Της κλινικής
ψυχολόγου,
Melanie Greenberg, Ph.D.
Ο τρόπος με τον
οποίο σκέφτεστε για τα γεγονότα και τους ανθρώπους στη ζωή σας μπορεί είτε να
σας βοηθήσει να επαναπροσδιορίσετε τα πράγματα με πιο θετικούς τρόπους που θα
σας βοηθήσουν να τα αντιμετωπίσετε ή να εγκλωβιστείτε σε αρνητικές σκέψεις και
να αισθανθείτε άσχημα για τον εαυτό σας, τους άλλους ανθρώπους και τις
προοπτικές σας.
* * *
Οι μη υγιείς τρόποι σκέψης και αντίδρασης στα πράγματα
μπορούν να προκαλέσουν κατάθλιψη και άγχος, να παρατείνουν την ύπαρξη
στρεσογόνων παραγόντων και να δημιουργήσουν χρόνιες καταστάσεις που επηρεάζουν
την υγεία της καρδιάς και του ανοσοποιητικού συστήματος.
Δεν μπορείτε πάντοτε να ελέγχετε αυτό που σκέφτεστε, αλλά
μπορείτε να μάθετε να εντοπίζετε πότε βυθίζεστε σε ένα αρνητικό μοτίβο και, στη
συνέχεια, να ανακατευθύνετε τη σκέψη σας προς ένα πιο εποικοδομητικό ή
ελπιδοφόρο μονοπάτι.
Εάν μάθετε να αναγνωρίζετε την αρνητική σας σκέψη, μπορείτε
ακόμη και να αλλάξετε τις συνδέσεις των νευρώνων στον εγκέφαλό σας, ώστε να
αντιδράτε στα γεγονότα της ζωής με πιο προσγειωμένους τρόπους, με λιγότερο
πανικό και ορθότερη κρίση.
Είναι δύσκολο να εντοπιστούν τα αρνητικά μοτίβα σκέψης,
επειδή οι σκέψεις είναι αυθόρμητες. Έχουμε μια συνήθεια να τις αποδεχόμαστε
χωρίς κριτική, χωρίς αμφισβήτηση. Επίσης, όταν ανησυχούμε για κάτι κακό που
μπορεί να συμβεί, συνήθως νιώθουμε ότι κάνουμε κάτι για το πρόβλημα, αλλά,
αντίθετα, κάνουμε τα πράγματα χειρότερα για τον εαυτό μας.
Για μερικούς από εμάς, η υπερβολική σκέψη μπορεί να δείχνει
ότι έχουμε τον έλεγχο της κατάστασης. Διατηρώντας τις στρεσογόνες σκέψεις, ίσως
νιώθουμε σαν να μπορούμε να ελέγξουμε τι πρόκειται να συμβεί. Στην πραγματικότητα,
πολλοί από τους παράγοντες που μας προκαλούν άγχος δεν είναι ελεγχόμενοι, οπότε
εστιάζοντας πάρα πολύ σε αυτούς, αποστραγγίζουμε μόνο την ψυχική και
συναισθηματική μας ενέργεια και παρατείνουμε την επίδραση του στρες στο σώμα
μας.
Ακολουθούν 3 αρνητικά μοτίβα σκέψης για να αποφεύγετε και τι
πρέπει να κάνετε εναλλακτικά:
1. «Κλωθογύρισμα» αρνητικών σκέψεων
Αν και είναι φυσικό και μπορεί να είναι υγιές να
αναστοχαζόμαστε, η κατάσταση γίνεται προβληματική όταν οι επίμονες σκέψεις
είναι αρνητικές, υπερβολικές και επαναλαμβανόμενες. Όταν κλωθογυρίζουμε
αρνητικές σκέψεις, μοιάζουμε με ένα αυτοκίνητο κολλημένο στην χιονοθύελλα. Το
"αναμάσημα" των αρνητικών σκέψεων μπορεί να σας κάνει όλο και πιο
ανήσυχους καθώς συνεχίζετε να σκέφτεστε όλο και πιο αρνητικά αποτελέσματα που
θα μπορούσαν ενδεχομένως να συμβούν. Εάν νιώθετε μοναξιά, μπορείτε να σκέφτεστε
ότι θα μείνετε μόνοι για πάντα, ότι δεν θα βρείτε ποτέ τον κατάλληλο σύντροφο,
ότι δεν θα κάνετε ποτέ παιδιά, ότι θα χάσετε όλους τους φίλους σας κοκ. Μπορείτε
να επικεντρωθείτε στο πόσο άσχημα αισθάνεστε, γιατί αισθάνεστε τόσο άσχημα, τι
κάνατε λάθος για να φτάσετε σε αυτήν την κατάσταση και πώς τα πράγματα θα
μπορούσαν να χειροτερέψουν. Πριν το καταλάβετε, αρχίζετε να αισθάνεστε σαν
χαμένος, και αυτό το μοτίβο σκέψης παρεμβαίνει στο κίνητρό σας να λάβετε μέτρα
για να λύσετε το πρόβλημα.
Τι πρέπει να κάνετε
εναλλακτικά: Δώστε προσοχή όταν η σκέψη σας αρχίζει να γίνεται
επαναλαμβανόμενη ή αρνητική. Όταν παρατηρήσετε αυτό τον αρνητικό
"αναστοχασμό", κάνετε τον εαυτό σας να σπάσει τον φαύλο κύκλο.
