Πόσο εθισμένοι είμαστε στην επιτήρηση;

Το πόσο έχουμε εξοικειωθεί σήμερα με το γεγονός πως ο Αμερικάνοι παρακολουθούν οτιδήποτε συμβαίνει στη υφήλιο αναδεικνύει σε άρθρο του με τον ίδιο τίτλο την Παρασκευή 12 Οκτωβρίου ο Τάσος Τσακίρογλου στην «Εφημερίδα των Συντακτών»

* * *

Την Τρίτη η έγκριτη αμερικανική εφημερίδα New York Times σε εκτενές ρεπορτάζ της είχε τίτλο «Η αμερικανική κατασκοπία και η αόρατη διπλωματία εκθέτουν τη ρωσική υπονομευτική δραστηριότητα σε ένα κομβικό βαλκανικό δημοψήφισμα». Το θέμα επικεντρωνόταν μεταξύ άλλων στον ρόλο που φέρεται να έπαιξε ο επιχειρηματίας Ιβάν Σαββίδης ως έμπιστος του Β. Πούτιν στον επηρεασμό της κοινής γνώμης στην ΠΓΔΜ.

Το δημοσίευμα, με εντελώς ανοιχτό τρόπο -και επικαλούμενο ανώτατους Αμερικανούς αξιωματούχους- ανέφερε ότι οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες παρακολουθούσαν και υπέκλεπταν συστηματικά τις επικοινωνίες («μέιλ, sms, τηλεφωνικές συνδιαλέξεις ή έναν συνδυασμό») του Σαββίδη. Θα μου πείτε τι το παράξενο; Εδώ παλιότερα παρακολουθούσαν μέχρι και τον Κώστα Καραμανλή, τότε πρωθυπουργό της χώρας.

Ο εθισμός και η αποδοχή αυτών των πρακτικών από την κοινή γνώμη είναι κάτι χειρότερο και από τις ίδιες τις πράξεις: αποτελούν μια άτυπη συναίνεση στην κατάλυση κάθε δημοκρατικής εγγύησης και διεθνούς δικαίου για την προστασία της ιδιωτικότητας, η οποία ξεκινά από τον βλακώδη συλλογισμό «εγώ δεν έχω να κρύψω τίποτα».

Σήμερα, όπως λέει ο δημοσιογράφος Ιγνάσιο Ραμονέ, έχει διαμορφωθεί μια ανίερη συμμαχία ανάμεσα στην πολιτική εξουσία, μεγάλα ΜΜΕ και τεχνολογικούς γίγαντες που ελέγχουν τις τηλεπικοινωνίες, την ηλεκτρονική, το ίντερνετ και την πληροφορική, οι οποίοι έχουν συστήσει «ένα πραγματικό ασφαλειο-ψηφιακό σύμπλεγμα, που έρχεται να αντικαταστήσει το στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα και απειλεί να πάρει τον έλεγχο των δημοκρατικών κρατών».

Ένας πρώην διευθυντής της κακόφημης NSA (Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας) -τα κατορθώματα της οποίας αποκάλυψε ο Εντουαρντ Σνόουντεν-, ο ναύαρχος Τζον Μακόνελ, είχε ομολογήσει πρόσφατα: «Δεν υπάρχει ούτε ένα γεγονός της διεθνούς πολιτικής που να ενδιαφέρει την αμερικανική κυβέρνηση και στο οποίο να μην έχει ανάμιξη η NSA».

Το αμερικανικό Πεντάγωνο, σύμφωνα με αποκαλύψεις, έχει στόχο εδώ και πολλά χρόνια την «πλήρη εντοπισιμότητα» κάθε ατόμου που ζει στον πλανήτη. Δηλαδή να γίνει ο «ος τα πανθ’ ορά», ο θεός της επιτήρησης, της παρακολούθησης και, φυσικά, της καταστολής. Η «αμερικανική κατασκοπία» και η «αόρατη διπλωματία» είναι οι ευφημισμοί για γκρίζες δραστηριότητες που καταλύουν ανθρώπινα δικαιώματα και κυριαρχίες κρατών στον βωμό δήθεν της ασφάλειας και του αντιτρομοκρατικού αγώνα. Σήμερα αποδεικνύεται ότι το καθεστώς επιλεκτικής παρακολούθησης αντιφρονούντων στο πρώην ανατολικό μπλοκ που περιγράφεται στην ταινία «Οι ζωές των άλλων» ήταν «παιδική χαρά» μπροστά στο όνειδος καθολικής παρακολούθησης που έχει επιβληθεί στη Δύση.

Τα προσωπικά δεδομένα όλων των χρηστών του Ιντερνετ γίνονται αντικείμενα εμπορίου από τις εταιρείες-γίγαντες του διαδικτύου, ενώ οι κυβερνήσεις έχουν πλέον πρόσβαση στις βάσεις δεδομένων τους αντλώντας πολύτιμες πληροφορίες για τις προτιμήσεις, τα γούστα, τις απόψεις και την προσωπικότητα των χρηστών.

Ο Ραμονέ μάς θυμίζει την προειδοποίηση της Χάνα Αρεντ στην «Ανθρώπινη κατάσταση», πως όταν η διάκριση ανάμεσα σε δημόσια και ιδιωτική ζωή δεν ορίζεται επαρκώς, υπάρχει κίνδυνος οι δημοκρατίες να κατρακυλήσουν σε νέες μορφές ολοκληρωτισμού. Πολύ περισσότερο σήμερα που η διάκριση αυτή παραβιάζεται συστηματικά και συνειδητά από καθεστώτα τα οποία θέλουν να λέγονται δημοκρατικά.