Η μάχη των Φαρσάλων - 9 Αυγούστου 48 π.Χ.

Και φτάσαμε στη τελευταία ανάρτηση, πριν τις παραδοσιακά για μένα διακοπές του Αυγούστου. Πάντα από μαθητής Αύγουστο πήγαινα διακοπές, σε παραθαλάσσιο χωριό του Πηλίου. Το τήρησα και στην δουλειά μου, όπως και στο blog.

Η ανάρτηση αφορά ένα ιστορικό γεγονός που έλαβε χώρα τέτοιες μέρες, στις 9 Αυγούστου στην περιοχή μας.  Πρόκειται για την Μάχη των Φαρσάλων.

Το 48 π.Χ. στα Φάρσαλα έλαβε χώρα μια από τις κρισιμότερες μάχες της Ρωμαϊκής ιστορίας, όπου αναμετρήθηκαν δύο από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές προσωπικότητες της αρχαίας Ρώμης . ο Πομπήιος ο Μέγας και ο Ιούλιος Καίσαρας. Η μάχη των Φαρσάλων ήταν αυτή που θα ανεδείκνυε ποιος εκ των δύο ανδρών θα κυβερνούσε τον Ρωμαϊκό κόσμο.

Σημείωση: Πριν δούμε το κείμενο του Χείλωνα, να σημειώσω μια «ανακάλυψη μου» που διασταύρωσα στο παρακάτω κείμενο.

Χρόνια τώρα βάζοντας στο Google το όνομα του χωριού «Κρήνη» μου βγάζει και τη σελίδα της Wikipedia που αφορά την «Μάχη των Φαρσάλων». 

Αναφέρει πως … η Μάχη των Φαρσάλων έλαβε χώρα βόρεια του ποταμού Ενιπέως, κοντά στο σημερινό χωριό της Κρήνης (η πρώην Δρίσκολη), και ο Αμερικανός αρχαιολόγος ο John D. Morgan ('Palae-pharsalus – the Battle and the Town', The American Journal of Archaeology, Vol. 87, No. 1, Jan. 1983), υποστηρίζει ότι η Κρήνη είναι χτισμένη στη θέση του Παλαιφαρσάλου, όπου ο αρχαίος δρόμος από τη Λάρισα έβγαινε από τους λόφους στη βόρεια πλευρά της Πεδιάδας των Φαρσάλων.  Κοιτάζοντας τον στον χάρτη που υπάρχει στην ίδια σελίδα το επιβεβαιώνει.

Απλά επειδή δεν έχω τόσο εμπιστοσύνη στην Wikipedia, επειδή μπορεί να γράψει εύκολα ο καθένας, έψαχνα για την επιβεβαίωση. Αν και υπάρχουν αρχαιλογικά ευρύματα της εποχής συο χωρίο. Η επιβεβαίωση αυτή ήρθε με το παρακάτω κείμενο.

Θα σας ευχυθώ καλό καλοκαίρι, και θα σας δώσω ραντεβού τη Πέμπτη 6 του Σεπτέμβρη,

* * *

Ρωμαϊκό άγαλμα του Πομπηίου_
Villa Arconati a Castellazzo di BollateΜιλάνο

Ο εξαιρετικά δημοφιλής Γάϊος Πομπήιος o Μέγας, γνωστός ως Πομπήιος ο Μέγας, κατείχε μεγάλες στρατιωτικές επιτυχίες στην Σικελία και την Αφρική, έχοντας απαλλάξει την Μεσόγειο από την απειλή των πειρατών και η εντυπωσιακότερη όλων ήταν η νίκη επί του Μιθριδάτη στις ανατολικές περιοχές της αυτοκρατορίας. Κυβερνώντας ως τριανδρία μαζί με τον Ιούλιο Καίσαρα και τον Μάρκο Λικίνιο Κράσσο, ο Πομπήιος διοικούσε τις Ισπανικές επαρχίες της Ρώμης, ενώ ο Καίσαρ, ήλεγχε την Γαλατία. Στα τελευταία χρόνια της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας και μετά τον άδικο θάνατο του Κράσσου το 53 π.Χ., οι δύο εναπομείναντες κυβερνήτες
οδηγήθηκαν σε πορεία σύγκρουσης.

Ο Πομπήιος όντας προετοιμασμένος, αλλά και επιφυλακτικός στην αναπόφευκτη σύγκρουση με τον Καίσαρα, αποφάσισε ότι καλύτερη στρατηγική ήταν να εγκαταλείψει την Ιταλία, διότι οι πιστοί του ακόλουθοι ήταν διχασμένοι και οι δύο λεγεώνες που υπήρχαν δεν ήταν σίγουρος ότι θα πολεμούσαν εναντίον του Καίσαρα, ο οποίος είχε διατελέσει διοικητής τους στο παρελθόν. Έτσι ο Πομπήιος επέλεξε να μετακινήσει τις λεγεώνες του στην Ελλάδα το 49 π.Χ.

Κατά την εν λόγω μετακίνηση, ο Καίσαρας παρ’ ολίγον να  αιφνιδιάσει τον στρατό του Πομπηίου πριν αφήσει το Brundisium στη Νότια Ιταλία, αλλά εκείνος αποφεύγοντας τον μερικό αποκλεισμό του λιμένα, κατόρθωσε να διαφύγει.

Στο διαμορφούμενο σκηνικό υπήρχε το ζήτημα των επτά Ισπανικών λεγεώνων που ήσαν πιστές στον Πομπήιο, αλλά ο Καίσαρ ελέγχοντας τα οικονομικά της Ρώμης και αφού πραγματοποίησε μερικές επιλεκτικές συναντήσεις με τοπικούς κυβερνήτες στην Ισπανία, έστρεψε την προσοχή του σε αυτήν την επικίνδυνη απειλή στα μετόπισθεν. Το αποτέλεσμα ήταν εντός επτά μηνών οι εν λόγω λεγεώνες να έχουν  υποταχθεί σε αυτόν και μάλιστα επιστρέφοντας στην Ιταλία, πολιόρκησαν την Μασσαλία, προσθέτοντας μια επιπλέον στρατιωτική επιτυχία στον μακρύ κατάλογο του Καίσαρα, ο οποίος εν τω μεταξύ ονομάσθηκε δικτάτωρ από τον Λέπιδο και έχοντας εδραιώσει την φήμη του ως στρατηλάτης, στράφηκε κατά του Πομπηίου.

Ωστόσο υπήρξαν σημαντικές καθυστερήσεις (μετακινήσεις στρατευμάτων) από τους διοικητές του Καίσαρα στην Αφρική, την Αδριατική και την Δολαβέλλα και ο Πομπήιος εκμεταλλεύθηκε το γεγονός, παρατάσσοντας στην Θεσσαλία εννέα Ρωμαϊκές λεγεώνες και μια εντυπωσιακή πολυεθνική δύναμη αποτελούμενη από 3.000 τοξότες, 1.200 σφενδονιστές και 7.000 ιππείς, συνεπικουρούμενος και από 600 πλοία τα οποία προέχονταν από την Ανατολική Μεσόγειο και είχαν διασπασθεί σε μικρότερους στολίσκους, υπό την γενική αρχηγία του Marcus Bibulus. Όπως αναφέρει ο Κικέρων, ο αριθμός της συνολικής δύναμης ήταν εντυπωσιακός, αλλά το εξωτικό μείγμα εθνικοτήτων, η ετοιμότητα και η πίστη τους στη Δημοκρατία, ήταν υπό αμφισβήτηση.

