Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) καταδίκασε την Ελλάδα για το ναυάγιο στο Φαρμακονήσι, που σημειώθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2014, με τραγικό απολογισμό τον θάνατο 11 ανθρώπων, εκ των οποίων οι οκτώ ήταν ανήλικοι. Οι 16 προσφεύγοντες, 13 Αφγανοί, δύο Σύροι και ένας Παλαιστίνιος, ανέφεραν στις μαρτυρίες τους ότι η βάρκα τους βυθίστηκε καθώς τη ρυμουλκούσε σκάφος του ελληνικού Λιμενικού σε επιχείρηση επαναπροώθησης προς την Τουρκία. Οι ελληνικές αρχές ισχυρίζονταν ότι οδηγούσαν τη βάρκα προς τα ελληνικά παράλια, στο πλαίσιο επιχείρησης διάσωσης.
• • •
Με την απόφασή του το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο καλεί την Ελλάδα να καταβάλει συνολική αποζημίωση 330.000 ευρώ στους προσφεύγοντες. Και τους δικαιώνει με τον πιο αδιαμφισβήτητο τρόπο, επιδικάζοντας 100.000 στον έναν, 80.000 συνολικά σε τρεις, 40.000 σε άλλον έναν και από 10.000 στον καθένα από τους υπόλοιπους 11. Πιο σημαντικό από το ποσό της αποζημίωσης είναι ότι η Ελλάδα καταδικάζεται για την πολύ σοβαρή παραβίαση του δικαιώματος στη ζωή, τόσο επί της διαδικασίας όσο και επί της ουσίας, όπως και για εξευτελιστική και απάνθρωπη μεταχείριση των επιζώντων.
Σύμφωνα με το σκεπτικό του δικαστηρίου, που δημοσιοποιήθηκε χθες, διαπιστώθηκαν παραλείψεις και αμέλειες στον τρόπο με τον οποίο οι ελληνικές αρχές χειρίστηκαν την υπόθεση, καθώς δεν έκαναν αποτελεσματική έρευνα, η οποία θα μπορούσε να φωτίσει τις συνθήκες του συμβάντος, και δεν συμμορφώθηκαν με την υποχρέωσή τους να προστατεύσουν την ανθρώπινη ζωή.
Επίσης κρίθηκε ότι 12 από τους προσφεύγοντες υπέστησαν εξευτελιστική μεταχείριση κατά τη σωματική έρευνα που τους έγινε μετά το ναυάγιο.
Το ιστορικό
Από τις πρώτες μέρες μετά το ναυάγιο, οι 16 επιζώντες κατήγγειλαν ότι αυτό συνέβη ενώ το ελληνικό Λιμενικό ρυμουλκούσε παράνομα το σκάφος τους προς την Τουρκία σε μια άτυπη και βίαιη επιχείρηση επαναπροώθησης. Από την πρώτη στιγμή, η τότε κυβέρνηση Σαμαρά και ο φιλοκυβερνητικός Τύπος είχαν σπεύσει να αρνηθούν κάθε κατηγορία για επαναπροώθηση και κάθε ευθύνη του Λιμενικού, ισχυριζόμενοι ότι αντιθέτως το Λιμενικό έκανε τα πάντα για να σώσει τους πρόσφυγες, ενώ απέδιδαν τις καταγγελίες για επαναπροώθηση σε προπαγάνδα της αντιπολίτευσης, της Τουρκίας ή των διακινητών.
Διασωθέντες αποβοβάζονται |
Επικαλούνταν μάλιστα την έρευνα του Λιμενικού για το ναυάγιο, που όμως κατηγορήθηκε ότι ήταν ελλιπής και μάλιστα έκανε χρήση πλαστών καταθέσεων των επιζώντων, ενώ η Εισαγγελία του Ναυτοδικείου Πειραιά, το οποίο διερευνούσε τις ενδεχόμενες ευθύνες του Λιμενικού, έβαλε την υπόθεση στο αρχείο.
Μάλιστα η κυβέρνηση και οι Αρχές απέδωσαν εξ ολοκλήρου την ευθύνη για το ναυάγιο σε Σύρο επιζώντα, ο οποίος καταδικάστηκε πρωτόδικα στην εξοντωτική ποινή των 145 χρόνων φυλακή για παράνομη και επικίνδυνη μεταφορά προσφύγων με σκοπό το κέρδος και για τον θάνατο των 11 ναυαγών, ενώ απαλλάχτηκε στη συνέχεια από το Πενταμελές Εφετείο Δωδεκανήσου.
