Από πού προέρχεται και πώς ήρθε στην Ελλάδα ο κουραμπιές

Οι κουραμπιέδες είναι από τα γλυκά που δεν λείπουν ποτέ από τα Χριστούγεννα. Λευκοί από την άχνη ζάχαρη, αρωματικοί και γεμάτοι βούτυρο, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του γιορτινού τραπεζιού. Προτού γίνουν ελληνική συνήθεια, είχαν ήδη κάνει μεγάλο ταξίδι σε άλλες κουζίνες του κόσμου.

• • •

Η προέλευση του κουραμπιέ είναι από την Περσία, όπου πρωτοεμφανίστηκε τον 7ο αιώνα, την εποχή που η ζάχαρη άρχισε να διαδίδεται στην περιοχή.

Η αρχική μορφή του ήταν ένα είδος γλυκίσματος που συνδύαζε αλεύρι, βούτυρο και ζάχαρη, η βάση δηλαδή στην οποία στηρίζεται μέχρι σήμερα. Παρότι η Περσία θεωρείται το επικρατέστερο σημείο προέλευσής του, η “πατρότητα” του γλυκίσματος διεκδικείται και από τον Λίβανο, όπου αντίστοιχα μικρά βουτυράτα μπισκότα εμφανίζονται σε παλαιότερες μαγειρικές παραδόσεις.

Από εκεί το γλύκισμα εξαπλώθηκε σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή και κατόπιν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, περνώντας μέσα από εμπορικές διαδρομές και πολιτισμικές ανταλλαγές. Η παρουσία του καταγράφεται στην οθωμανική κουζίνα ήδη από τον 15ο αιώνα, ενώ οι παραλλαγές του διαφοροποιούνται ανάλογα με τα διαθέσιμα υλικά και τις τοπικές γεύσεις.

 

Η λέξη και η προέλευσή της

Η ονομασία «κουραμπιές» προέρχεται από τις λέξεις kurabie / gurabie, οι οποίες συναντώνται στα αλβανικά και στα τουρκικά ως kurabiye και στα αραβικά ως qurabiya. Σε αρκετές γλωσσικές αναλύσεις συνδέεται με τη ρίζα kuru (ξηρό) και biye, μια λέξη που φαίνεται να προέρχεται από την παραφθορά του λατινικού bis-cuit (“ψημένο δύο φορές”), το οποίο πέρασε στην Ανατολή μέσω των Βενετών εμπόρων. Έτσι, δημιουργήθηκε μια νέα μικτή λέξη, η οποία στη συνέχεια επανήλθε στη Δύση ως αντιδάνειο, για να καταλήξει ελληνοποιημένη στη μορφή «κουραμπιές».

 

Ο κουραμπιές στην Ελλάδα

Στην Ελλάδα, ο κουραμπιές είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τα Χριστούγεννα. Παρ’ όλα αυτά, η μορφή, με την οποία τον γνωρίζουμε σήμερα, έχει διαμορφωθεί εν μέρει από τους Μικρασιάτες πρόσφυγες. Σημαντική υπήρξε η συμβολή των κατοίκων της Καρβάλης της Καππαδοκίας, οι οποίοι το 1924 εγκαταστάθηκαν στη Νέα Καρβάλη του Νομού Καβάλας.

Μαζί τους έφεραν την παραδοσιακή μικρασιατική συνταγή, η οποία εξελίχθηκε στο πιο γνωστό ελληνικό είδος κουραμπιέδων. Οι “κουραμπιέδες Νέας Καρβάλης” θεωρούνται σήμερα από τους πιο δημοφιλείς στη χώρα, συνδυάζοντας το βούτυρο αιγοπρόβειου τύπου με καβουρδισμένα αμύγδαλα.

Στην ελληνική εκδοχή, ο κουραμπιές μοιάζει με ένα ελαφρύ shortbread, όπου το βούτυρο παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο. Συχνά ενισχύεται με αρώματα όπως βανίλια, μαστίχα ή ροδόνερο, ενώ σε ορισμένες περιοχές τα χριστουγεννιάτικα κομμάτια στολίζονται με ένα ολόκληρο γαρύφαλλο στην κορυφή.

Το σχήμα μπορεί να είναι μπάλα ή μισοφέγγαρο και το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του είναι ότι τυλίγεται στην άχνη ζάχαρη όσο ακόμη είναι ζεστό, δημιουργώντας την χαρακτηριστική λευκή και πλούσια επικάλυψη.

 

Οι κουραμπιέδες στον υπόλοιπο κόσμο

Παρά τη στενή σύνδεσή του με τα ελληνικά Χριστούγεννα, ο κουραμπιές ανήκει σε μια ευρύτερη ομάδα γλυκισμάτων που εμφανίζονται σε πολλές χώρες με διαφορετικά ονόματα και παραλλαγές.

Στη Μέση Ανατολή και τα αραβικά κράτη, εμφανίζεται ως ghraybeh, ghorayeba, ghribia, ghraïba και άλλες παραλλαγές. Συνήθως σερβίρεται με αραβικό καφέ ή τσάι, ενώ σε μερικές περιοχές παρασκευάζεται χωρίς αμύγδαλα.

Στην Τουρκία ονομάζεται kurabiye και αποτελεί βασικό κομμάτι της ζαχαροπλαστικής παράδοσης. Στην Αρμενία η αντίστοιχη εκδοχή λέγεται khourabia. Παραδοσιακά φτιαχνόταν με τρία συστατικά: βούτυρο, ζάχαρη και αλεύρι.

Στους Καυκάσιους λαούς, ιδίως στο Ιράν και το Αζερμπαϊτζάν, συναντάμε το qurabiye. Στην Τεμπρίζ, για παράδειγμα, φτιάχνεται με αμυγδαλόψιχα, ασπράδι αυγού και επικάλυψη από χοντροκομμένο φιστίκι ή αμύγδαλο.

Στους Κριμαίους Τατάρους, το «khurabie» έχει χαρακτηριστικό σχήμα ρόμβου ή λουλουδιού και καλύπτεται πλήρως με άχνη. Στην Αλγερία, το γλύκισμα συναντάται ως ghribia, με αμύγδαλα, φιστίκια ή καρύδια.

Τέλος, στη Βουλγαρία, το αντίστοιχο γλύκισμα ονομάζεται kurabii, ιδιαίτερα τα γιορτινά «maslenki».

 

  

Αναδημοσίευση: mixanitouxronou.gr