Με την υποστήριξη της Ρωμαϊκής αριστοκρατίας, ο Πομπήιος ανακηρύχθηκε επίσημα αρχιστράτηγος του Δημοκρατικού στρατού και εκστράτευσε για να οργανώσει χειμερινό στρατόπεδο στην δυτική ακτή της Ελλάδας, υπολογίζοντας ότι η τελική αναμέτρηση θα γινόταν την επόμενη άνοιξη.

Προτομή Ιουλίου Καίσαρα
Νάπολι

Τότε ο Καίσαρ έπραξε το αδιανόητο…

Παρά την απειλή του ναυτικού του Πομπήιου και τους κινδύνους λόγω χειμώνα, εφαρμόζοντας την αγαπημένη του αρχή «το ισχυρότερο όπλο του πολέμου είναι ο αιφνιδιασμός» συγκέντρωσε όσο περισσότερο στρατό μπορούσε και χωρίς τα συνηθισμένα εφόδια ή σκλάβους, κατέπλευσε στην Ελλάδα στις 4 Ιανουαρίου. Αποβιβάσθηκε στην Παλάσα (Αλβανική Ριβιέρα) ακριβώς «κάτω από τη μύτη του στόλου του Πομπήιου» που ελλιμενιζόταν στην Κέρκυρα. Με το ναυτικό όντας αργό να αντιδράσει, ο Καίσαρας δεν έχασε χρόνο και άρχισε να λεηλατεί τις πόλεις, ενώ ο Πομπήιος αναγκάστηκε να τον ακολουθήσει στον ποταμό Αψό, όπου οι αντίπαλοι στρατοπέδευσαν εκατέρωθεν στις όχθες του ποταμού.

Ο Μάρκος Αντώνιος, έμπιστος στρατηγός του Καίσαρα και δεύτερος στην ιεραρχία, αφικνείται τον Απρίλιο με μια δεύτερη δύναμη, η οποία ενισχύει τις ήδη υπαρχουσες. Οι δύο πλευρές τώρα μετακινούνται στην Θεσσαλία προσπαθώντας να ελέγξουν την περιοχή και να αποτρέψουν την άφιξη ενισχύσεων. Οι λεγεώνες οι οποίες παρατάχθηκαν η μια έναντι της άλλης, ήσαν επτά του Καίσαρα και εννέα του Πομπηίου, ο οποίος έχοντας αυτοπεποίθηση διότι μπορούσε να παρενοχλεί τις γραμμές ανεφοδιασμού του Καίσαρα, δεν βιαζόταν να εμπλακεί σε τελική μάχη. Τελικά, εγκατέστησε στρατόπεδο στο Δυρράχιο, αλλά ο Καίσαρ ξεκίνησε αμέσως να κατασκευάζει κλειστό τείχος, με σκοπό να εγκλωβίσει τον Πομπήιο στην θάλασσα.

Μάρκος Αντώνιος_προτομή
Βατικανό

Προσπαθώντας να παρασύρει τον Καίσαρα σε επίθεση, ο Πομπήιος άρχισε να τον παρενοχλεί είτε με βολές από τον στόλο, είτε δολοπλοκώντας με ψευδείς προδότες οι οποίοι υπόσχονταν να ανοίξουν τις πύλες του στρατοπέδου. Τελικά ο Καίσαρ υποχώρησε, αλλά ο Πομπήιος συνέχισε να επιτίθεται, πολιορκώντας τα αδύνατα σημεία του τείχους, μετά από πληροφορίες απέσπασε από δύο διοικητές ιππικού που είχαν αποστατήσει. Στη σύγχυση που ακολούθησε, ο Πομπήιος εγκατέστησε νέο καταυλισμό νότια του τείχους του Καίσαρα.

Ωστόσο στις 9 Ιουλίου, ενώ οι δυνάμεις του Πομπήιου είχαν χωρισθεί μεταξύ παλαιού και νέου στρατοπέδου, ο  Ιούλιος Καίσαρ επιτίθεται στα μετόπισθεν, αναγκάζοντας τον Πομπήιο να στείλει πέντε λεγεώνες για να απεγκλωβίσουν τους αμυνόμενους λεγεωνάριους. Τα στρατεύματα του Καίσαρα δέχθηκαν πλήγμα, αλλά ο Πομπήιος δεν εκμεταλλεύθηκε το αναπάντεχο πλεονέκτημα, να πιέσει τον αντίπαλο την στιγμή που υπερτερούσε αριθμητικά, χάνοντας έτσι μοναδική ευκαιρία, η οποία δυστυχώς δεν επρόκειτο να ξαναεμφανισθεί. Πέραν τούτου ο Ιούλιος Καίσαρ έκρινε την διστακτικότητα του Πομπήιου ως απόδειξη ότι «δεν ξέρει να κερδίζει πολέμους».

Ανασυγκροτώντας τις δυνάμεις του και διαβλέποντας ότι ο αποκλεισμός ήταν μάταιος, ο Καίσαρας αποσύρεται προς νότο. Ο Πομπήιος στέλνει το ιππικό προς καταδίωξη, αλλά ο Καίσαρας κατορθώνει να διαφύγει στην πεδιάδα της Θεσσαλίας, όπου εγκαθιστά στρατόπεδο στη βόρεια όχθη του ποταμού Ενιπέα μεταξύ Φαρσάλων και Παλαιοφαρσάλων. (Σημείωση Garfield: η wikipedia αναφέρει οτι η Παλαιοφάρσαλος είναι η Κρήνη) Στο σημείο καταφθάνει μετά από λίγο και ο Πομπήιος στρατοπεδεύοντας σε απόσταση ενός μιλίου προς τα δυτικά, σε παρακείμενους λοφίσκους, οι οποίοι αποτελούν στρατηγικό σημείο λόγω της εξασφάλισης απρόσκοπτου εφοδιασμού. Το «σκηνικό» της τελικής μάχης με έπαθλο τον έλεγχο της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας... είχε στηθεί.

Οι επικεφαλής

Ο Ιούλιος Καίσαρ στις στρατιωτικές επιχειρήσεις ήταν γνωστός για την ταχύτητα (celeritas) και τον αιφνιδιασμό (improvisum). Συχνά επέλεγε να επιτεθεί με τα στρατεύματα που είχε στην διάθεσή του, αντί να περιμένει να συγκεντρώσει μεγαλύτερη δύναμη και να δημιουργήσει γραμμές εφοδιασμού, βασιζόμενος στις ικανότητές του και το αξιόμαχο των λεγεώνων του. Κατά μια ευτυχή συγκυρία, οι εκάστοτε εχθροί του ακολουθούσαν τακτικές που τον διευκόλυναν και στην συγκεκριμένη περίπτωση θα συνέβαινε ακριβώς το ίδιο μοτίβο.

