Ναρκισσισμός: Όταν ο θύτης προσπαθεί να πάρει τον έλεγχο παριστάνοντας το θύμα

Οι ναρκισσιστές είναι πραγματικά επιδέξιοι στο να σαγηνεύουν, να γοητεύουν και να χειραγωγούν, ώστε να παρασύρουν στις επιθυμίες τους.

Το πιο επικίνδυνο κομμάτι του να έχουμε έναν νάρκισσο στην ζωή μας, είναι ότι συνήθως το συνειδητοποιούμε όταν είναι πλέον πολύ αργά. Οι ναρκισσιστές είναι πραγματικά επιδέξιοι στο να σαγηνεύουν, να γοητεύουν και να χειραγωγούν, ώστε να παρασύρουν στις επιθυμίες τους. Μόνο όταν τους συναναστραφούμε αρκετά αρχίζουν να δείχνουν την πραγματική τους υπόσταση

Αξίζει να δούμε το κείμενο της Ψυχολόγου – Ψυχοθεραπεύτριας κ Αγγελική Τσαγκαράκη

• • •

Ένας νάρκισσος θα προσπαθήσει να μας ανατρέψει αυτό το οποίο αντιλαμβανόμαστε κάθε φορά που τον αντιμετωπίζουμε. Θα κάνει τα πάντα για να μην αναλάβει την ευθύνη ακόμα κι αν αυτό συνεπάγεται ότι θα αδικήσει κάποιον. Με ποιους τρόπους όμως συμβαίνει αυτό;

 

Άρνηση

Αυτή είναι η αγαπημένη αντίδραση ενός νάρκισσου κάθε φορά που προσπαθούμε να τον αντιμετωπίσουμε. Δεν είναι πάντα ξεκάθαρο αν απλώς του λείπει η αυτογνωσία για να συνειδητοποιήσει πόσο βλαβερές μπορεί είναι οι πράξεις του ή αν αρνείται να αναλάβει την ευθύνη.

Συχνά, μας προκαλεί μεγάλη σύγχυση το να βρισκόμαστε στο πλευρό κάποιου που ισχυρίζεται ότι νοιάζεται για εμάς, αλλά φαίνεται να αδιαφορεί για τις ανάγκες μας όταν τελικά τις εκφράζουμε.

 

Ο φόβος ως μέσον επιβολής ελέγχου

Ας θυμηθούμε, όταν θεωρήσαμε πραγματικά πολύ τρυφερό, στην αρχή της γνωριμίας με ένα νάρκισσο, το ότι υπήρξε εντελώς ανοιχτός και ευάλωτος μαζί μας. Συνήθως, αυτό είναι ενθαρρυντικό για το θύμα ενός νάρκισσου, ώστε να κάνει το ίδιο, αποκαλύπτοντας τους χειρότερους φόβους και τα πιο βαθειά του συναισθήματα. Εφόσον αυτό συμβεί, χρησιμοποιείται τελικά εναντίον του θύματος.

Όταν ένας ναρκισσιστής αισθάνεται ότι τον ξεμπροστιάζουν, θα κάνει τα πάντα για να αποκτήσει ξανά τον έλεγχο. Ο φόβος είναι ένα ισχυρό όπλο που γνωρίζει ότι θα κάνει το θύμα του να ανακαλέσει τις «κατηγορίες». Συχνές είναι οι απειλές της εγκατάλειψης και οι προσπάθειες απαξίας.

 

Ψέματα

Άλλη μία συνήθης τακτική χειραγώγησης αποτελεί το ψέμα. Ο νάρκισσος μπορεί να μας μπερδέψει λέγοντας πολλά και μπερδεμένα πράγματα τα οποία είναι αναληθή. Είτε προσπαθεί να μας κάνει να αμφιβάλλουμε για τον εαυτό μας (gaslighting) ή να μας εμπλέξει στον ιστό των ψεμάτων του, είτε επιδιώκει να μας πείσει για μία εναλλακτική πραγματικότητα.

