SOS από τους ειδικούς: Ασθένειες της «βικτωριανής περιόδου» επιστρέφουν μετά από δεκαετίες

Αρρώστιες όπως η οστρακιά και ο κοκκύτης, θεωρούνταν παρελθόν στη Βρετανία από τη δεκαετία του 1950. Κυριάρχησαν στη χώρα κατά τη λεγόμενη «Βικτωριανή περίοδο», στη διάρκεια δηλαδή της εξουσίας της βασίλισσας Βικτωρίας, από το 1837 ως το 1901. Τα τελευταία χρόνια όμως, όπως περιγράφει άρθρο της εφημερίδας Guardian, οι ασθένειες αυτές έχουν επιστρέψει στη χώρα, αποτελώντας μια αρκετά συχνή αιτία επίσκεψης σε κάποιο νοσοκομείο, ή ακόμη και νοσηλείας.

• • •

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραθέτει το άρθρο, οι επισκέψεις σε νοσοκομεία για κάποιες από τις αρρώστιες της βικτωριανής περιόδου, έχουν αυξηθεί κατά 52% τα τελευταία χρόνια (από το 2010 – 2011). Το ποσοστό αυτό αντιστοιχεί σε 3.000 εισαγωγές σε κάποιο νοσοκομείο το χρόνο! Το παράδειγμα της οστρακιάς είναι ενδεικτικό: από 429 επισκέψεις σε νοσοκομεία το 2010 – 2011, το Εθνικό Σύστημα Υγείας της χώρας έφτασε το 2017 – 2018 να εξυπηρετεί 1.321 περιστατικά! Η οστρακιά ήταν μια από τις βασικές αιτίες παιδικής θνησιμότητας στις αρχές του 20ου αιώνα. Πάνω από 100 χρόνια μετά, εξακολουθεί να απασχολεί την κοινωνία μιας από τις πιο ανεπτυγμένες χώρες στον κόσμο. Όσο για τα περιστατικά κοκκύτη, μιας ασθένειας που εξαλείφθηκε πλήρως τις προηγούμενες δεκαετίες, όχι μόνο έχουν επανέλθει, αλλά τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί κατά 59%.

 

Γιατί επιστρέφουν;

Επιστημονικοί φορείς που ασχολούνται με τις υπηρεσίες υγείας της Βρετανίας, εξηγούν πως η επιστροφή ασθενειών που θεωρούνταν εξαφανισμένες εδώ και δεκαετίες, έχει δύο βασικές αιτίες. Η πρώτη έχει να κάνει με τις περικοπές στο ίδιο το σύστημα υγείας, που έχουν οδηγήσει στον περιορισμό των μέτρων πρόληψης απέναντί τους. Η δεύτερη, έχει να κάνει με τη μαζική φτωχοποίηση πλατιών στρωμάτων της κοινωνίας, που αδυνατούν πλέον να ανταποκριθούν όχι μόνο στους απαραίτητους εμβολιασμούς, αλλά ακόμη και στα βασικά έξοδα διατροφής.

Την ίδια περίοδο κατά την οποία οι «βικτωριανές» ασθένειες σημειώνουν άνοδο, το ίδιο ισχύει και για την πείνα. Τα περιστατικά εισαγωγής σε νοσοκομεία εξαιτίας υποσιτισμού, έχουν αυξηθεί κατά 54% μέσα στο ίδιο διάστημα.

Σύμφωνα με την Έλεν Ντόνοβαν, εκπρόσωπο για θέματα δημόσιας υγείας του Βασιλικού Κολεγίου Νοσηλευτικής:

«Είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι αυτές οι καταστάσεις, που σχετίζονταν με περασμένες εποχές, βρίσκονται και πάλι σε άνοδο. Υπάρχουν αρκετοί λόγοι πίσω από αυτό το γεγονός, αλλά κάτι που δεν πρέπει να αγνοηθεί, είναι οι επιπτώσεις των συνεχών περικοπών στις τοπικές υπηρεσίες δημόσιας υγείας, γεγονός που έχει περιορίσει τις δυνατότητές τους να προλαμβάνουν τις ασθένειες, να προστατεύουν τον πληθυσμό και να παρέχουν επαρκή φροντίδα…».

