύνδρομα μπορούν να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν την άπνοια.

Οι βασικές επιπλοκές της νόσου είναι οι παρακάτω:

• Καρδιαγγειακές
• Πνευμονολογικές
• Ατυχήματα
• Νευρολογικές – Ψυχιατρικές

Ειδικότερα δε για τα καρδιαγγειακά νοσήματα, δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι σχετίζονται άμεσα με το σύνδρομο της υπνικής άπνοιας. Πολλές επιδημιολογικές μελέτες έχουν επιβεβαιώσει τη στενή σχέση του με την ύπαρξη υπέρτασης, εγκεφαλικού επεισοδίου και εμφράγματος του μυοκαρδίου. Ένα άλλο εξαιρετικά επικίνδυνο επακόλουθο της νόσου, είναι η ύπαρξη πολύ σημαντικού αριθμού τροχαίων ατυχημάτων, συχνά θανατηφόρων. Δεν θα ήταν υπερβολή να λεχθεί ότι ο ασθενής με αποφρακτική άπνοια κατά τον ύπνο, υφίσταται έναν επαναλαμβανόμενο καταιγισμό ορμονικών (μείωση ΑCTH, τεστοστερόνης, αύξηση κορτιζόλης, κατεχολαμινών, υπερινσουλιναιμίας) και νευρολογικών (αύξηση του τόνου του συμπαθητικού) διαταραχών που έχουν ως αποτέλεσμα την πλήρη αποδιοργάνωση της ψυχικής, πνευματικής και σωματικής του υγείας.

Συμπερασματικά μπορούμε να πούμε ότι η υπνική άπνοια που δεν αντιμετωπίζεται, συνδέεται χωρίς αμφιβολία με αυξημένο κίνδυνο θανάτου.

Διάγνωση

Η διάγνωση της νόσου τίθεται από τη λήψη του ιστορικού, τη φυσική εξέταση και με την καταγραφή ορισμένων παραμέτρων, που γίνεται κατά τη διάρκεια του ύπνου (πολυπαραμετρική μελέτη ύπνου). Η εξέταση αυτή διενεργείται σε εξειδικευμένα εργαστήρια ύπνου, από πνευμονολόγους που ασχολούνται με το σύνδρομο. Η εξέταση αυτή απαιτεί παραμονή του ασθενούς στο εργαστήριο καθ΄όλη τη διάρκεια της νύχτας.

Η συμμετοχή του ωτορινολαρυγγολόγου στην αντιμετώπιση του συνδρόμου είναι ιδιαιτέρως σημαντική. Ο ασθενής θα πρέπει να υποβληθεί σε ειδική ενδοσκοπική εξέταση που θα αποκαλύψει τις θέσεις απόφραξης ή και άλλες παθολογικές εξεργασίες, προκειμένου να συζητηθεί το ενδεχόμενο χειρουργικής παρέμβασης για επίλυση του προβλήματος.

Η θεραπεία του συνδρόμου θα πρέπει να γίνεται από ιατρό που γνωρίζει το αντικείμενο και αποσκοπεί στην κατάργηση των συμπτωμάτων, στην αποφυγή των επιπλοκών και του προβλήματος, τη βελτίωση ουσιαστικά της ποιότητας της ζωής. Έτσι λοιπόν, η μείωση του σωματικού βάρους, όταν αυτή επιβάλλεται, η αποφυγή λήψης αλκοόλ, μεγάλων γευμάτων και ηρεμιστικών προ της κατάκλισης, καθώς και η αποφυγή λήψης ύπτιας θέσης κατά τον ύπνο, μπορούν να βοηθήσουν αποτελεσματικά σε ηπίου – μετρίου βαθμού βαρύτητας συνδρόμου. Στις περιπτώσεις όμως που το πρόβλημα είναι πιο σοβαρό, η πλέον αποτελεσματική θεραπευτική παρέμβαση είναι η εφαρμογή μιας ειδικής συσκευής, μέσω της οποίας διοχετεύεται αέρας υπό πίεση (με ειδική ρινική μάσκα), αποτρέποντας άμεσα τις άπνοιες και όλες τις επιπλοκές τους. Η χειρουργική αντιμετώπιση του συνδρόμου γίνεται σε πολύ λίγες και συγκεκριμένες περιπτώσεις.

Έτσι λοιπόν, ολοκληρώνοντας, μπορούμε να πούμε ότι το σύνδρομο της υπνικής άπνοιας είναι εξαιρετικά συχνό, αν δεν αντιμετωπιστεί προκαλεί σοβαρά προβλήματα στον πάσχοντα και στο περιβάλλον του (ατυχήματα) και η θεραπεία του είναι σχεδόν πάντα αποτελεσματική.

 Αναδημοσίευση: iatronet.gr