Σηκωθείτε και κάνετε κάτι άλλο: Πηγαίνετε για μια βόλτα μόνοι ή με κάποιον φίλο
(αλλά μην συνεχίσετε την αναπαραγωγή των ίδιων σκέψεων). Μην τρώτε ή πίνετε
υπερβολικό αλκοόλ για να αποφύγετε τις αρνητικές σκέψεις. Προσπαθήστε να
αλλάξετε τη σκέψη σας προς την κατεύθυνση της επίλυσης των προβλημάτων.
2. Υπερανάλυση και υπερβολική σκέψη
Η υπερβολική σκέψη είναι όταν σκέφτεστε διαρκώς όλες τις
επιλογές, προσπαθώντας να φανταστείτε κάθε πιθανό αποτέλεσμα και όλα όσα θα
μπορούσαν να συμβούν στο μέλλον, για να βεβαιωθείτε ότι έχετε κάνει την τέλεια
επιλογή. Εστιάζετε στην αποφυγή λαθών και κινδύνων. Το πρόβλημα με την
υπερβολική σκέψη είναι ότι πρόκειται για μια προσπάθεια ελέγχου καταστάσεων που
στην πραγματικότητα δεν ελέγχονται. Δεν έχετε μια μαγική μπάλα που μπορεί να
προβλέψει το μέλλον. Όταν κάνουμε επιλογές, δεν μπορούμε να γνωρίζουμε πάντα το
αποτέλεσμα. Για παράδειγμα, όταν επιλέγετε έναν σύντροφο στη ζωή, δεν γνωρίζετε
ποιες καταστάσεις θα αντιμετωπίσετε οι δυο σας και πώς θα αντιδράσει ο
σύντροφός σας σε κάθε κατάσταση. Η υπερβολική σκέψη μπορεί να σας στερήσει τη
χαρά σε διάφορες καταστάσεις όπως η επιλογή του πανεπιστημίου, η αλλαγή θέσης
εργασίας, ο γάμος, τα παιδιά, η αγορά ενός σπιτιού κ.ο.κ. Μπορεί να σας
κρατήσει κολλημένους, ανίκανους να αφήσετε μια κακή σχέση ή να επιλέξετε μια
διαφορετική καριέρα.
Τι πρέπει να κάνετε
εναλλακτικά: Περιορίστε το χρόνο που περνάτε σκεπτόμενοι για μια
απόφαση πριν ενεργήσετε. Δώστε στον εαυτό σας προθεσμία για να αποφασίσετε,
ακόμα κι αν αισθάνεστε άβολα. Επιτρέψτε στον εαυτό σας να διερευνήσει μόνο
μερικές εναλλακτικές επιλογές - όχι όλες. Μην είστε τόσο σκληροί με τον εαυτό
σας: Είστε άνθρωποι, και δεν θα έρθει το τέλος του κόσμου εάν κάνετε κάποιο
λάθος. Μπορείτε να μάθετε από αυτό. Εξασκηθείτε σε πρακτικές τεχνικές
διαχείρισης άγχους όπως η γιόγκα, το τρέξιμο, το περπάτημα στη φύση ή ο
διαλογισμός.
3. Κυνισμός
Ο κυνισμός είναι ένας τρόπος σκέψης και αντίδρασης που
χαρακτηρίζεται από θυμωμένη δυσπιστία για τους άλλους ανθρώπους. Βλέπετε τους
άλλους ανθρώπους ως απειλές. Ότι μπορούν να σας εξαπατήσουν, να σας
εκμεταλλευτούν, να σας απογοητεύσουν ή να σας προκαλέσουν κακό. Ο κυνισμός
συνεπάγεται την ερμηνεία της συμπεριφοράς των άλλων ανθρώπων με τους
χειρότερους τρόπους. Μπορεί να νομίζετε ότι ο οδηγός μπροστά σας είναι σκόπιμα
αργός για να σας εμποδίσει, ή ότι ένας φίλος έχει απώτερο σκοπό όταν σας
βοηθάει. Αυτό το μοτίβο σκέψης μπορεί να καταστρέψει τις σχέσεις σας και να
αυξήσει την αρτηριακή σας πίεση. Έρευνες έχουν δείξει ότι συσχετίζεται με
καρδιακές παθήσεις και βραχύτερα τελομερή, τα προστατευτικά καλύμματα στα άκρα
των χρωμοσωμάτων σας, τα οποία διασπώνται με την ηλικία. (Τα βραχύτερα τελομερή
είναι ένα σημάδι της γήρανσης του κυττάρου.)
Τι πρέπει να κάνετε
εναλλακτικά: Προσπαθήστε να πάρετε κάποια απόσταση από τις επικριτικές
σκέψεις σας. Παρατηρήστε όταν αρχίζετε να σκέφτεστε με δυσπιστία και σκεφτείτε
σκόπιμα εναλλακτικούς τρόπους να δείτε την κατάσταση. Μάθετε να συγκρατείτε την κρίση και να
αναζητείτε στοιχεία πριν κρίνετε αρνητικά τους ανθρώπους. Παρατηρήστε πώς η
δική σας συμπεριφορά μπορεί να ωθήσει τους ανθρώπους μακριά ή να τους
παρακινήσει να αντιδράσουν αρνητικά σε σας.
Αναδημοσίευση: enallaktikos.gr
Πηγή: psychologytoday.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου