Ανδρέας Συγγρός: Ο τοκογλύφος που έδωσε τ΄ όνομά του σ’ έναν κεντρικό δρόμο της Αθήνας

Όλοι ξέρουμε της οδο Ανδρέα Συγγρού στην Αθήνα. Που είναι ο δρόμος ένας από τους πιο κεντρικούς δρόμους της Αθήνας. Είναι αυτός που συνδέει την Αθήνα με το Παλαιό Φάληρο. Περνάει από τον Νέο Κόσμο και τα σύνορα Καλλιθέας - Νέας Σμύρνης.

Ας δούμε όμως ποιος ήταν ο Ανδρέας Συγγρός

• • •

"Άμα μυρισθώ επικερδή επιχείρησιν δεν αντέχω": Σαν σήμερα, 13 Φεβρουαρίου 1899, πεθαίνει ο τοκογλύφος Ανδρέας Συγγρός, ο δήθεν "εθνικός ευεργέτης". Ξεκίνησε από την Κωνσταντινούπολη, με την δημιουργία της εταιρείας "Συγγρός, Κορωνιός και Σία". Την ίδια περίοδο (1864-1866), ιδρύει την "Τράπεζα Κωνσταντινουπόλεως", μέσω της οποίας δάνειζε με υπέρογκους τόκους, μέχρι και 20%, την Οθωμανική Αυτοκρατορία αλλά και την Αίγυπτο. 

Με εγγύηση τα δάνεια αυτά, η Τράπεζά του, δανειζόταν, με πολύ χαμηλότερο επιτόκιο, από τα Eυρωπαϊκά τραπεζικά ιδρύματα. Ενίοτε, στο χρηματιστήριο του Λονδίνου, αγόραζε και πουλούσε τα Οθωμανικά ομόλογα, αξιοποιώντας την "εσωτερική πληροφόρηση" που είχε από την Υψηλή Πύλη. Στο κόλπο συμμετείχαν και άλλοι "ευεργέτες" της εποχής (Βαλλιάνος, Ζαρίφης, Κορωνιός, Ιωννίδης). Το 1872, εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα. Αγοράζει τεράστιες εκτάσεις στην Αττική αλλά και στο κέντρο της Αθήνας. Εκεί, σχεδιάζει και εκτελεί την πρώτη μεγάλη χρηματιστηριακή απάτη που έμεινε στην ιστορία ως "Λαυρεωτικά".

Με την υποστήριξη της κυβέρνησης Δεληγιώργη που, όπως και η προηγούμενη κυβέρνηση Κουμουνδούρου, αναζητούσε "επενδυτή" για τα ορυχεία (που να ικανοποιεί και τον προηγούμενο "επενδυτή" Σερπιέρι) αγοράζει τα ορυχεία του Λαυρίου. Ο Σερπιέρι παίρνει ένα υπέρογκο ποσό και ο Συγγρός διαδίδει, ψευδώς, ότι βρέθηκαν τεράστια κοιτάσματα χρυσού. Με αύξηση μετοχικού κεφαλαίου, εκδίδει εκατομμύρια νέες μετοχές ονομαστικής αξίας 200 δραχμών η κάθε μία. Επειδή δεν υπάρχει Χρηματιστήριο, συγκροτεί μια επιτροπή η οποία εγκαθίσταται στο καφενείο "Η Ωραία Ελλάς" και πουλά ασταμάτητα μετοχές. 

Ήταν τόσο οργανωμένο το έγκλημα, ώστε η ζήτηση ξεπέρασε και τις προσδοκίες  του, με αποτέλεσμα η τιμή της μετοχής να ξεπεράσει τις 300 δραχμές. Αδίστακτος όπως ήταν, για μην δημιουργήσει υποψίες, τον πρώτο χρόνο πλήρωσε το τοκομερίδιο. Τα ποσά που συγκέντρωσε ήταν τεράστια για την εποχή. Ρευστοποιήθηκαν κινητές και ακίνητες περιουσίες, επιχειρήσεις και οικογενειακά κειμήλια για να γίνουν μετοχές. Στέγνωσε στην κυριολεξία η αγορά της Αθήνας και της Πελοποννήσου από μετρητά. 

Στον χρόνο επάνω έσκασε η φούσκα, η εταιρεία χρεοκόπησε με γρήγορες διαδικασίες, ο κόσμος έχασε τις οικονομίες και τις περιουσίες του, αλλά ο Συγγρός, ληστεύοντας τις μικροοικονομίες και των χαμηλών οικονομικών στρωμάτων του πληθυσμού, μάζεψε τόσα μετρητά, που θα μπορούσαν να συγκριθούν με τα μετρητά που είχε ολόκληρο το Ελληνικό κράτος. Οδήγησε στην καταστροφή χιλιάδες Έλληνες. Είναι η πρώτη μεγάλη χρηματοπιστωτική απάτη της Ελληνικής ιστορίας. 

