«Έγινε της Πόπης»: Το πλοίο και το ναυάγιο του, απ' όπου προήλθε η γνωστή έκφραση

Ένα ναυάγιο σε νησάκι κοντά στην Αττική βρίσκονται πίσω από τη γνωστή έκφραση «έγινε της Πόπης»

H ιστορία της έκφρασης προέρχεται από το ατμόπλοιο «Πόπη», ένα παλιό ατμόπλοιο που το 1920 πέρασε στην ιδιοκτησία της «Ηπειρωτικής Ατμοπλοΐας», έχοντας μετασκευαστεί σε πλοίο ακτοπλοΐας.

Το «Πόπη» στις 27 Νοεμβρίου του 1934 προσάραξε στη νησίδα «Κασίδι», (φωτο) τριακόσια περίπου μέτρα από τις βραχονησίδες «Φλέβες» και ένα μίλι μετά το ακρωτήριο «Μικρό Καβούρι», που εκτείνεται μετά τον Λαιμό της Βουλιαγμένης. Οι επιβάτες, με βάση τα εισιτήρια που είχαν εκδοθεί, ήταν 122, ωστόσο αργότερα αποδείχτηκε πως έφταναν τους 140, με πολλούς να έχουν βγάλει εισιτήριο μέσα στο πλοίο.

• • •

Το «Πόπη» είχε κατασκευαστεί το 1880 σε ναυπηγεία της Σκοτίας. Δηλαδή, τη μέρα του ατυχήματος ήταν 54 ετών!

Σύμφωνα με τους νόμους 5304/32 και 5570/32, με τους οποίους καθιερώθηκε όριο ηλικίας τα 50 χρόνια, το πλοίο έπρεπε να έχει παροπλιστεί (με τους ίδιους νόμους απαγορεύτηκε η νηολόγηση σε πλοία ηλικίας άνω των 20 ετών).

Ωστόσο, 7 πλοία, ανάμεσά τους και το «Πόπη», εξαιρέθηκαν από τις διατάξεις του νόμου και συνέχισαν να ταξιδεύουν. Κατά σύμπτωση (;) τα πέντε από τα επτά πλοία ανήκαν σε εταιρείες που μετείχαν στο πανίσχυρο ακτοπλοϊκό τραστ…

Το «Πόπη», χωρητικότητας 600 τόνων και μήκους 62 μέτρων (186 πόδια), ανέπτυσσε ταχύτητα 9-10 μιλίων την ώρα και όπως έγραψε η εφημερίδα «Ελεύθερος Ανθρωπος» ήταν «ανασφάλιστον, ως άλλωστε είναι ανασφάλιστα όλα τα σκάφη της Ακτοπλοΐας διά λόγους οικονομιών».

Αρχικά, το πλοίο ονομαζόταν «Sayonara» και είχε αμερικανική σημαία. Το 1919 αγοράστηκε από τους Αθαν. Σπ. Βαλλιάνο κατά 75% και Γεράσιμο Φωκά, ιατρό στο Παρίσι, κατά 25%, ύψωσε την ελληνική σημαία και μετονομάστηκε σε «Κεφαλληνία».

 

Το ναυάγιο

Μετά από λίγους μήνες η κυριότητά του περιήλθε στον Γεώργιο Ποταμιάνο κατά 80% και στους αδελφούς Ευστάθιο και Ηλία Βλασσόπουλο κατά 20% και μετονομάστηκε σε «Πόπη». Το 1929 περιήλθε ολόκληρο στην Ηπειρωτική Ατμοπλοΐα (Χρήστος Ε. Ντούνης, «Τα ναυάγια στις ελληνικές θάλασσες», τόμος Α', εκδόσεις FINATEC, σελ. 413).

Από τις εφημερίδες μαθαίνουμε ότι στις 27 Νοεμβρίου 1934 το «Πόπη» αναχώρησε στις 8 το βράδυ από τον Πειραιά για την άγονη γραμμή της Παροναξίας.