 

Πεινασμένοι στη Βρετανία

Δεν είναι όμως μόνο το Εθνικό Σύστημα Υγείας που έχει υποστεί βαριές περικοπές τα τελευταία χρόνια στη Βρετανία. Πριν από ένα περίπου χρόνο, η κυβέρνηση των «Τόρηδων» ανακοίνωσε τη μείωση της χρηματοδότησης για τα δωρεάν σχολικά γεύματα, όπως και του εισοδηματικού κριτηρίου των οικογενειών, των οποίων τα παιδιά τα δικαιούνται. Όλα αυτά, παρά το γεγονός ότι σύμφωνα με δομές συσσιτίων, η ζήτηση για δωρεάν φαγητό διπλασιάζεται κατά τη διάρκεια των σχολικών διακοπών. Σύμφωνα με έρευνα του 2017, οι πολιτικές λιτότητας που εφαρμόζονται στη χώρα τα τελευταία χρόνια, έχουν οδηγήσει στο θάνατο 120.000 ανθρώπων. Η ίδια έρευνα εκτιμούσε ότι αυτές οι περικοπές θα είναι η αιτία περίπου άλλων 152.000 θανάτων ανάμεσα στο 2015 και το 2020. Την ίδια ώρα, υπολογίζεται ότι υπάρχουν πλέον 320.000 άστεγοι στη Βρετανία, δηλαδή ένας στους 200 κατοίκους μιας από τις ισχυρότερες χώρες στον πλανήτη ζει στο δρόμο ή σε προσωρινά καταλύματα.

 

Όταν η ανισότητα «χτυπάει κόκκινο»

Όλα αυτά συμβαίνουν σε μια χώρα που έχει το μεγαλύτερο κατ’ αναλογία με τον πληθυσμό αριθμό δισεκατομμυριούχων στον κόσμο, σύμφωνα με στοιχεία που κυκλοφόρησαν στη δημοσιότητα πριν από μερικά χρόνια. Μια χώρα, που παρόλα αυτά, «δεν μπορεί» να εξασφαλίσει τροφή για τα πεινασμένα παιδιά ή στέγη για τους ανθρώπους που ζουν στο δρόμο, «δεν μπορεί» να χρηματοδοτήσει επαρκώς το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Μια χώρα που επιτρέπει να επανέρχονται ξεχασμένες ασθένειες, όπως ο κοκκύτης και η οστρακιά! Δε χρειάζεται να είναι κανείς μάντης για να καταλάβει σε ποια χέρια βρίσκονται τα λεφτά που λείπουν από την υγεία και το κοινωνικό κράτος. Όταν ο Ένγκελς το 1840 έγραφε το βιβλίο «Η κατάσταση της εργατικής τάξης στην Αγγλία», περιγράφοντας την φτώχεια και την ανέχεια μέσα στην οποία ζούσαν οι εργαζόμενοι εκείνης της εποχής, δύσκολα θα μπορούσε να φανταστεί ότι στην εποχή μας, παρά την τεράστια πρόοδο του πολιτισμού και της τεχνολογίας, οι εργαζόμενοι θα συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν την φτώχεια, την ανέχεια και τις μολυσματικές ασθένειες! Η συνέχιση της κυριαρχίας του καπιταλισμού όμως, όπως σωστά προέβλεψαν ο Μάρξ και ο Ένγκελς, το μόνο που έχει να προσφέρει στους εργαζόμενους είναι η συνέχιση των ανισοτήτων και της μιζέριας.

Ακολουθούν πέντε ασθένειες που επανήλθαν:

1.  Η ιλαρά είναι μια από τις πιο μεταδοτικές ανθρώπινες ασθένειες και συνήθως εμφανιζόταν σε επιδημίες κάθε δύο έως τρία χρόνια, προκαλώντας περισσότερους από 2 εκατομμύρια θανάτους. Όλα άλλαξαν όταν ο λεγόμενος πατέρας των σύγχρονων εμβολίων, ο John Franklin Enders, ανέπτυξε ένα εμβόλιο. Το σκεύασμα λαβε άδεια χρήσης το 1963 και ακολούθησε εκτεταμένος εμβολιασμός. Αλλά επειδή η ασθένεια είναι τόσο μολυσματική, η ανοσία στις κοινότητες πρέπει να είναι πολύ υψηλή - στο 95%- για να σταματήσει η εξάπλωση της νόσου.
     Σήμερα, αυτοί οι αριθμοί δεν επιτυγχάνονται και το αποτέλεσμα ήταν κρούσματα σε όλη την Ευρώπη. Τα τελευταία χρόνια, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ελλάδα, η Τσεχία και η Αλβανία έχουν επενεμφανίσει ιλαρά. Μόλις δύο μήνες μετά το 2023 υπήρχαν ήδη 900 κρούσματα ιλαράς στην ευρωπαϊκή περιοχή, ξεπερνώντας τον συνολικό αριθμό από το 2022.
     Η Ολλανδία έχει προειδοποιήσει ότι η μείωση της κάλυψης στη χώρα σημαίνει ότι η ιλαρά είναι πιο πιθανό να επανεμφανιστεί. Στο Λονδίνο, η Υπηρεσία Ασφάλειας Υγείας δήλωσε τον Ιούλιο ότι η πρωτεύουσα είναι έτοιμη για δεκάδες χιλιάδες κρούσματα λόγω των χαμηλότερων επιπέδων εμβολιασμού για αρκετά χρόνια, κάτι που επιδεινώθηκε από την πανδημία. Τα δεδομένα από το Λονδίνο παρουσιάζουν «μια οδυνηρή εικόνα», δήλωσε ο Andrew Pollard, διευθυντής του Oxford Vaccine Group. «Δεν πρέπει να υποτιμούμε τη σοβαρότητα αυτού του μηνύματος», είπε τότε.
2.   Η Σύφιλη, επίσης γνωστή ως αφροδίσια νόσος (VD), είναι μια σεξουαλικά μεταδιδόμενη βακτηριακή ασθένεια που μπορεί να αντιμετωπιστεί με πενικιλίνη εάν διαγνωστεί έγκαιρα. Εάν όχι, εξελίσσεται σε στάδια, με το πρώτο να είναι μια ανώδυνη πληγή, το δεύτερο ένα εξάνθημα με άλλα συμπτώματα όπως πυρετός ή κόπωση και το τρίτο ένα λανθάνον στάδιο όπου τα βακτήρια παραμένουν στο σώμα αλλά δεν προκαλούν προβλήματα. Το τελικό στάδιο μπορεί να συμβεί δεκαετίες μετά την πρώτη μόλυνση και μπορεί να βλάψει τα όργανα και να οδηγήσει σε θάνατο.
     Στα τέλη του 18ου αιώνα, υπολογίζεται ότι πάνω από ένας στους πέντε Λονδρέζους είχε σύφιλη μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '30. Τώρα, ο Οργανισμός Ασφάλειας Υγείας της χώρας βλέπει ξανά τεράστια έξαρση, με τον αριθμό των κρουσμάτων το 2022 — 8.692 — να είναι ο μεγαλύτερος ετήσιος αριθμός από το 1948.
     Και δεν είναι μόνο το Η.Β. Η πιο πρόσφατη ετήσια επιδημιολογική έρευνα από το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νοσημάτων δείχνει ότι τα κρούσματα σε όλη την ΕΕ και τον ΕΟΧ βρίσκονται σε ανοδική τροχιά. Το υψηλότερο ποσοστό το 2019 ήταν στη Μάλτα, ακολουθούμενη από την Ιρλανδία.
     Οι περιστασιακές σεξουαλικές συναντήσεις είναι πιο εύκολες από ποτέ, με τις πανταχού παρούσες εφαρμογές γνωριμιών. Αλλά δεν είναι μόνο οι πιο επικίνδυνες συμπεριφορές που έχουν οδηγήσει την αύξηση. Οι περικοπές στις υπηρεσίες σεξουαλικής υγείας - για παράδειγμα 1 δισεκατομμύριο λίρες που περικόπηκαν στην Αγγλία - πιστεύεται επίσης ότι ευθύνονται για την άνοδο.