Οι 16 επιζώντες, συμπεριλαμβανομένου του Σύρου, προσέφυγαν στο ΕΔΔΑ μέσω πέντε οργανώσεων (Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, Ελληνική Ενωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, Pro Asyl, Ομάδα Δικηγόρων για τα Δικαιώματα Προσφύγων και Μεταναστών, Δίκτυο για τα Πολιτικά και Κοινωνικά Δικαιώματα), ισχυριζόμενοι, μεταξύ άλλων, ότι το Λιμενικό δεν πήρε τα αναγκαία μέτρα διάσωσης και ότι η έρευνα των ελληνικών αρχών ήταν ελλιπής και αναποτελεσματική.
Για την παραβίαση του δικαιώματος της ζωής επί της ουσίας, το ΕΔΔΑ κρίνει ότι οι ελληνικές αρχές «δεν έκαναν όσα θα ήταν λογικό να περιμένει κανείς για να προστατέψουν τους προσφεύγοντες και τους συγγενείς τους με το επίπεδο προστασίας που απαιτείται». Σύμφωνα με τα βασικά σημεία της απόφασης που δημοσιοποίησε το ΕΔΔΑ:
-«Δεν εξηγείται με τίποτα γιατί οι αρχές χρησιμοποίησαν ταχύπλοο χωρίς εξοπλισμό διάσωσης για να ρυμουλκήσουν το ψαράδικο [των προσφύγων] αν σκόπευαν στην ασφάλεια των ανθρώπων. Το Ελληνικό Λιμενικό δεν ζήτησε βοήθεια και δεν μοίρασε σωσίβια στους επιβαίνοντας διότι δεν υπήρχε κανένα σωσίβιο στο ταχύπλοο».
Στο λιμάνι του Πειραιά οι πρόσφυγες από |
-Η Ελλάδα δεν παρείχε εξηγήσεις για τις παραλείψεις και τις καθυστερήσεις του Λιμενικού. Το Δικαστήριο δεν δέχεται το επιχείρημα ότι τα κατάλληλα μέσα διάσωσης δεν ήταν διαθέσιμα λόγω του σημαντικού αριθμού αφίξεων προσφύγων.
-Εγείρονται ερωτήματα για τον τρόπο που έγινε και οργανώθηκε η επιχείρηση».
Ως προς το διαδικαστικό σκέλος της παραβίασης του δικαιώματος στη ζωή, το ΕΔΔΑ κρίνει ότι μετά το ναυάγιο οι Αρχές «δεν διεξήγαγαν ενδελεχή και αποτελεσματική έρευνα που θα μπορούσε να ρίξει φως στις περιστάσεις που οδήγησαν στη βύθιση της βάρκας»
Συγκεκριμένα, επισημαίνει:
«-Ανεπάρκειες στη μετάφραση των καταθέσεων. Ο διερμηνέας δεν μιλούσε τη γλώσσα των προσφύγων.
-Στον φάκελο περιλήφθηκε περιεχόμενο διαφορετικό από τις καταθέσεις των προσφύγων.
-Το αίτημα των προσφύγων να τους γνωστοποιηθεί η επικοινωνία και το σήμα του Λιμενικού δεν ικανοποιήθηκε.
-Ο εισαγγελέας δεν εξέτασε τις καταγγελίες για επαναπροωθήσεις. Σύμφωνα με το Δικαστήριο, πρόκειται για στοιχεία που έπρεπε να διερευνηθούν. Η αποτυχία να ληφθούν υπόψη υπονόμευσε τη δυνατότητα των αρχών να ερευνήσουν τις περιστάσεις του ναυαγίου».
Εξευτελιστική μεταχείριση
Ως προς την καταδίκη για εξευτελιστική μεταχείριση των επιζώντων, το ΕΔΔΑ επισημαίνει ότι 12 από τους 16 προσφεύγοντες «υπέστησαν αφού βυθίστηκε η βάρκα εξευτελιστική μεταχείριση σε ό,τι αφορά τη σωματική έρευνα στην οποία υποβλήθηκαν όταν έφτασαν στο Φαρμακονήσι» και εξηγεί:
«-Οι πρόσφυγες μεταφέρθηκαν σε ανοιχτό γήπεδο μπάσκετ, διατάχθηκαν να ξεντυθούν και υποβλήθηκαν σε σωματική έρευνα μπροστά σε τουλάχιστον 13 ανθρώπους, όπως άλλους επιζώντες και στρατιωτικό προσωπικό.
-Οι πρόσφυγες βρίσκονταν σε ακραία ευάλωτη κατάσταση: είχαν επιζήσει από ναυάγιο και πολλοί είχαν χάσει τους συγγενείς τους. Βρίσκονταν αναμφίβολα σε κατάσταση ακραίου στρες.
-Η ελληνική κυβέρνηση δεν εξηγεί γιατί ήταν αναγκαία μια τέτοια έρευνα για λόγους ασφαλείας».
Αναδημοσίευση: efsyn.gr
Πηγές: kathimerini.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου