Το «38 Κάτω» της ελευθεροτυπίας και η σοβαρότης χωρίς σύνορα

Την 108 θέση στις 180 χώρες που κατατάσσει την Ελλάδα η έκθεση των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα (R.S.F.) καθώς  και την αντίδραση της κυβέρνησης σχολίασε εύστοχα ο Παντελής Μπουκάλας. Στην «Καθημερινή» της Πέμπτης 5 και Παρασκευής 6 Μαΐου σε άρθρα του με τίτλο, τα «δυο μέρη» του τίτλου.

• • •

Όπως και να τη δει κανείς, η θέση της Ελλάδας στον νέο οικουμενικό πίνακα Ελευθερίας του Τύπου, 108η στις 180 χώρες, δεν είναι καθόλου τιμητική για την πολιτεία και τη δημοσιογραφία. Γι’ αυτό και οι κατεξοχήν υπεύθυνοι, οι κυβερνώντες, επιλέγουν την πάντα πρόσφορη τακτική της στρουθοκαμήλου. Κάνουν ότι δεν τη βλέπουν. Απλό το δόγμα τους: «Δεν σε βλέπω, άρα δεν υπάρχεις». Απλό πλην απλώς νήπιο.

Πρώτη και καλύτερη στον κατάλογο της ελευθεροτυπίας που συντάσσει κάθε χρόνο ειδική επιτροπή των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα, βασιζόμενη σε πέντε δείκτες, είναι σταθερά η Νορβηγία. Τελευταία και χειρότερη η Βόρεια Κορέα. Η χώρα μας τα τελευταία χρόνια πηγαίνει από το κακό στο χείριστο. Ηδη το 2018, οπότε είχαμε καταταχθεί 74οι, δεν είχαμε κανένα δικαίωμα να νιώθουμε ευτυχείς και περήφανοι. Εκτοτε τα πράγματα επιδεινώθηκαν με ρυθμούς εξαιρετικά λυπηρούς. Και φέτος καταποντιστήκαμε στην 108η θέση, υποχωρώντας 38 ολόκληρα σκαλοπάτια από το 2021. Στην ποίηση του Παλαμά, «του κακού η σκάλα» έχει πάτο. Στην εξουσία; Την πρώτη και την τέταρτη; Δεν φαίνεται πιθανό. Γιατί είπαμε, αν παριστάνεις ότι δεν βλέπεις κάτι, παραμένεις ευτυχής και περήφανος. Όπως το ΑΠΕ, αυτοταπεινωτικά υποταγμένο στην κυβερνητική βούληση: εκτενές το ρεπορτάζ του για τη νέα έκθεση των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα, ούτε κουβέντα όμως για την καταβαράθρωση της Ελλάδας.

Πώς προέκυψε το απελπιστικό «38 Κάτω»; Ως ο μέσος όρος των εξής θέσεων της χώρας: 128η στον δείκτη ασφάλειας, 113η στον οικονομικό δείκτη, 103η στον κοινωνικό, 72η στον πολιτικό, 70ή στον νομικό. Δεν κερδίζεις πόντους όταν εισάγονται νόμοι που «επιτρέπουν τον ασύμμετρο περιορισμό της ελευθεροτυπίας με σαθρά νομικά θεμέλια» (ο νόμος περί διασποράς ψευδών ειδήσεων). Οταν η δολοφονία του Γιώργου Καραϊβάζ μένει ανεξιχνίαστη. Όταν η Ολλανδή δημοσιογράφος Ινγκεμποργκ Μπέουχελ εξαναγκάστηκε να φύγει από τη «φιλόξενη» χώρα μας, έπειτα και από την κανιβαλική εναντίον της επίθεση πολλών «αναγνωρίσιμων» δημοσιολογούντων. Οταν «οι στενοί δεσμοί ορισμένων μιντιαρχών με την πολιτική ελίτ» είναι πασιφανείς στην τηλεοπτική μονοφωνία.