Η πεδιάδα των Φαρσάλων - Photo Gino Canlas.

Ο Μάρκος Αντώνιος ήταν ικανός και έμπειρος στρατηγός, δεύτερος στην ιεραρχία και θα οδηγούσε την αριστερή πτέρυγα. Ο ύπατος & χιλίαρχος Δομίτιος Καλβίνος (Domitius Calvinus) ηγείτο του κέντρου και ο Πούπλιος Κορνήλιος Σύλλας (Publius Cornelius Sulla – ανιψιός του Σύλλα) ο οποίος είχε αντιμετωπίσει με επιτυχία τον Πομπήιο στο Δυρράχιο, θα οδηγούσε την δεξιά πτέρυγα.

Ο Πομπήιος έχαιρε μεγάλης φήμης ως στρατιωτικός διοικητής μετά από μια σειρά νικών και διεκρίνετο για τον λεπτομερή σχεδιασμό και τελειομανία στην εκτέλεση των αποστολών. Ίσως όμως υπήρξε υπέρ του δέοντος προσεκτικός στο πεδίο της μάχης και δεν διέθετε ορμή και τόλμη, δεξιότητες απαραίτητες για έναν ολοκληρωμένο ηγήτορα, οι οποίες θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν την νίκη, όταν η κατάσταση δεν εξελισσόταν ομαλά, ή σύμφωνα με το σχέδιο.

Η διοίκηση του Πομπήιου ενισχύθηκε με την ένταξη του Τίτου Λαβιήνου (Titus Labienus) υπαρχηγού του Καίσαρα στην Γαλατική εκστρατεία, ο οποίος είχε αυτομολήσει στους Δημοκρατικούς και θα διοικούσε την μεγάλη δύναμη ιππικού. Επικεφαλής στο κέντρο ήταν ο πρώην ύπατος Σκιπίων Μέτελλος (Scipio Metellus) ενώ ο Σκιπίων ο Αφρικανός (Scipio Africanus) θα διοικούσε την δεξιά πτέρυγα και ο Λούκιος Δομίτιος Αχενόβαρβος (Lucius Domitius Ahenobarbus) το αριστερό άκρο.

Διάταξη μάχης

Ο Ιούλιος Καίσαρας επιθυμούσε άμεση εμπλοκή σε μάχη, αλλά ο Πομπήιος ήταν απρόθυμος να εγκαταλείψει το πλεονέκτημα του υψηλού εδάφους. Μετά από αρκετές μέρες αναμονής, διαπιστώνοντας το αδιέξοδο της κατάστασης, ο Καίσαρας αποφάσισε να αφήσει το στρατόπεδο με την ελπίδα να δώσει την μάχη κάπου αλλού. Ωστόσο, νωρίς το πρωί της 9ης  Αυγούστου, ο Πομπήιος μετακίνησε ανεξήγητα τα στρατεύματά του προς τον κάμπο. Αυτή ήταν η ευκαιρία του Καίσαρα. Εγκαταλείποντας τα εφόδια, ακόμα και καταστρέφοντας τις αμυντικές θέσεις, προκειμένου τα στρατεύματά του να κινηθούν γρήγορα προς το πεδίο της μάχης, ο Καίσαρας βάδισε να αντιμετωπίσει τον αντίπαλό του.

Πιθανώς ο Πομπήιος να είχε κουρασθεί από το παιχνίδι της αναμονής, ίσως ήθελε να αξιοποιήσει το καλό ηθικό των ανδρών του μετά τη νίκη στο Δυρράχιο, ή ίσως θεώρησε απαράδεκτο για την υπόληψή του, να παρακολουθεί αμέριμνος τον εχθρό του να απομακρύνεται, αναβάλλοντας την μάχη σε μεταγενέστερη ημερομηνία. Ο Πομπήιος τελούσε επίσης υπό την πίεση των Γερουσιαστών οι οποίοι αδημονούσαν να απαλλαγούν από την απειλή του Καίσαρα. Όποιος κι αν ήταν ο λόγος, είχε απεμπολήσει το πλεονέκτημα του υψηλού εδάφους και τώρα οι δύο στρατοί τέθηκαν αντιμέτωποι στην πεδιάδα.

Ο Πομπήιος ανέπτυξε έντεκα λεγεώνες, αποτελούμενες συνολικά από 47.000 άνδρες, παρατάσσοντας 110 κοόρτεις (στρατιωτική μονάδα – υποομάδα της λεγεώνας) σε σχηματισμό triplica acies (τριπλή σειρά) ήτοι τέσσερις κοόρτεις στην πρώτη γραμμή και από τρείς στην δεύτερη και τρίτη γραμμή. Το μεγαλύτερο μέρος ιππικού, τοξοτών και σφενδονιστών τοποθετήθηκε στο άκρα αριστερό πλευρό κοντά στους λοφίσκους, ενώ ένα μικρότερο τμήμα ιππικού και ελαφρύ πεζικό στην άκρα δεξιά πλευρά απέναντι στον ποταμό Ενιπέα.

Τα επίλεκτα στρατεύματα έλαβαν θέση στα πλευρά και στο κέντρο, με τους βετεράνους να είναι διασκορπισμένοι σε όλη την διάταξη προκειμένου να υποστηρίξουν τους άπειρους σε συνθήκες μάχης στρατιώτες. Το μήκος της πρώτης γραμμής ήταν περίπου 4 χλμ. και το σχέδιο του Πομπηίου ήταν να στείλει το ιππικό γύρω από τα πλευρά του εχθρού και να επιτεθεί εκ των όπισθεν, ενώ το πεζικό θα πίεζε μετωπικά, με αποτέλεσμα τα στρατεύματα του Καίσαρα να συνθλίβονταν μεταξύ των δύο μετώπων. Ο ίδιος ο Πομπήιος έλαβε θέση στο πίσω μέρος της αριστερής πτέρυγας.

Ο Καίσαρ παρέταξε τα στρατεύματά του απέναντι από τις θέσεις του Πομπήιου, σε ισόμηκες μέτωπο και για να το πράξει αραίωσε τις γραμμές του. Στη διάθεσή του υπήρχαν μόνο εννέα λεγεώνες αποτελούμενες από 22.000 άνδρες, κατανεμημένες σε 80 κοόρτεις, σημαντικά λιγότερες από του αντιπάλου του. Ο ίδιος έλαβε θέση απέναντι από τον Πομπήιο, πίσω από την καλύτερη λεγεώνα, την Χ (δέκατη) στη δεξιά πτέρυγα. Το ελαφρύ πεζικό του τοποθετήθηκε δεξιά του κέντρου. Ως ενίσχυση έναντι του υπέρτερου αριθμητικά ιππικού του Πομπηίου (6.700 έναντι 1.000) μετακίνησε 6 κοόρτεις (2.000 άνδρες) από την πίσω γραμμή, προκειμένου να ενεργούν ως εφεδρείες στο δεξιό πλευρό, τοποθετώντας τους σε λοξή γωνία.