3.   Η αρθρίτιδα  ήταν η «ασθένεια των βασιλιάδων» επιστρέφει και αυτή τη φορά δεν πλήττονται μόνο οι βασιλιάδες που γλεντούν με κόκκινο κρέας και αλκοόλ.
     Η ουρική αρθρίτιδα είναι ένας επώδυνος τύπος αρθρίτιδας όπου σχηματίζονται μικροί κρύσταλλοι γύρω από τις αρθρώσεις, συχνά το μεγάλο δάχτυλο του ποδιού. Τα κρούσματα αυξάνονται σε όλο τον κόσμο, με τις ΗΠΑ και τον Καναδά να έχουν τις υψηλότερες αυξήσεις στις εκτιμήσεις επιπολασμού της ουρικής αρθρίτιδας μεταξύ 1990 και 2017.
     Οι παράγοντες κινδύνου για την ουρική αρθρίτιδα αυξάνονται στους άνδρες, ενώ η παχυσαρκία, τα προβλήματα υγείας όπως η υψηλή αρτηριακή πίεση και ο διαβήτης και η κατανάλωση τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε φρουκτόζη, επιδεινώνουν τη νόσο που εντείνεται επίσης ανάλογα με την κατανάλωση αλκοόλ."
     Καθώς τα ποσοστά παχυσαρκίας στην ευρωπαϊκή περιοχή δεν δείχνουν σημάδια επιβράδυνσης, φαίνεται ότι η ασθένεια των βασιλιάδων μπορεί να μην εξαφανιστεί σύντομα.
4.   Η Λέπρα, η σοβαρή δερματοπάθεια που προκαλείται από ένα βακτήριο που οδηγεί σε νευρική βλάβη και απώλεια της αίσθησης στο δέρμα, τα μάτια και τη μύτη είναι κάτι που λίγοι άνθρωποι που ζουν στις δυτικές χώρες θα είχαν δει ποτέ. Μέχρι τώρα.
     Μια νέα αναφορά δείχνει ότι η λέπρα μπορεί να έχει γίνει ενδημική στη Φλόριντα στις Η.Π.Α. Ο αριθμός των αναφερόμενων περιπτώσεων έχει υπερδιπλασιαστεί την τελευταία δεκαετία στις νοτιοανατολικές πολιτείες των ΗΠΑ, ενώ οι ανθυγιεινοί τρόποι ζωής έχουν κατηγορηθεί για την αύξηση, οι ερευνητές έχουν επίσης επισημάνει στην κακή διαχείριση της κατάστασης.
5.   Η Ελονοσία δεν ήταν πάντα μια ασθένεια που εμφανιζόταν μόνο σε τροπικές περιοχές στην Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική. Κρούσματα παρατηρήθηκαν στις ελώδεις περιοχές του Παρισιού και κατά μήκος του ποταμού Τάμεση του Λονδίνου, με τη Σαρδηνία της Ιταλίας να έχει 300 θανάτους ανά 100.000 κατοίκους στα τέλη του 1800. Όμως η Ευρώπη κατάφερε να εξαλείψει την ελονοσία μέσω ενός τεράστιου μεταπολεμικού προγράμματος ψεκασμού εντομοκτόνων, αποστράγγισης βάλτων και φαρμακευτικής θεραπείας.
     Ενώ η ελονοσία δεν έχει ακόμη επιστρέψει πλήρως στην περιοχή - εκτός από μερικά τοπικά μεταδιδόμενα κρούσματα - η άνοδος άλλων ασθενειών που μεταδίδονται από τα κουνούπια, όπως ο δάγκειος πυρετός και ο ιός του Δυτικού Νείλου, θα πρέπει να θεωρείται ως ένα προειδοποιητικό σημάδι. Πέραν του Ατλαντικού, τον Ιούνιο τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων των ΗΠΑ εξέδωσαν προειδοποίηση για πολλά τοπικά επίκτητα κρούσματα ελονοσίας.
     Όσον αφορά τη μοίρα της Ευρώπης, ο επικεφαλής του Παγκόσμιου Ταμείου για την Καταπολέμηση του AIDS, της φυματίωσης και της ελονοσίας Peter Sands είπε ότι με τα ακραία καιρικά φαινόμενα να αυξάνονται στην περιοχή, η Ευρώπη «μπορεί να δει την ελονοσία να επιστρέφει».

 

Αναδημοσίευση: xekinima.org και newsbomb.gr

Πηγή: theguardian.com