Το πρώτο έντυπο ελληνικό βιβλίο στην ιστορία

Η ιστορία της ελληνικής τυπογραφίας αρχίζει το 1465 με κείμενα που άρχισαν να τυπώνονται από Ιταλούς τυπογράφους, ενώ το 1476 εκδόθηκε το πρώτο αποκλειστικά ελληνικό κείμενο από Έλληνα τυπογράφο, η «Ἐπιτομὴ τῶν ὀκτὼ τοῦ λόγου μερῶν» του Κωνσταντίνου Λάσκαρι, βιβλίο ελληνικής γραμματικής.

• • •

O Κωνσταντίνος Λάσκαρις (1434 - 1501)  ήταν σπουδαίος Έλλην λόγιος, από την Κωνσταντινούπολη (φωτο).

Συνέγραψε το γραμματικό έργο «Επιτομή των οκτώ του λόγου μερών και άλλων τινών αναγκαίων», που εξεδόθη το 1465, για να γνωρίσει την ελληνική γλώσσα η Ιππολύτη, κόρη του δούκα του Μιλάνου, Φραντζέσκο Σφόρτζα, της οποίας ο Λάσκαρις ήταν διδάσκαλος τότε. Είναι το πρώτο έντυπο χρονολογημένο βιβλίο, το οποίο είναι γραμμένο αποκλειστικώς στην ελληνική γλώσσα. Ετυπώθη από τον επίσης Έλληνα, τον Κρητικό λόγιο και τυπογράφο Δημήτριο Δαμιλά.

Τυπώθηκε στο Μιλάνο, συνδρομή του επίσης Έλληνος τυπογράφου Διονυσίου Παραβησίνου, ο οποίος, ήταν ήδη τότε, πιθανότατα, ιδιοκτήτης νόμιμου τυπογραφείου – κι αυτό έχει την σημασία του. Η εκτύπωση τέλειωσε στις 30/1/1476. Το βιβλίο αποτελείτο από 72 - 76 φύλλα σε μέγεθος 4ο (23 εκατ.), χωρίς σελιδοποίηση, ούτε υπογραφές, ούτε παραπομπές. Δυσεύρετο και σπανιότατο σήμερα.

Το βιβλίο επανεκδόθηκε πολλάκις:

• το 1480 πάλι στο Μιλάνο από τον Buono Accorsi,

• το 1489 στην Βιτσέντζα της Ιταλίας

• τον Φεβρουάριο του 1494 από τον Άλδο Μανούτιο στην Βενετία. Μάλιστα, αυτή η έκδοση του Άλδου, είναι η πρώτη χρονολογημένη έκδοση του τυπογραφείου του.

• το 1539 με τίτλο «Constantini Lascaris Byzantii, De octo orationis partibus una cum eiusdem authoris et aliorum opusculis», ετυπώθη και κυκλοφόρησε πάλι στην Βενετία, από τον G. A. di Nicolini da Sabbio για λογαριασμό του Melchiorre Sessa. Πρόκειται για επίσης ΣΠΑΝΙΑ ΕΚΔΟΣΗ. Ήταν σε σχήμα 8ο (146 x 90 χλστ.), a-z, A-X8: [352] φύλλα με ελληνικό κείμενο και λατινική μετάφραση σε αντικρυστές σελίδες, ξυλόγραφα τυπογραφικά σήματα στον τίτλο. Κυκλοφόρησε με και χωρίς την οκτασέλιδη εισαγωγή στην εβραϊκή γλώσσα.

• Και το 2007, οι εκδόσεις Κάδμος ανατύπωσαν το βιβλίο, επιμελεία του φιλολόγου και ιστορικού καθηγητή Αντώνη Α. Αντωνάκου. Ήταν η 90ή έκδοση του βιβλίου!

Τέλος «Ανέκδοτο σύνοψι ιστοριών του Κωνσταντίνου Λασκάρεως» εξέδωσε ο Σπυρίδων Π. Λάμπρος, το 1910.

 

 

 Αναδημοσίευση:  e-didaskalia.blogspot.com

Πηγή: Παπαδόπουλος (Ἑλληνική) 77. Γ. Λεκάκης «Ελληνική Βιβλιογραφία». ΑΡΧΕΙΟΝ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ, 4.3.2020.