Η Επίθεση

Ο Πομπήιος επιτέθηκε πρώτος χρησιμοποιώντας το ιππικό και αμέσως δέχθηκε αντεπίθεση από το ιππικό του Καίσαρα. Εν τω μεταξύ, οι δύο εμπρόσθιες γραμμές πεζικού του Καίσαρα επιτέθηκαν και ενέπλεξαν τις τρεις γραμμές πεζικού του Πομπηίου, οι οποίες όλως παραδόξως παρέμειναν στάσιμες, αντί να προχωρήσουν εναντίον του επιτιθέμενου αντιπάλου. Αυτή η τακτική του Πομπηίου πιθανώς αποσκοπούσε στην κούραση του πεζικού του Καίσαρα, αναγκάζοντάς τους να καλύπτουν περισσότερο έδαφος, ώστε το ιππικό του να συναντούσε μικρότερη αντίσταση πηγαίνοντας πίσω από τον εχθρό, ή απλώς επειδή ο Πομπήιος ήθελε να διατηρήσει καλή διάταξη μάχης.

Κινούμενη ακολουθία μάχης Φαρσάλων - πηγή romanarmy.info

Ωστόσο βλέποντας ότι οι γραμμές του Πομπήιου δεν προχωρούσαν, οι λεγεώνες του Καίσαρα σταμάτησαν, συγκεντρώθηκαν και μετά από μια μικρή ανάπαυλα, συνέχισαν την επίθεση, ενώ ο Καίσαρ σκοπίμως κράτησε πίσω την δική του τρίτη γραμμή πεζικού. Τα πρώτα όπλα που χρησιμοποιήθηκαν ήσαν ακόντια (pila) με βολές  εκατέρωθεν και κατόπιν χρησιμοποιήθηκαν τα όπλα μάχης σώμα με σώμα (ασπίδες – ξίφη)

Λόγω αριθμητικής υπεροχής, το ιππικό του Πομπήιου υπερκέρασε το ιππικό του εχθρού και βρέθηκε στα μετόπισθεν του πεζικού του Καίσαρα. Τώρα καθώς το ιππικό του Πομπήιου οργανωνόταν σε μικρότερες ίλες (ομάδες) ο Καίσαρας βρήκε την ευκαιρία να επιτεθεί. Αφού συγκέντρωσε ότι είχε απομείνει από το ιππικό του (ίσως ήταν προσχεδιασμένη στρατηγική) έριξε στην μάχη έξι εφεδρικές κοόρτεις, λέγοντας στους άνδρες του «να στοχεύουν με τα ακόντιά τους στα πρόσωπα των εχθρών».

Η απρόσμενη επίθεση προκάλεσε στο δημοκρατικό ιππικό πανικό και σύγχυση, με αποτέλεσμα να εγκαταλείψουν το πεδίο μάχης, αφήνοντας τους σφενδονιστές και τοξότες του Πομπήιου εκτεθειμένους σε επίθεση. Η άτακτη υποχώρηση του ιππικού, η επίθεση των εφεδρειών του Καίσαρα και ενδεχομένως η επαναδραστηριοποίηση της μειωμένης δύναμης ιππικού, είχε ως αποτέλεσμα την πλήρη κατάρρευση, αφήνοντας την αριστερή πτέρυγα του Πομπηίου εξ ολοκλήρου εκτεθειμένη. Έχοντας εμπλέξει και τις τρεις γραμμές πεζικού ο Πομπήιος δεν διέθετε εφεδρική δύναμη για να αποκρούσει την νέα απειλή και ακριβώς εκείνη την στιγμή, ο Καίσαρ εξαπολύει την τρίτη γραμμή πεζικού στη μάχη.

Η φυγή του Πομπηίου μετά την μάχη των Φαρσάλων
 Jean Fouquet

Τα στρατεύματα του Πομπήιου αρχικά αντιστάθηκαν στην επίθεση και κράτησαν πειθαρχημένο σχηματισμό, αλλά τελικά χωρίς βοήθεια, λόγω εγκατάλειψης των πολυεθνικών συμμαχικών στρατευμάτων, οι λεγεώνες υποχώρησαν ολοταχώς προς τους λόφους. Ο Πομπήιος αποχώρησε απογοητευμένος στο στρατόπεδό του και στην συνέχεια εγκατέλειψε το πεδίο, ιππεύοντας για Λάρισα ακολουθούμενος από μια μικρή ομάδα πιστών συνοδών, ενδεδυμένος ως απλός στρατιώτης.

Ο Καίσαρ συνεχίζοντας την προέλαση κατέστρεψε το στρατόπεδο αναγκάζοντας την εναπομείνασα δύναμη στρατού του Πομπηίου να καταφύγει στο λόφο Καλόγηρο, τον οποίο πολιόρκησε και με τέσσερις λεγεώνες απέκοψε τα στρατεύματα του εχθρού, όταν προσπάθησαν να υποχωρήσουν στην Λάρισα. Το πρωί της 10ης Αυγούστου ο στρατός του Πομπηίου παρέδωσε τον οπλισμό του. Ο Καίσαρας ισχυρίστηκε ότι σκοτώθηκαν 15.000 εχθροί, αλλά ο πραγματικός αριθμός είναι περίπου 6.000 νεκροί από την Δημοκρατική πλευρά και 1.200 λεγεωνάριοι του Καίσαρα. Οι περισσότεροι από τους Δημοκρατικούς ηγέτες εγκατέλειψαν το πεδίο της μάχης, ελπίζοντας να μεταφέρουν τον πόλεμο στην Αφρική, αλλά η νίκη ανήκε στον Καίσαρα.

Επίλογος

Φτάνοντας στην Αίγυπτο μέσω Κύπρου, ο Πομπήιος προσπάθησε να πείσει τους Αιγυπτίους να συνάψουν συμμαχία, αλλά δολοφονήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 48 π.Χ. Η Αίγυπτος ελπίζοντας στην εύνοια του Καίσαρα παρουσίασε σε αυτόν το κεφάλι και το σφραγιστικό δαχτυλίδι του εχθρού του, αλλά όταν αυτός έμαθε την τύχη του μεγάλου αντιπάλου, φημολογείται ότι συγκινήθηκε μέχρι δακρύων.

Μάχη Φαρσάλων & αποκεφαλισμός Πομπηίου

Ακολούθως αφού απεκατέστησε την Κλεοπάτρα VII στο θρόνο της Αιγύπτου και νίκησε τους εναπομείναντες στρατούς των αντιπάλων του στην Αφρική, το 46 π.Χ. επιστρέφει στη Ρώμη θριαμβευτής. Στη συνέχεια όταν τα τελευταία υπολείμματα αντιπολίτευσης νικήθηκαν στην Ισπανία, ο Ιούλιος Καίσαρας αναδεικνύεται μοναδικός κυρίαρχος του Ρωμαϊκού κόσμου και τον Φεβρουάριο του 44 π.Χ, η Γερουσία με ψήφισμα τον αναγόρευσε σε ισόβιο δικτάτορα.

………………………………………………....