Αυτό μας κάνει να αμφισβητούμε την δική μας εκδοχή των γεγονότων και εντέλει, μοιάζει δισεπίλυτο να μπορέσουμε να καταλάβουμε αυτό που πραγματικά συμβαίνει.

 

«Προβολή» των αποτυχιών

Ένας νάρκισσος τείνει να υποθέτει ότι όλοι είναι εξίσου τοξικοί με εκείνον. Πείθει τον εαυτό του ότι αυτό που κάνει είναι «προφανές και σωστό», οπότε είναι ξεκάθαρα δικό μας λάθος αν επηρεαζόμαστε από αυτό.

Αυτό που συμβαίνει είναι ότι «προβάλλει» τις δικές του αποτυχίες στο θύμα του. Αυτό έχει να κάνει με τις δικές του ανασφάλειες. Έτσι, αν για παράδειγμα απατά, θα κατηγορήσει το θύμα του ότι το έκανε επίσης, προκειμένου να επιρρίψει άλλου την προσοχή.

 

Μετατόπιση της ευθύνης

Σύμφωνα με ένα νάρκισσο φταίμε για όλα. Ακόμα και αν είμαστε εντελώς απομακρυσμένοι από μία κατάσταση. Αν για παράδειγμα, είχε μια κακή μέρα στη δουλειά, την μεταθέτει πάνω μας, και αυτό είναι κατά κάποιο τρόπο δικό μας λάθος, επειδή δεν είμαστε αρκετά υποστηρικτικοί ή δεν έχουμε κατανόηση.

Ο νάρκισσος θα προβεί σε εντελώς παράλογες εξηγήσεις για την υποτιθέμενη εμπλοκή μας, απλώς και μόνο επειδή αρνείται να αναλάβει τον έλεγχο των πράξεών του. Η αλλαγή σαφώς και δεν είναι στη λίστα των προτεραιοτήτων του.

 

Αυτο-θυματοποίηση

Στη λογική του, ο νάρκισσος υποθέτει ότι αν διεκδικήσει πρώτος τον ρόλο του θύματος, τότε δεν μπορούμε παρά να τον δικαιολογήσουμε. Η επιθυμία του είναι να απαλλαγεί από κάθε ευθύνη, αναγκάζοντας μας να ζητήσουμε συγγνώμη χωρίς ουσιαστικά να έχουμε κάνει κάτι άξιο απολογίας.

Αυτό αποτελεί μία τακτική απόσπασης της προσοχής, για να μετατοπίσουμε το ενδιαφέρον μας από τις λανθασμένες ενέργειές του, σε εμάς, και στον τρόπο με τον οποίο ισχυρίζεται ότι τον πληγώνουμε και τον απογοητεύουμε.

 

Πρόκληση «οίκτου» και ενόχων

Για όποιον αναρωτιέται, γιατί τα θύματα μένουν τόσο καιρό με ναρκισσιστές, αυτό συχνά έχει να κάνει με την ενοχή. Ένας νάρκισσος είναι εξαιρετικός στο να αφηγείται δακρύβρεχτες ιστορίες και να μας κάνει να αισθανόμαστε σαν το «σωσίβιο» του.

Συχνά, χρησιμοποιεί τις άσχημες εμπειρίες του ως τρόπο για να δικαιολογήσει τις πράξεις του. Έτσι δεν φαίνεται πλέον ως ο «κακός», αλλά μάλλον ως κάποιος που χρειάζεται τη βοήθειά μας για να τα πάει καλύτερα.

 

Πλαισίωση της ιστορίας

Όλα είναι θέμα οπτικής, σωστά; Ο νάρκισσος έχει τον τρόπο να πλαισιώνει την ιστορία από τέτοια οπτική γωνία, όπου η αντίδρασή μας σε αυτήν θα φαίνεται αδικαιολόγητη. Θα μας πει ότι αντιδρούμε υπερβολικά επειδή ήταν απλώς ένα αστείο ή ότι είμαστε πολύ ευαίσθητοι και ευερέθιστοι, καθώς κανένας άλλος δεν θα στενοχωριόταν για τις πράξεις του.