Ο Συγγρός περιέγραψε με δικά του λόγια στα "Απομνημονεύματα" του τις χιλιάδες οικογένειες που κατέστρεψε: "Ξαφνικά ένα κοινό ανίδεο από οικονομικά, και το οποίο μπορούσε συνεπώς εύκολα να παρασυρθεί, εμπλέκεται σε μια δίνη πολυειδών ψευδαισθήσεων με άμετρες προσδοκίες. Ευκολόπιστοι και καλόπιστοι, αλλά και αφελείς οι Αθηναίοι κυρίως..χωρίς να λάβουν υπόψη τους ότι είχε κινήσει την υπόθεση ήταν ξένος επιχειρηματίας (ο ίδιος), ο οποίος δεν ήταν δυνατόν να ταυτίσει προσωπικές του επιδιώξεις με τις προσδοκίες των Ελλήνων". Οι  διασυνδέσεις του με το παλάτι, είναι μόνο μερικές από τις όψεις της δράσης του.

 Ό Συγγρός είχε δημιουργήσει ένα μεγάλο δίκτυο γνωριμιών και διαπλοκής σε όλα τα ισχυρά κέντρα της εποχής, πολιτική και οικονομική ηγεσία, δημόσια διοίκηση, Τύπος, δικαιοσύνη, επιχειρηματίες  ομογένειας, ξένες πρεσβείες, παλάτι κ.α. Όχι μόνο δεν τιμωρήθηκε ποτέ αλλά όταν πέθανε (1899), η κυβέρνηση Ζαΐμη τον τίμησε με κηδεία που έχει αφήσει ιστορία. Βασιλιάς, υπουργοί, κρατικοί αξιωματούχοι και χιλιάδες κόσμου, ήταν εκεί, έκλεισαν τα σχολεία για τρεις μέρες και ματαιώθηκαν οι εκδηλώσεις της Αποκριάς! Ο "λωποδύτης" και "Λαυριοφάγος"(όπως ήταν γνωστός για τις απάτες του) πέρασε στην ιστορία ως "εθνικός ευεργέτης" με τις "δωρεές" που ήταν ένα ασήμαντο ποσοστό απο όσα είχε αποσπάσει (και χρησιμοποιήσε για νέα συσσώρευση πλούτου).

Όπως έγραφε και ο Γιάνης Κορδάτος: "Δυστυχισμένοι Αρβανίτες της Αττικής, πού να ξέρετε πως τα έργα και οι δωρεές του Συγγρού, το πιο πολύ είναι ιδρώτας και αίμα δικό σας. Κακόμοιροι αγρότες που σας μαθαίνουν στα σχολεία παραμύθια για "ευεργέτες του Εθνους", πού να ξέρετε πως οι Τοσίτσηδες, Ζαππαίοι, Μπενάκηδες, Αβέρωφ, Μαρασλήδες και τράβα κορδέλα, ήταν εκμεταλλευτές αγροτών και εργατών της Αιγύπτου, Τουρκίας, Ρουμανίας, Ρωσίας". Η τάξη του Συγγρού, η τάξη των επιχειρηματιών, των "επενδυτών",των "ευεργετών", συνεχίζει να έχει την εξουσία στην Ελλάδα, μέχρι σήμερα.

ΥΓ "Εξετάζοντας δοσοληψίες που αφορούσαν τον ευγενέστατο Συγγρό, βρίσκουμε ότι δώρισε ένα πτωχοκομείο, άρπαξε δε μόνο από μας τουλάχιστον δεκαέξι εκατομμύρια,με τα οποία μπορούσαν να χτιστούν 143 πτωχοκομεία": Ο Εμμανουήλ Ροΐδης, που έχασε την περιουσία του στα "Λαυρεωτικά".

 

Αναδημοσίευση: press-gr.com

Πηγές: Ανδρέας Συγγρός, «Απομνημονεύματα»
Γιάνης Κορδάτος, «Ιστορία της Νεώτερης Ελλάδας»
Ιός της Ελευθεροτυπίας, «Μνήμη εθνικού τοκογλύφου»
Διονύσης Ελευθεράτος, «Μια λοξή ματιά στην ιστορία»
Αναστασία Λαμπρία, «Λαυρεωτικά και Χρηματιστήριο"Η ωραία Ελλάς»
Μαρία Κεκροπούλου, «Λαυρεωτικό ζήτημα»