«Είναι ευκολότερο να βρεις άνδρες που είναι πρόθυμοι να πεθάνουν, παρά άνδρες που είναι πρόθυμοι να υπομένουν καρτερικά τον πόνο»

Ιούλιος Καίσαρ

 Βιβλιογραφία

– Brian Campbell and Lawrence A: «The Oxford Handbook of Warfare in the Classical World»  – Oxford University Press, 2013.

– Michael Grant: «The History of Rome»  – Faber, 1992

– Si Sheppard: «Pharsalus 48 BC»  – Osprey Publishing, 2006.

Αναδημοσίευση: chilonas.com

Το όριο του μιθριδατισμού

Από «μιθριδατισμό» διακατέχεται η Ελληνική κοινωνία διαγιγνώσκει ο Τάκης Θεοδωρόπουλος σε άρθρο του στην Καθημερινή της Παρασκευής 3 Αυγούστου. Δεν ξέρω πόσο δίκιο έχει, αλλά έχει ενδιαφέρων ο τρόπος που τεκμηριώνει τη διάγνωσή του αυτή

* * *

Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄, Ευπάτωρ και Διόνυσος, τελευταίος βασιλιάς του Πόντου, αφού ταλαιπώρησε τη Ρώμη για καιρό, αναχαιτίζοντας την επέκτασή της, υπέκυψε στη δύναμη του Πομπηίου. Πριν ηττηθεί οριστικά, αντιμετώπισε τον Σύλλα και τον Λούκουλλο. Η οργάνωσή του και η δημοτικότητά του ήταν τέτοιες, που με μία εντολή του σφαγιάσθηκαν όσοι πολίτες της Ρώμης βρίσκονταν στη Μικρά Ασία εν μια νυκτί. Στην επική του πολιτεία ενεπλάκη και η Αθήνα, με αποτέλεσμα να την κάψει ο Σύλλας. Ο Μιθριδάτης όμως έμεινε στην Ιστορία διότι προσέθεσε μια καινούργια λέξη στο λεξιλόγιό μας, τον «μιθριδατισμό». Από μικρός φοβόταν τις επιβουλές του περιβάλλοντός του, ακόμη και της μητέρας του, και εθίζοντας τον οργανισμό του σε μικρές δόσεις δηλητηρίου κατάφερε να αποκτήσει ανοσία. Η ανοσία όμως όχι μόνον δεν τον βοήθησε, αλλά αποδείχθηκε και εμπόδιο για τη σωτηρία του στην κρισιμότερη στιγμή της ζωής του. Ήταν κινδύνευε να πέσει αιχμάλωτος στα χέρια του Πομπηίου, ήξερε ότι δεν μπορεί να αυτοκτονήσει με δηλητήριο, οπότε ζήτησε από κάποιον αξιωματικό του να τον σκοτώσει. Έχει κι ο μιθριδατισμός το όριό του: μπορεί να σε βοηθήσει να επιβιώσεις, όμως την κρίσιμη στιγμή μπορεί να σε προδώσει.

Ο εθισμός στην κατάρρευση, που έχει ακυρώσει τα αντανακλαστικά της ελληνικής κοινωνίας, είναι ένα είδος μιθριδατισμού. Έχουμε εθιστεί σε όλες τις τοξικές ουσίες της κοινής μας ζωής, από την ανασφάλεια της καθημερινότητας, την καθεστωτική ανομία, τα συμπτώματα μιας αποσύνθεσης, που τα παρέχει γενναιόδωρα η εκπαίδευση, η διάλυση του συστήματος υγείας, η καταπάτηση των δικαιωμάτων μας από το δημόσιο ταμείο. Τίποτε δεν μας εντυπωσιάζει πια. Περιμένουμε το χειρότερο κι όταν έρθει, απλώς το αποδεχόμαστε. Στον μιθριδατισμό στηρίζεται και η ρητορική με την οποία η κυβέρνηση προσπαθεί να κρύψει την αποσύνθεση του κρατικού μηχανισμού, τις ευθύνες της, στην εκατόμβη των νεκρών στο Μάτι. Η θεωρία της αυθαίρετης δόμησης απλώς παραπέμπει στον εθισμό της τοξικής ουσίας. Πες τους αυτό που ξέρουν και όλοι καταλαβαίνουν. Η χώρα είναι γεμάτη αυθαίρετα. Ακόμη και ο Παρθενών πολύ φοβούμαι ότι δεν έχει οικοδομική άδεια.

Και η φρίκη των 87 νεκρών που δυστυχώς κάθε μέρα ο αριθμός τους αυξάνει; Η φρίκη των απανθρακωμένων σωμάτων; Η φρίκη όσων εγκλωβίστηκαν μέσα στις φλόγες γιατί κανείς δεν τους έδειξε τον δρόμο της διαφυγής; Μήπως εκεί εντοπίζεται και το όριο του μιθριδατισμού; Κι αν ο εθισμός στο δηλητήριο της κατάπτωσης τους συμπαραστάθηκε με την «υπεροψίαν και μέθη» που τους δώρισε, ας μην ξεχνούν τη στιγμή της κρίσης. Η φρίκη των ανθρώπων που κάηκαν αβοήθητοι μερικά χιλιόμετρα από την πρωτεύουσα, σε ένα από τα πιο δημοφιλή θέρετρα της μεσαίας τάξης, θα τους στοιχειώνει σαν τις λεγεώνες του Πομπηίου.

Τι ξεχώρισα από όσα έγιναν τον τελευταίο χρόνο

Ακόμη «μία χρονιά» που έχω αυτό το blog, έφτασε στο τέλος της. Είναι η τελευταία φορά που γράφω, πριν τις διακοπές μου του Αυγούστου κυρίως για να «γεμίσουν οι μπαταρίες μου». Θα υπάρξουν ακόμη δυο αναρτήσεις το αυριανό άρθρο που αναδημοσιεύω κι ένα ιστορικό γεγονός που έγινε στις 9 Αυγούστου. Και θέλω αυτή η ανάρτηση να είναι πρώτη όλο των μήνα ή σχεδόν μήνα της ξεκούρασης.

Η περίοδος που πέρασε έγιναν αρκετά πράγματα.

Θα πω αρχικά για τους θανάτους των μεγάλων, για μένα, καλλιτεχνών. Του Τζίμη Πανούση αρχικά που έφυγε από τη ζωή στις 13 του περασμένου Ιανουαρίου σε ηλικία 63 ετών και του Χάρρυ Κλυνν  στις 21 Μαϊου, πριν δυο μήνες, σε ηλικία 78 ετών. Και οι δυο σκεπτόμενοι άνθρωποι με ιδιαίτερο χιούμορ ο πρώτος που τον αγαπήσαμε από τις Μουσικές Ταξιαρχίες και το «Disco Tsoutsouni» και τον λατρέψαμε στον κινηματογράφο ως «Δράκουλα των Εξαρχείων».