Χρειάζεται προσοχή γιατί τελικά η επανάληψη και επαναφορά του ίδιου κάθε φορά «πλαισίου», μας κάνει να βλέπουμε τελικά τα πράγματα από τη δική του οπτική γωνία, και όχι από την δική μας. Τότε είναι που αρχίζουμε να δικαιολογούμε όλες τις τρανταχτές ενδείξεις.

 

Απομάκρυνση

Το να απομακρυνθεί ένας νάρκισσος, αποτελεί τον τρόπο του να μας δώσει ένα μάθημα. Είναι σαν να μας τιμωρεί, ώστε να «πάρουμε το μάθημά μας», για να τον «εκτιμήσουμε» περισσότερο, μόλις μας δώσει ξανά σημασία και προσοχή. Μας ενσταλάζει ένα σύστημα ανταμοιβής, ώστε να θεωρήσουμε ότι πρέπει να ζούμε για να τον ευχαριστήσουμε, διαφορετικά θα υποστούμε τις συνέπειες.

 

«Εναλλασσόμενες» ενδείξεις στοργής

Ένας νάρκισσος μετακινείται από το «μηδέν στο εκατό» πραγματικά γρήγορα. Τη μία είναι θυμωμένος μαζί μας αγνοώντας μας και την άλλη μας κάνει να νιώθουμε οι πιο τυχεροί άνθρωποι στον κόσμο. Αυτό το κάνει για δύο βασικούς λόγους: Πρώτον, είναι ένας τρόπος να ρυθμίσουμε την συμπεριφορά μας, έτσι ώστε να προσπαθούμε πάντα να κερδίσουμε τη στοργή του. Δεύτερον, είναι μία μέθοδος για να μας φέρει πίσω μόλις αισθανθεί ότι μπορεί να μας χάσει.

 

Διάδοση ψευδών πληροφοριών

Σε αρκετές περιπτώσεις, ένας νάρκισσος, για να προσπαθήσει να επιβάλλει την δική εκδοχή του, επιδίδεται σε ανυπόστατες διαδόσεις για εμάς, σε άλλους ανθρώπους. Αυτός είναι ένας τρόπος για να «θολώσει τα νερά» αποκτώντας «αριθμητική» δύναμη και υπέροχη (αρκετοί άνθρωποι θα δεχθούν την δίκη του εκδοχή). Επιπλέον, αισθάνεται ότι έτσι δημιουργεί ένα άλλοθι που μπορεί να μας προβάλλει ως αντικειμενική αλήθεια.

Αυτού του είδους οι τακτικές είναι που μας κάνουν να αισθανόμαστε «τρελοί» και μόνοι. Καταλήγουμε να αναρωτιόμαστε αν κάνουμε λάθος που είμαστε οι μοναδικοί που τον βλέπουμε όπως πραγματικά είναι.

 

Μιλώντας με τους «αγαπημένους» μας

Ένας νάρκισσος λατρεύει να τροφοδοτεί το εγώ του, έχοντας τους πάντες στο πλευρό του. Δεν έχει κανένα πρόβλημα να απευθυνθεί στα αγαπημένα μας πρόσωπα πίσω από την πλάτη μας, ισχυριζόμενος ότι χρειάζεται συμβουλές, μόνο και μόνο για μας στοχοποιήσει. Αποζητά την ενσυναίσθηση με οποιοδήποτε τίμημα.

Αυτός είναι επίσης ένας τρόπος για να μας απομονώσει και να μας κάνει να χάσουμε το σύστημα υποστήριξής μας, ώστε να αισθανθούμε ότι δεν έχουμε κανέναν δίπλα μας, παρά μόνο τον ίδιο.

