«Απόρρητα αρρωστήματα»

Ένα σημαντικό λεκτικό λάθος, αναφερόμενος στον πόλεμο στην Ουκρανία, του Τζορτζ Μπους τζούνιορ, κατά τη διάρκειας ομιλίας του στο Ντάλας που είπε πως είναι: «Αδικαιολόγητη και βάναυση η εισβολή στο Ιράκ.» Αντί για την Ουκρανία, που βέβαια μετά το διόρθωσε. Αυτό το γεγονός σχολίασε εύστοχα ο Παντελής Μπουκάλας στην «Καθημερινή» της Παρασκευής 20 Μαΐου σε άρθρο του με τον ίδιο τίτλο

• • •

Ωστε λοιπόν ήταν «εντελώς αδικαιολόγητη και βάναυση η εισβολή στο Ιράκ», το 2003; Για να το λέει ο Τζορτζ Μπους ο Β΄, κάτι παραπάνω θα ξέρει. Αυτός ήταν τότε ο πρόεδρος των ΗΠΑ. Αυτός ήταν ο στρατάρχης στον «πόλεμο κατά της τρομοκρατίας», με συστρατηγό τον Τόνι Μπλερ, πρωθυπουργό της Μεγάλης Βρετανίας τον καιρό εκείνο. Δικές τους ήταν οι μυστικές και οι φανερές υπηρεσίες που είχαν κατορθώσει το ακατόρθωτο: να ανακαλύψουν όπλα μαζικής καταστροφής, χημικά, βιολογικά κτλ., εκεί όπου δεν υπήρχαν. Δική τους και η απόφαση να χρησιμοποιήσουν σαν άλλοθι την εξόφθαλμη πλαστογράφηση της αλήθειας και σαν πειστήριο το χοντροκομμένο ψέμα, ώστε να αποσπάσουν μια κάποια συναίνεση και να αιματοκυλίσουν δίχως τύψεις το Ιράκ. Τύψεις που έτσι κι αλλιώς δεν θα απειλούσαν την ψυχική τους γαλήνη.

Οχι βέβαια. Δεν μετάνιωσε ο πολέμαρχος Μπους. Ούτε πείστηκε ότι ο μοναδικός τρόπος για να πάψει να τον κυνηγάει στον ύπνο και τον ξύπνο του, χριστιανό άνθρωπο, η ένατη από τις δέκα εντολές, «Ου ψευδομαρτυρήσεις κατά του πλησίον σου», είναι να προβεί σε δημόσια αυτοκριτική και αυτομαστίγωση, μπροστά στο ακροατήριό του στο Ντάλας. Στο κάτω κάτω, δεν ήταν «πλησίον του» ο Σαντάμ Χουσεΐν. Το τυραννικό βασίλειό του βρισκόταν χιλιάδες μίλια μακριά από την Ουάσιγκτον. Αρα δεν τον αφορούσε τον Μπους η ένατη εντολή. Πολύ περισσότερο που, όπως έλεγε ο ίδιος, ο Θεός, ο Θεός του, του είχε δώσει αυτοπροσώπως άλλη εντολή: «Πόλεμος».

Γκάφα λοιπόν. Παραδρομή. «Φροϋδικό ολίσθημα» κατά την ψυχαναλυτική ορολογία. Οσο ετοίμαζε την ομιλία του ο πρώην πρόεδρος, είχε ζορίσει αφόρητα τον εαυτό του να πει το σωστό όνομα, «Ουκρανία», όχι «Ιράκ». Στο τέλος, το ασυνείδητό του αποφάσισε να του κάνει ένα αποκαλυπτικό χουνέρι. Από μέσα του συλλάβιζε «Ου-κρα-νί-α», η γλώσσα του όμως είπε «Ιράκ».

Ανατρέχω στο λήμμα «γλώσσα» των «Παροιμιών» του Ν.Γ. Πολίτη, όπου και η παροιμία: «Η γλώσσα αμαρτάνουσα τ’ αληθή λέγει». «Αρχαία γνώμη», εξηγεί ο κορυφαίος λαογράφος, «μυριόλεκτος και νυν και παρά τοις αγραμμάτοις. Παράφρασις ταύτης κείται και παρά Γρηγορά [14ος αιώνας μ.Χ.]: “ενίοτε και η γλώττα λανθάνουσα προδότις ακούσιος γίνεται των της ψυχής απορρήτων αρρωστημάτων”». Αλλά πώς να παρηγορηθούν από μια γκάφα, που διορθώθηκε γελαστά μ’ ένα «anyway», όσοι έχασαν τη ζωή τους ή τραυματίστηκαν βαριά, Ιρακινοί, Αμερικανοί και Βρετανοί, για ένα ψέμα, το ψέμα της εξαγώγιμης δημοκρατίας;