Κι ο Χάρρυ Κλυνν ο άνθρωπος που έφερε το stand comedy στην Ελλάδα. Τον γνωρίσαμε στου δίσκους του από την δεκαετία του ’70 και το για δέσιμο. Τον ανακαλύψαμε στις ταινίες του όπως τα «1001 καναρίνια», νεαρός το 1964 αλλά κυρίως μετά το «Αλαλούμ» του 1982. Εμένα όπως και πολλούς από τους χρήστες των «κοινωνικών δικτύων» θα μου λείψει πιο πολύ μια που παρακολουθούσα τις αξιόλογες αναρτήσεις του στο blog του «Στο μυαλό του Χάρρυ» – «In the mind of Harry Klynn» όπως εμφανίζεται στις αναζητήσεις στο Google.

Προσωπικά με σημάδεψε ο θάνατος του συγγενή μου και δασκάλου μου τις δυο τελευταίες τάξεις του Δημοτικού. Σε ηλικία 76 ετών μετά από ασθένεια δυο χρόνων. Του ανθρώπου που ήταν διευθυντής του σχολείου για πάνω από δέκα χρόνια στο χωριό του και χωριό μου. Στο οποίο δίδαξε και σφυρηλάτησε άξιους ανθρώπους και πάντα θα τον θυμόμαστε στην «έδρα» με το απαραίτητο τότε αξεσουάρ την βέργα, ένα ξύλο μισού περίπου μέτρου χοντρό όσο ένα αντρικό δάχτυλο που είχε βγει ο φλοιός, να την χτυπά δυνατά στην «έδρα» όταν κάναμε φασαρία και σαν παιδιά τον εκνευρίζαμε. Αλλά και να μας εξηγεί την «απλή μέθοδο των τριών» που ακόμη χρησιμοποιούμε όλοι άσχετα με το επίπεδο της μόρφωσης που πήραμε μετά

Στην πολιτική ζωή η περίοδος 2017 – 18 μου θύμισε έντονα την περίοδο 1987 – 88. Τότε που σύσσωμος ο Τύπος χτυπούσε τον πρωθυπουργό τον Ανδρέα Παπανδρέου. Τώρα χτυπούν την κυβέρνηση και γι’ αυτό τον «επικεφαλής της» Αλέξη Τσίπρα.

Τότε έψαχνα να βρω εφημερίδα να διαβάσω αφού όλες γράφαν σχεδόν τα ίδια πράγματα εκτός της «Αυριανής». Δεν υπήρχε τότε διαδίκτυο να διασταυρώσουμε τα γεγονότα κι έτσι περνούσαν πιο εύκολα τα fake news. Πιστεύαμε οτιδήποτε γραφόταν και μόνο η ηθική των δημοσιογράφων έβαζε «stop» στην ανηθικότητα της αντιπολίτευσης του Κων/νου Μητσοτάκη.

Σήμερα πάλι εκτός από τις εφημερίδες που οι πιο πολλές ανήκουν στον κ Μαρινάκη. Η Ντόρα Μπακογιάννη είναι κουμπάρα του εφοπλιστή και ο  σύζυγός της, Ισίδωρος Κούβελος, είναι στενότατος συνεργάτης του Βαγγέλη Μαρινάκη και χειρίζεται δουλειές για λογαριασμό του στο Λονδίνο. Τα ίδια έχουμε και με τα «τηλεοπτικά κανάλια» μια που ο κ. Μητσοτάκης, γιος του προηγούμενου, υποσχέθηκε στους ιδιοκτήτες του 1) άτυπο λουκέτο και οι απολύσεις στην ΕΡΤ 2) μείωση της υποχρεωτικής διατήρησης του ελάχιστου προσωπικού των 400 εργαζομένων 3) μείωση του τιμήματος των 35 εκατ. ευρώ για κάθε άδεια στο ίδιο χρονικό διάστημα.

Οπότε οι δημοσιογράφοι τους προπαγανδίζουν ανερυθρίαστα την Νέα Δημοκρατία και μεταδίδουν ασύστολα ψεύτικες ειδήσεις, fake news, κυρίως ως ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες.

Έτσι κι εγώ γύρισα τηλεοπτικά στην δεκαετία του ’80 διέγραψα από το τηλεκοντρόλ το Σκάι, Skai haber το λένε στο twitter, που ήταν ο τηλεοπτικός σταθμός που παρακολουθούσα τις περισσότερες ώρες της ημέρας. Και βλέπω μόνο ΕΡΤ και νοσταλγικά το MEGA.

Στην πολιτική τώρα ο κ. Τσίπρας γενικά συνέχισε να «τηρεί κατά γράμμα» τις μνημονιακές εντολές αλλά «πήρε» κάποια πράγματα από τους «εταίρους μας» και αποφεύγει τις «μιντιακές παγίδες» στα θέματα της οικονομίας. Χειρίστηκε μάλλον λανθασμένα την ομηρία των Ελλήνων αξιωματικών από τους Τούρκους. Αλλά έκλεισε, με όση μεγαλύτερη επιτυχίας μπορούσε το θέμα με τους Βόρειους γείτονες μας αν και διαδίδονται «τέρατα». Όπως θα θέλουμε διαβατήριο πάνω από τον Πλαταμώνα ή δεν μπορεί ο Χαϊτογλου να παράγει τον «Μακεδονικό Χαλβά», όπως λένε και τα ΜΜΕ.

Τώρα για το μέλλον, πολλά θα εξαρτηθούν για το τι θα κάνει η κυβέρνηση μετά τις 21 Αυγούστου που λένε πώς «βγαίνουμε από την επιτροπεία». Θα αναρωτηθεί κανείς τι θα μπορέσει να κάνει σε ένα χρόνο ή εννιά μήνες, τον Μάιο του ‘18 που θα έχουμε εκλογές; Πολλά λέω εγώ πιστεύοντας μια φίλη, που μου είπε πως «έξι μήνες είναι πολύς πολιτικός χρόνος». Αν είναι οι έξι τι να πεις για τους εννιά ή δέκα τρεις.

Πάντως και στη Νέα Δημοκρατία δείχνει να γίνονται πράγματα καθώς φαίνεσαι ως κόμμα να ακολουθεί την πορεία του συνεργάτη της. Του ΠΑΣΟΚ. 

Και ορισμένα ηθικά στελέχη που έχει, που δεν έχουν μπλεχτεί με κάποιο σκάνδαλο να κατευθύνονται και προς το Ν.Ε.Ο. της κ Παπακώστα. Βλέπεις η ΝΔ έχει εναλλακτικές. Ενώ στο ΠΑΣΟΚ, όλοι (;), ασχολούνται με την αλλαγή του ΑΦΜ ώστε να σβήσουν τα χρέη.

Τέλος στα τοπικά, άρχισαν τα έργα το κέντρο της Λάρισας. Της καταστροφής του μια που πιστεύω γίνονται πιο πολύ να δουλέψουν οι τρεις τεχνικές εταιρίες που κάνουν την ανάπλαση των τριών δρόμων.