 

Μονοπωλώντας την συζήτηση

Η συζήτηση με έναν ναρκισσιστή δεν θα λέγαμε ότι είναι ακριβώς αμφίδρομη. Ένας νάρκισσος αρέσκεται στο να ακούει τον εαυτό του να μιλάει. Αυτός είναι ένας τρόπος για να αλλάξει την δυναμική εξουσίας, ώστε να έχει τον απόλυτο έλεγχο της συνομιλίας. Εάν δεν μπορέσουμε να πούμε ούτε μία λέξη, τότε δεν θα έχουμε την ευκαιρία να υπερασπιστούμε τον εαυτό μας και θα υποθέσει ότι «κέρδισε» το επιχείρημα του.

Συχνά, το θύμα ενός νάρκισσου μπορεί απλά να αισθάνεται τόσο εξαντλημένο ακούγοντας τον, που δεν θα επιθυμήσει καν μιλήστε ώστε να τερματίσει την συζήτηση.

 

Υψώνοντας τον τόνο της φωνής

Ομοίως με το να επιβάλλεται στην συζήτηση, οι φωνές και το να υψώνει τον τόνο του, είναι τακτική εκφοβισμού ενός νάρκισσου. Συχνά το θύμα είναι τόσο εστιασμένο στον τόνο και την ένταση που χρησιμοποιείται εναντίον του, που αυτομάτως αισθάνεται αδύναμο.

Αυτό για το οποίο φωνάζει δεν είναι τόσο πολύ στο επίκεντρο, όσο οι ίδιες οι φωνές. Απλώς προβαίνει σε αυτή την ενέργεια, για μας κάνει να νιώθουμε «μικροί» και ασήμαντοι ώστε μην μπούμε καν στον κόπο να του απαντήσουμε.

 

Επικρίνοντας κάθε κίνηση

Σε μία προσπάθεια να μας καταρρίψει εντελώς, ένας ναρκισσιστής θα ασκήσει κριτική στα πάντα, από τα επιτεύγματά μας, μέχρι τον τρόπο που ντυνόμαστε. Επιθυμεί να αφαιρέσει την αυτοεκτίμησή μας, για να διασφαλίσει ότι δεν θα αντέχουμε τον εαυτό μας, ότι του λέμε απλώς ναι, και το πιο σημαντικό, ώστε να αισθανόμαστε πολύ αδύναμοι για να μείνουμε μόνοι χωρίς αυτόν.

 

Η σιωπηλή τιμωρία

Το να μας αγνοούν και να μας κάνουν να αισθανόμαστε αόρατοι, μπορεί να είναι ένα από τα πιο δύσκολα συναισθήματα. Δίνοντάς μας ο νάρκισσος την «σιωπηλή τιμωρία», αρχίζουμε να νιώθουμε ότι δεν έχουμε και τόσο μεγάλη σημασία, ώστε η μόνη μας προσοχή δίνεται στο να αντεπιτεθούμε για να μας προσέξουν.

Όταν ένας νάρκισσος αισθάνεται ότι δεν έχει επιχειρήματα, θα αρχίσει να μας αγνοεί. Αν και στην αρχή το θύμα ενός νάρκισσου, μπορεί να νομίζει ότι κερδίζει, μετά από αρκετό καιρό, θα αισθάνεται ότι είναι πρόθυμο να κάνει τα πάντα για να τερματίσει αυτή την σιωπηλή μεταχείριση.

Το «ναρκισσιστικό παιχνίδι» είναι, πολύπλοκο, δύσκολο και κυρίως, κάτι το οποίο ο νάρκισσος δεν θα παραδεχτεί ποτέ ότι υφίσταται. Χρειάζεται λοιπόν να κατανοήσουμε τι πραγματικά συμβαίνει και να είμαστε σε επαφή με τα αληθινά μας συναισθήματα και σκέψεις. Έτσι, ανακτώντας δυνάμεις οι οποίες μοιάζουν να έχουν πληγεί, σταδιακά θα αρχίσουμε να εντοπίζουμε την πραγματικότητα, διαχωρίζοντας την από αναληθή γεγονότα, τα οποία μας είχαν παρουσιαστεί μέσα από ένα διαστρεβλωμένο πρίσμα.

 

Αναδημοσίευση: enallaktikidrasi.com