Γιάννης Στουρνάρας: Ή τραπεζίτης ή πολιτικός;

Τα έργα και τις ημέρες του Γιάννη Στουρνάρα κρίνει και επικρίνει ο Μενέλαος Γκίβαλος σε άρθρο του με τον ίδιο τίτλο στη «Νέα Σελίδα» της Κυριακής 15 Οκτωβρίου

* * *

Ο Γιάννης Στουρνάρας δεν θα μας απασχολούσε ως πρόσωπο, εάν δεν κατείχε ένα ανώτατο θεσμικό αξίωμα, γεγονός που έχει ως συνέπεια κάθε του δημόσια τοποθέτηση, κάθε του επιλογή, κάθε του πράξη, ακόμα και η «σιωπή» του, να έχει ευρύτερες επιπτώσεις στο οικονομικό και κοινωνικό πεδίο.

Με βάση, λοιπόν, τον σημερινό θεσμικό του ρόλο, που συμπυκνώνει μια ολόκληρη διαδρομή του ιδίου στο πεδίο της οικονομίας και της πολιτικής, θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι υπήρξε επιφανές στέλεχος του εκσυγχρονιστικού εγχειρήματος, που οδήγησε στην επικράτηση του νεοφιλελεύθερου προτύπου στη χώρα. Η ομάδα αυτή των εκσυγχρονιστών – νεοφιλελεύθερων διαχειριστών επανεμφανίστηκε την περίοδο των μνημονίων, κατά την οποία διεκρίθη, μάλιστα, για τον φανατισμό με τον οποίο υλοποίησε τα μνημονιακά προγράμματα.

Με άκρως ευδόκιμον προϋπηρεσίαν, ο κ. Στουρνάρας ανέλαβε τον κρίσιμο χώρο της οικονομίας στη συγκυβέρνηση ΠΑΣΟΚ – Νέας Δημοκρατίας την καταστροφική για τη χώρα περίοδο 2012-2014. Η φράση «forget it, Yannis» («ξέχασέ το, Γιάννη») που του απηύθυνε ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε όταν ο Έλληνας υπουργός έθιξε αιδημόνως το θέμα του χρέους φανερώνει και το εύρος των αντιστάσεων και το είδος των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές…

Όταν ο κύκλος της συγκυβέρνησης ΠΑΣΟΚ – ΝΔ έκλεισε, το «σύστημα» φρόντισε να τοποθετήσει σε κρίσιμους θεσμικούς θύλακες «δικούς του ανθρώπους» ώστε να καταστεί ευχερέστερη η στρατηγική της «αριστερής παρένθεσης». Εφοδιασμένος με την «αριστεία» της μνημονιακής διαχείρισης, ο Γιάννης Στουρνάρας διορίστηκε πρόεδρος της Τράπεζας της Ελλάδος, η εποπτεία της οποίας ανήκε και ανήκει αποκλειστικώς στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τον Μάριο Ντράγκι. Αυτόνομος, «πρόθυμος» και ωραίος… Πρώτο μελανό σημείο: τις παραμονές των εκλογών του Ιανουαρίου του 2015, κατέχοντας μια υψίστης ευθύνης θέση, «προέβλεψε» την επερχόμενη οξεία οικονομική κρίση, που αφορούσε και στο ίδιο το τραπεζικό σύστημα. Αποτέλεσμα, η πρόκληση πανικού και η μαζική εκροή καταθέσεων, γεγονός που προκάλεσε την έντονη αντίδραση των διοικήσεων των τραπεζών.

Κι όμως, ο κ. Στουρνάρας όφειλε τότε, όπως και σήμερα, να γνωρίζει ότι με βάση την αρχή της αυτοεκπληρούμενης προφητείας, μια «είδηση», μια εκτίμηση, μια υπόθεση που δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα μπορεί εντούτοις να δημιουργήσει, μέσα από την καλλιέργεια του φόβου και της ανασφάλειας, μια νέα πραγματική κατάσταση.

Έκτοτε ο Γιάννης Στουρνάρας προβαίνει κατά καιρούς σε επιλεκτικές παρεμβάσεις, ορισμένες εκ των οποίων έχουν έντονο αντιπολιτευτικό χαρακτήρα. Ασφαλώς, ο ρόλος της ΤτΕ είναι αυτόνομος και η έκφραση γνώμης ή και αποδείξεων είναι απολύτως θεμιτή. Πρέπει όμως πριν απ’ όλα να διαχωρίσουμε ευκρινώς τις διαφωνίες τακτικού και στρατηγικού χαρακτήρα. Όταν ως διοικητής της ΤτΕ υποστηρίζει φανατικά την προληπτική γραμμή πίστωσης, δηλαδή ένα άτυπο τέταρτο μνημόνιο, όταν ισχυρίζεται ότι τα μέτρα της κυβέρνησης θα προκαλέσουν την αντίδραση των αγορών, όταν ενώπιον ξένων διπλωμάτων και οικονομικών παραγόντων εμμένει στην περικοπή των συντάξεων ή ακόμα όταν παρακολουθεί επί μέρες σιωπηρός και εκ του μακρόθεν την επίθεση των κερδοσκόπων κατά των τραπεζών, τότε τα πράγματα αλλάζουν.

Ο Γιάννης Στουρνάρας, όπως και η κυβέρνηση έχουν σαφώς οριοθετημένους θεσμικούς ρόλους. Υπερβαίνοντας τα θεσμικά του όρια ασκεί είτε εκουσίως είτε ακουσίως πολιτική. Όμως «ου δύνασαι δυσίν κυρίοις δουλεύειν». Η επιλογή είναι σαφής: «Ή πολιτικός ή τραπεζίτης». Όχι όμως και τα δύο μαζί.