Είναι σχεδόν έτοιμη η Ηπείρου η οποία δεν έγινε ακριβώς «ήπιας κυκλοφορίας» αλλά στένεψε τόσο που μαζί με το αυτοκίνητο που κινείτε να μπορεί να παρκάρει ΜΟΝΟ ΕΝΑ αυτοκίνητο. Όσο για τα πεζοδρόμια της λίγο παραπάνω κλήση να είχαν, θα ήταν άνετα πίστα ποδηλατοδρομίου

Για την Μανδηλαρά και τη Μεγάλου Αλεξάνδρου δεν ξέρω ακόμη μια που τα 3 – 4 οικοδομικά τετράγωνα του κάθε δρόμου οι δυο τεχνικές εταιρείες εργάζονται από τις αρχές Ιουνίου. Τι κάνουν; Ποιος ξέρει πάντως δείχνουν πως εργάζονται. 

Πάντως η Μεγάλου Αλεξάνδρου που λένε θα κυκλοφορούν μόνο ταξί και αστικά λεωφορεία γίνεται πραγματικά «ήπιας κυκλοφορίας».

Πιστεύω πάντως πως τα έργα αυτά γίνονται να περιορίσουν, αν όχι δολοφονήσουν την «εμπορική αγορά της Λάρισας». 

Και ποιοι θα έχουν όφελος; 

1) τα πάρκινγκ που θα πρέπει να βάλουν τα αυτοκίνητά τους όλοι οι μόνιμοι κάτοικοι κι εργαζόμενοι στο κέντρο. 

2) Και τα εμπορικά κέντρα περιφερειακά, θα ανοίξει σύντομα λένε κι ένα εκπτωτικό κέντρο τύπου Outlet στο Pantheon Plazza.

Κι έτσι οι επισκέπτες δε θα αναγκάζονται να μπουν στον λαβύρινθο που δημιουργείται στο κέντρο της πόλης κι αν τολμήσουν τα πάρκινγκ είναι έτοιμα να υποδεχτούν και περιστασιακούς πελάτες

Για όλα αυτά σίγουρα θα ασχοληθώ σε σημείωμα μου τον Σεπτέμβριο.

Οι φίλοι από το σχολείο, τα δεύτερα αδέρφια μας!

Αυτά που δείχνουν τα αποτελέσματα της έρευνας, στην οποία αναφέρεται το παρακάτω κείμενο, τα νιώθουν όλοι έχουν κάνει «συνάντηση επανασύνδεσης» με τους συμμαθητές. Τους παλιούς συμμαθητές λένε πολλοί, λες και υπάρχουν και καινούριοι. Τα λεγόμενα Reunion.

Μιλάω από προσωπική εμπειρία που κάναμε τη πρώτη συνάντηση το 2015 (φωτο πάνω) και τη δεύτερη συνάντηση το 2016 (κάτω μετά το τέλος του κειμένου). Και από τότε έγιναν, όχι βέβαια τόσο μαζικές αλλά με όσους μπορούσαν κάθε φορά και θα γίνονται πολλές ακόμη.

Ας δούμε τα αποτελέσματα της έρευνας:

* * *

Αν έχεις έστω και έναν φίλο από το σχολείο, με τον οποίο συνεχίζεις και κάνεις παρέα, μάλλον είναι ακόμη ένας λόγος για να χαμογελάς σε αυτή τη ζωή.

Σύμφωνα με νέα έρευνα, οι στενές φιλίες τις οποίες έχουμε χτίσει από την εφηβεία συμβάλλουν στην ψυχική μας υγεία και ως ενήλικες.

Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό ChildDevelopment και σε αυτήν συμμετείχαν 169 άνθρωποι, οι οποίοι παρακολουθούνταν από την ερευνητική ομάδα για 10 χρόνια, από την ηλικία των 15 ετών έως τα 25. Οι συμμετέχοντες προέρχονταν από διάφορες χώρες και ποικίλα κοινωνικοοικονομικά στρώματα.

Οι ερευνητές διαπίστωσαν πως οι συμμετέχοντες οι οποίοι είχαν στενές φιλίες από την ηλικία των 15 ετών, είχαν χαμηλότερο κοινωνικό άγχος, αυξημένη αίσθηση αυτοπεποίθησης και λιγότερα συμπτώματα κατάθλιψης στην ηλικία των 25 ετών, ενώ οι πιο “δημοφιλείς” προσωπικότητες στο σχολείο -οι οποίες κατά κανόνα έχουν περισσότερες αλλά πιο επιφανειακές φιλίες- φάνηκε πως είχαν υψηλότερα επίπεδα κοινωνικής ανησυχίας ως νεαροί ενήλικες.

Ο επικεφαλής της έρευνας και καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια, Joseph Allen, είπε σχετικά: “Οι [επιφανειακές] σχέσεις με μία μεγάλη ομάδα ανθρώπων δεν μπορούν να πάρουν τη θέση μίας σφυρηλατημένης, βαθιάς, υποστηρικτικής φιλίας. Αυτή η εμπειρία μένει μαζί μας, ανεξάρτητα από το τι θα συμβεί στο μέλλον. Καθώς η τεχνολογία καθιστά όλο και πιο εύκολη την οικοδόμηση ενός μεγάλου κοινωνικού δικτύου επιφανειακών φίλων, η εστίαση στον χρόνο και στην προσοχή που απαιτούνται για την καλλιέργεια στενών, βαθύτερων σχέσεων με μερικά άτομα, θα πρέπει να αποτελεί προτεραιότητα”.

Όπως σημειώνει η ερευνητική ομάδα σε σχετικό δελτίο τύπου, “η εμπειρία έντονων φιλικών επαφών κατά την εφηβεία συμβάλλει στην προαγωγή μακροχρόνιας ψυχικής υγείας”, ενώ εξηγεί πως οι θετικές εμπειρίες με τους φίλους μας βοηθούν στην ενίσχυση θετικών συναισθημάτων για τον εαυτό μας κατά τη διάρκεια ανάπτυξης της προσωπικής μας ταυτότητας.

Αναδημοσίευση: pathfinder.gr

H Τακτική ορισμένων στο Twitter: Κάνεις κριτική; – BLOCK (αποκλεισμός)

Κάποτε όταν ακούγαμε από την τηλεόραση ή διαβάζαμε στις εφημερίδες κάποιον να λέει βλακείες τις σχολιάζαμε με φίλους. Το πολύ πολύ να έχει κάποιος από το κοινωνικό μας περιβάλλον διαφορετική άποψη και γινόταν έντονη ή όχι συζήτηση. Μάλιστα επειδή τα πολιτικά κυρίως πάθη κυριαρχούσαν στη ζωή μας, συνήθως όλη η ομήγυρη συμφωνούσε

Σήμερα η κριτική που κάνει ο καθένας μας σε πρόσωπα της «δημόσιας ζωής» φτάνει και σ’ αυτά . Μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης όπως το Facebook και το Instagram αλλά πολύ περισσότερο το Twitter. Εκεί ο καθένας από αυτούς, δείχνει το πόσο μπορεί να δεχτεί την κριτική στα μη απειλητικά σχόλια. Δείχνει λοιπόν το πόσο δημοκρατικός είναι.