Το πλοίο «Πόπη» μισοβυθισμένο -
Τέσσερις άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους

Στο δρομολόγιο αποτυπώνεται η τεράστια σημασία των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών, που κάλυπταν την ανυπαρξία οδικών προσβάσεων όχι μόνο στην ηπειρωτική χώρα αλλά και μεταξύ χωριών του ίδιου νησιού. Γι’ αυτό, ήταν πολύ συνηθισμένο ένα πλοίο να προσεγγίζει δυο ή και τρία λιμάνια ενός νησιού. Καθώς, όμως, στα περισσότερα απ’ αυτά δεν υπήρχαν υποδομές η αποεπιβίβαση γινόταν με βάρκες.

Αναλυτικά, το «Πόπη» θα προσέγγιζε:

Τρία λιμάνια της Πάρου (Παροικιά, Νάουσα και Τσιμπίδο, όπως λεγόταν η Μάρπησσα, στο Πίσω Λιβάδι), ισάριθμα της Νάξου (στο κυρίως λιμάνι, στη Μουτσούνα, που αποτελούσε μέχρι αρχές της δεκαετίας του 1980 βασικό εμπορικό όρμο εξαγωγής σμύριδας, και στον Απόλλωνα), δύο της Θήρας (στην Οία, όπως λεγόταν το σημερινό Καμάρι, και στο κυρίως λιμάνι που βρισκόταν στον όρμο των Φηρών), δύο στην Αμοργό (Κατάπολα και Αιγιάλη) και από ένα σε Σύρο, Φολέγανδρο, Σίκινο, Ανάφη, Σχοινούσα, Κουφονήσια, Σέριφο (Αγιο Γεώργιο) και Ιο.

Το κάθε ατμόπλοιο εκτός από επιβάτες φόρτωνε και εμπορεύματα και γι’ αυτό διέθετε γερανούς (βίντσια). Το «Πόπη» μετέφερε φορτίο 150 τόνων διαφόρων εμπορευμάτων, ανάμεσα στα οποία 100 κιβώτια πάγου κενά, βαρέλια και είδη γενικού εμπορίου.

Οσο για τον αριθμό των επιβατών… Η εταιρεία ανακοίνωνε ότι υπήρχαν 119 επιβάτες (115 με εισιτήριο και τέσσερις με δελτίο «απόρου» που εξέδιδε το Λιμεναρχείο), το Λιμεναρχείο 137 και τελικά φαίνεται ότι ξεπερνούσαν τους 140…

Τουλάχιστον τότε υπήρχε η δικαιολογία πως οι επιβάτες είχαν το δικαίωμα να αγοράσουν εισιτήριο μέσα στο πλοίο…

Λίγες μέρες μετά το ατύχημα, στις 13 Δεκεμβρίου, ξεκίνησαν οι εργασίες για την ανέλκυση του πλοίου και τη ρυμούλκησή του στον Πειραιά.

Η διαδικασία έγινε με επιτυχία από το ρυμουλκό «Μαριγώ Μάτσα» με τη ρήτρα «no cure, no pay» (κυριολεκτικά σημαίνει «όχι θεραπεία, όχι αμοιβή». Είναι μορφή σύμβασης διάσωσης, στην οποία ο διασώστης δεν παίρνει αμοιβή εάν δεν καταφέρει να διασώσει το πλοίο).

Η εφημερίδα «Ακρόπολις» σε εκτενές ρεπορτάζ είχε γράψει ότι το «Πόπη» «θ’ αποτραβηχτεί ως την δεξαμενήν του Πειραιά προς γενικήν διάλυσιν».

Ποιος να φανταζόταν ότι σύντομα το πλοίο θα επισκευαζόταν, θα μετονομαζόταν σε «Ηπειρος» και θα συνέχιζε τα δρομολόγιά του σε άλλη γραμμή μέχρι το 1940, απασχολώντας κατά καιρούς με τα… κατορθώματά του.

 

Πηγές: huffingtonpost.gr και efsyn.gr