Η αθλιότητα της μισής αλήθειας και η Εκλειψη του πολιτικού

Δύο άρθρα από την χθεσινή (24/9) «Καθημερινή». Το πρώτο του Σταυρου Λυγερου με τίτλο την πρώτη σειρά του τίτλου μου (έκτος του, και η, που είναι δικό μου) και το δεύτερο με την δεύτερη αράδα του Nικου Γ. Ξυδακη.
Συμφωνώ ΑΠΟΛΥΤΩΣ και με τα δυο
«Η απάντηση σε όλους αυτούς που μας ρωτάνε “πού τα φάγατε τα λεφτά” είναι μία: Σας διορίζαμε για χρόνια, τα φάγαμε μαζί, ακολουθώντας μια πρακτική αθλιότητας, εξαγοράς και διασπάθισης του δημοσίου χρήματος». Δεν πρόκειται για αυτοκριτική. Ο Θόδωρος Πάγκαλος χρησιμοποιεί το πρώτο πληθυντικό και το «μαζί» σαν όχημα για να ενοχοποιήσει την κοινωνία. Πιστός στη γραμμή της κυβέρνησης, αλλά πιο έξυπνος από τα κάθε λογής «παπαγαλάκια» της.
Η κοινωνία δεν είναι αθώα, αλλά «το ψάρι βρωμάει από το κεφάλι». Το πολιτικό σύστημα καλλιέργησε μία σχέση άρρητης συναλλαγής με τους πολίτες και σταδιακά διαμόρφωσε κλίμα εκατέρωθεν ένοχης ανοχής. Εξαγόραζε την ανοχή της κοινωνίας στα προνόμια και στην ατιμωρησία του, ανεχόμενο από την πλευρά του μορφές «λαϊκής παρανομίας», όπως η εκτεταμένη διαφθορά δημοσίων υπαλλήλων, η φοροδιαφυγή, τα αυθαίρετα κ.λπ.
Αναμφίβολα, ένα σημαντικό μέρος από το γιγαντιαίο ποσό που εμφανίζεται ως δημόσιο χρέος διαχύθηκε στα μικρομεσαία στρώματα με διορισμούς - ρουσφέτια και με ποικίλες αντιπαραγωγικές παροχές. Ετσι εξασφαλίσθηκε η μακρόχρονη ιδεολογική συναίνεση της κοινωνίας σε μία πορεία, η οποία με μαθηματική ακρίβεια οδηγούσε στον γκρεμό. Αυτή, όμως, είναι η μία όψη. Η άλλη όψη είναι ότι με τις ευλογίες του πολιτικού συστήματος τη μερίδα του λέοντος την έχουν ιδιοποιηθεί τα μεγάλα «ψάρια» της διαπλοκής, για τα οποία ο Πάγκαλος, βεβαίως, δεν λέει λέξη.
Τώρα που ήλθε η ώρα του λογαριασμού, τα μικρομεσαία στρώματα θα πληρώσουν πανάκριβα την όποια μικρή συμμετοχή στο «πάρτι» ή τουλάχιστον την ανοχή τους προς το κλεπτοκρατικό μοντέλο ανάπτυξης, που σήμερα καταρρέει. Σε αντίθεση με τα μεγάλα «ψάρια», τα μικρά δεν έχουν διεξόδους. Κατά μία έννοια, η πολιτική μάς εκδικείται, επειδή πάψαμε να είμαστε επί της ουσίας πολίτες. Αρνηθήκαμε την ευθύνη μας για τα κοινά. Εκφυλισθήκαμε σε ψηφοφόρους - πελάτες των κομμάτων, είτε κλειστήκαμε αυτάρεσκα στον κάθε μικρόκοσμό μας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο αφήσαμε να καθορίζουν τις τύχες μας συνήθως θλιβεροί και ενίοτε άθλιοι επαγγελματίες πολιτικάντηδες, ορισμένοι εκ των οποίων σήμερα ανερυθρίαστα κουνάνε το δάκτυλο στην κοινωνία. Η μισή αλήθεια του Πάγκαλου είναι χειρότερη από ψέμα.