Τώρα με τη φωτιά στην ανατολική Αττική και στο Μάτι εγώ είχα 3 αποκλεισμούς στο Twitter. Εκεί που με είχε αποκλείσει ο δημοσιογράφος Γιάννης Λοβέρδος, από παλιά, για σχόλιά μου στο Facebook αλλά με «πήρε η μπάλα» και στο Twitter. Κι ο βουλευτής, ανεξάρτητος πια πρώην της ΔΗΜΑΡ πρώην του ΠΟΤΑΜΙΟΥ Γρηγόρης Ψαριανός. Αυτός δεν ξέρω γιατί, ίσως να έφτασε κάποιο σχόλιο μου σ’ αυτόν μέσω Retweet.

Την Τρίτη 24 Ιουλίου «με απέκλεισε» η δημοσιογράφος (όπως λέει) και πανεπιστημιακός (όπως την πληρώνει το ελληνικό κράτος και πρώην εκπρόσωπος του τάφου στην Αμφίπολη, Άννα Παναγιωταρέα. Γιατί;

Το βράδυ της Δευτέρας ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας γύρισε εσπευσμένα από την Βοσνία όπου θα βραβευόταν. Με την άφιξή του πήγε στο κέντρο επιχειρήσεων.

Η έγκριτη λοιπόν δημοσιγράφος έκανε το παρακάτω tweet.

Η απάντησή μου που έφερε τον απολκεισμό μου από τις μ@λ@κιες που θα γράφει ήταν:

Και που να είναι;

Στα κανάλια να κάνουν show;

Και θέλεις να λέγεσαι κι "έγκυρη δημοσιογράφος"

ΚΑΤΙ ΤΕΤΟΙΟΙ ΣΑΝ ΕΣΕΝΑ ΝΤΡΟΠΙΑΖΟΥΝ ΤΟ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑ ΣΑΣ ΚΑΙ ΤΟ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΑΝ ΣΕ ΑΝΥΠΟΛΗΨΙΑ.

Την Παρασκευή 27 Ιουλίου η πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, της Δημοκρατικής Συμπαράταξης και του Κινήματος Αλλαγής Φώφη Γεννηματά ήταν στο πρωινό του ΑΝΤ1 και τους δημοσιογράφους Στεφανία Μουρελάτου και Γιώργο Κούρο.

Μεταξύ άλλων είπε για την Κυβέρνηση:

• ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΙ ΚΑΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΦΥΓΟΥΝ.
  Τις ποινικές ευθύνες θα τις διερευνήσει η Δικαιοσύνη, που οφείλει να αποδώσει το δίκαιο.
  Οι τεράστιες πολιτικές ευθύνες είναι αυταπόδεικτες. Πριν ενάμιση μήνα είχα ζητήσει εκλογές για να προλάβουμε τα χειρότερα στα θέματα της οικονομίας. Τώρα μετά την εθνική τραγωδία ζητάμε να φύγει άμεσα αυτή η Κυβέρνηση. Γιατί αποδείχθηκε με τόσο τραγικό τρόπο πως η παραμονή της εκτός από βλαπτική για τη χώρα είναι και επικίνδυνη για την ίδια τη ζωή των πολιτών. Είναι επικίνδυνοι και πρέπει να φύγουν

Κάποια από αυτά τα έκανε tweet που έφτασε και σε μένα. Οπότε απάντησα:

ΠΟΛΥ ΣΩΣΤΑ.

Να έρθουν άλλοι που ξέρουν, αφού δημιούργησαν αυτές τις καταστάσεις.

Και να μη πάει κανείς φυλακή (και γι’ αυτό και γι’ άλλα θέματα), γιατί μ' αυτούς ποτέ δεν ξέρεις.

ΔΕΝ ΜΑΣ ΕΔΕΙΞΑΝ ΑΚΟΜΗ ΤΗΝ ΟΛΟΚΛΗΡΟΜΕΝΗ ΤΟΥΣ ΕΙΚΟΝΑ, Σ' ΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΤΟΜΕΑ

Το Σαββατοκύριακο είχαμε τον άνεργο νομίζω, δημοσιογράφο που εμφανίζεται στον Σκάι και απ’ ότι ακούγεται σύμβουλο του Κυριάκου Μητσοτάκη. Τον Μπάμπη Παπαπαναγιώτου

Διάβασε σε εκπομπή του Σκάι επιστολή μιας κυρίας κατά του πρωθυπουργού (σχετικά με τον θάνατο του Γρηγόρη Φύτρου και των παιδιών του Ανδρέα και της Εβίτας), που υπέγραφε Αννίτα Π. Κυκλοφόρισε πως Αννίτα λένε και την κυρία Παπαπαναγιώτου, μάλιστα τα παιδιά των δυο οικογενειών πηγαίναν στο ίδιο σχολείο. Άρα τι πιο λογικό να έχει γράψει την επιστολή η κ Παπαπαναγιώτου.

Χθες, Τρίτη 31 Ιουλίου, ο Μπάμπης Παπαπαναγιώτου, «με τρία πα» όπως χαρακτηριστικά μου έλεγε τηλεφωνικά στην εφημερίδα που εργαζόμουν κι έστελνε με fax το κείμενό του, αποκάλυψε πως η συγγραφέας της επιστολής ήταν η Αννίτα Πανάρετου.

Οπότε σχολίασα κάτω από tweet μου ήρθε:

Μ' αρέσει που σ' εμπιστεύτηκε για να έχει ανωνυμία. Βέβαια αν θέλουμε πιστεύουμε. Αννίτα Παπαπαναγιώτου, Αννίτα Πανάρετου (πρέπει να ναι "ξανθιά των ανέκδοτων" μα δώσει σ' έναν παντρεμένο με συνονόματη γυναίκα και ίδιο αρχικό όνομα ανώνυμη επιστολή) ή Αννίτα Π+οτιδήποτε

Και ήρθα ο αποκλεισμός, οπότε δε θα βλέπω «τις παπάρες» που κάθε φορά γράφει.

Κοντά σ’ αυτά όμως οφείλω να συγχαρώ του κ. Ρογκάκο (δημοσιογράφο του ΑΝΤ1), Κώστα Χρυσόγονο (Ευρωβουλευτή πρώην ΣΥΡΙΖΑ και νυν ανεξάρτητο) Σεραφείμ Σίλα (κωμικό που κάνει one stand comedy) Άρη Πορτοσάλτε (δημοσιογράφο) και Άδωνι Γεωργιάδη. Που ειδικά τους δυο τελευταίους τους σχολιάζω αρνητικά, παρ’ όλα αυτά όμως δεν με απέκλεισαν.

Αλλά και Νίκο Χατζηνικολάου (δημοσιογράφο εκδότη) και Σταμάτη Μαλέλη (δημοσιογράφο καιυ πεύθυνο γραμματέα επικοινωνίας του Κινήματος Αλλαγής) που μπορεί να με αποκλείσαν σε κάποιο σχόλιό μου αλλά ήταν προσωρινό. Κι αυτό το βρίσκω θεμιτό.

Πάντως τους ευχαριστώ όλους αυτούς που ανέχονται την κριτική μου δίκαιη ή άδικη