Ως 108οι είμαστε οι χειρότεροι στα Βαλκάνια και σε όλη την Ευρώπη. Δεν πειράζει. Παραμένουμε καλύτεροι από την 149η Τουρκία. Και στο κάτω κάτω, στο «38 Κάτω», ο κυβερνητικός εκπρόσωπος το ξέκοψε: «Ο πλουραλισμός στην Ελλάδα είναι πασιφανής». Όλες οι στρουθοκάμηλοι τον βλέπουν.

…………………………………………………………………………..

Πέρυσι τέτοιον καιρό συζητούσαμε όπως και τώρα την έκθεση των Δημοσιογράφων Χωρίς Σύνορα (R.S.F.) για την ελευθερία του Τύπου παγκοσμίως. Η Ελλάδα είχε αξιολογηθεί τότε ως 70ή μεταξύ 180 χωρών. Η θέση αυτή δεν ήταν καθόλου τιμητική, δεν θυμάμαι πάντως να είχε υπάρξει «οργισμένη αντίδραση» της κυβέρνησης. Αντίδραση υπήρξε φέτος, επειδή η χώρα μας κατακρημνίστηκε στην 108η θέση. Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος θεώρησε υποχρέωσή του να πέμψει επιστολή διαμαρτυρίας στους R.S.F. Nα τους καταγγείλει ότι «δεν τήρησαν τις αρχές της επιστημονικότητας και της σοβαρότητας», να τους κατηγορήσει ότι «διαβάλλουν την εικόνα της Ελλάδας» και να αξιώσει «πλήρη απάντηση σε εύλογο χρονικό διάστημα, χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση». Κάτι σαν εξώδικο. Λίγο πριν από την απειλή κατάθεσης αγωγής.

Ε λοιπόν, αν ήταν να τηρηθούν στα σοβαρά «οι αρχές της σοβαρότητας», θα έπρεπε ο κ. Οικονόμου να μην είχε αρκεστεί σε μια απλή δήλωση στις αρχές του Απρίλη, όταν δημοσιεύτηκε στο «Politico» η έκθεση του Media Freedom Rapid Response (MFRR), μιας συμμαχίας υπό την ηγεσία του Ευρωπαϊκού Κέντρου για την Ελευθερία του Τύπου και των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, όπου αναδεικνύονταν τα σοβαρά εμπόδια που αντιμετωπίζει η ελευθεροτυπία στη χώρα μας. Θα έπρεπε να είχε στείλει και τότε το οιονεί εξώδικό του. Κι άλλο ένα στο ΕΣΡ, γιατί με την έκθεσή του για την Πολιτική Πολυφωνία, για το 2020, αποκάλυψε μια μαθηματική αλήθεια που μάλλον «διαβάλλει την εικόνα της Ελλάδας»: τα ιδιωτικά κανάλια χαρίζουν στη Ν.Δ. ένα σφριγηλό 61,7% προβολής, όταν στις εκλογές του 2019 είχε λάβει 39,85%, στον δε ΣΥΡΙΖΑ ένα τσιγκούνικο 16,2%, το μισό του εκλογικού ποσοστού του (31,53%). Αναλόγως μειωμένη είναι η προβολή των άλλων αντιπολιτευόμενων κομμάτων.

Εδώ είναι το πρόβλημα, όπως ξέρει και ο κ. εκπρόσωπος. Οτι ενώ οι εφημερίδες μπορούν «να κάνουν το κεφαλιού τους», και να κριθούν από την αγορά, τα ιδιωτικά κανάλια οφείλουν να τηρούν όσα προβλέπει το Σύνταγμα: να σέβονται την ισότητα, την αντικειμενικότητα και την ποιότητα. Αν τις σέβονταν, ουδείς ξένος βαθμολογητής θα μπορούσε να βάλει τόσο κακό βαθμό σε ελληνικά ΜΜΕ. Ευτυχώς, τις σέβονται τα κρατικά κανάλια. Αλλωστε η λατρεία του κ. Μητσοτάκη για την πολυφωνία τού υπαγόρευσε να θέσει υπό τον άμεσο έλεγχό του, τις πρώτες μέρες της διακυβέρνησής του, την ΕΡΤ, το Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο και τη Γ.Γ. Ενημέρωσης. Α, και την ΚΥΠ.