* * *

Γνωρίζαμε μια πληγή της εγχώριας πολιτικής: τους μαυρογιαλούρους, τους επίγονους των κοτζαμπάσηδων, τους ρουσφετολάγνους, τους κομματάρχες και πολιτευτές, τους πελάτες αυτών. Γνωρίσαμε και την αριστερόχρωμη εκδοχή της πληγής: τα κομματικά μέλη, τις κοπτάτσιες, τις αχτίδες, τα επαγγελματικά στελέχη, τους πρασινοφορούς, τα δικά μας παιδιά, όλα τα πελατάκια. Τώρα, σειρά έχει η νέα πληγή: η αμιγής μη πολιτική, η διαχείριση επικοινωνιακών μεγεθών, εικόνων, data, ποσοτικοποιημένων στοιχείων, προβλέψεων και προγνώσεων, από αυτάρεσκα μειράκια, αποφοίτους σχολών πολιτικής και διοίκησης, ει δυνατόν Ivy League πανεπιστημίων. Τώρα, πολιτική είναι η μη πολιτική.
Το βλέπαμε τον τελευταίο καιρό να φουσκώνει σαν κύμα, βλέπαμε την επικράτηση ποικίλων συμβούλων επικοινωνίας, σχεδιασμού, στρατηγικής, γραφείων που αναλαμβάνουν «πακέτο» τον πολιτικό για να του φτιάξουν προφίλ, κείμενα, μπλογκ, να τον δημοσκοπήσουν και να τον επικοινωνήσουν... Και τους πολιτικούς να παραδίδονται στα χέρια του πλαστικού χειρουργού, του μακιγιέρ, του συγγραφέα λόγων, του φοτοσοπά, του βιντεοσκηνοθέτη, του image maker, του time manager, του media planner, του strategies maker κ.ο.κ, και να πληρώνουν αγογγύστως τιμολόγια, και να αντλούν πολιτικότατο χρήμα από μη πολιτικές πηγές για να καλύψουν τα έξοδα.
Το βλέπουμε τώρα και στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Υποψήφιοι δήμαρχοι της επαρχίας καταφεύγουν σε γραφεία συμβούλων και επικοινωνιολόγους, δαπανούν μεγάλα ποσά για προπαγανδιστικό υλικό, πληρώνουν «μαύρα» για να εμφανιστούν σε τοπικά ραδιοτηλεοπτικά μέσα. Ακριβώς όπως οι πλούσιοι υποψήφιοι βουλευτές...
Τα περισσότερα κόμματα, και οπωσδήποτε τα μεγάλα, δεν διαθέτουν πια μηχανισμούς. Τα μέλη, τα στελέχη, οι τοπικές οργανώσεις, τα περιφερειακά συμβούλια είναι παρελθόν• ό,τι απομένει είναι ράκη, υπολείμματα αδιόριστων ξεμείνηδων. Τις επείγουσες δουλειές τα κόμματα τις αναθέτουν σε εξωτερικούς εργολάβους, κάνουν outsourcing, ή προσλαμβάνουν άχρωμους τεχνοκρατίσκους, που κραδαίνουν Powerpoint και Excel, προτυπωμένες συνταγές, στερεοτυπικά πασπαρτού σε λάιτ αγγλικά. Αυτοί είναι τα ντάρλινγκ των μπιζιμπόντηδων πολιτικών, με αυτούς περίπου συγκροτούν brain storms οι πολιτικοί μας ηγέτες. Με αυτό τον τρόπο παράγονται ιδέες και πολιτική.
Ή: με αυτό τον τρόπο εκλείπει η πολιτική και τη θέση της παίρνει ο επικοινωνιασμός, ο βόμβος, το κυνήγι της ουράς• με αυτό τον τρόπο, στη θέση των ιδεών μπαίνουν κλισέ και λεκτικά σχήματα κενά περιεχομένου. Το κυριότερο και πιο επικίνδυνο: χάνεται η αίσθηση του πραγματικού, χάνεται η επαφή με την πραγματικότητα. Χάνεται η πολιτική.
Τα στερεότυπα όμως εκδικούνται, αντικατοπτρίζονται: Η φύση απεχθάνεται το κενό. Το πολιτικό κενό που δημιουργούν οι πλούσιοι, αυτάρεσκοι και οκνηροί πολιτικοί δεν θα μείνει κενό. Θα καταληφθεί, θα πληρωθεί• από πρόσωπα και δυνάμεις που τώρα υπνώττουν, που λανθάνουν, από πρόσωπα και δυνάμεις που τώρα δεν φαίνονται καν, αλλά οι σπόροι τους υπάρχουν. Το κενό θα καταληφθεί από το νέο. Για καλό ή για κακό.