Πόσο δίκαια κατηγορείται Facebook;

Τελευταία γίνεται πολύς θόρυβος για την εταιρία Cambridge Analytica που χρησιμοποίησε τα προσωπικά δεδομένα 50 εκατομμυρίων χρηστών του Facebook προκειμένου να εκμεταλλευθεί και να τους επηρεάσει στην επιλογή τους για την εκλογή προέδρου στις ΗΠΑ. Πολλοί φάνηκαν να αιφνιδιάστηκαν, «να πέφτουν από τα σύννεφα», όπως συνηθίζουμε να λέμε.

Κι έτσι το facebook, και οι άλλες σελίδες κοινωνικής δικτύωσης που «τις πήρε η μπάλα», μπήκε «στη μαύρη λίστα». Κατάσκοπος λέει, χειραγωγεί τον κόσμο με «σκοτεινά κίνητρα» και διάφορα άλλα. Είναι όμως έτσι;

Έχω γράψει πολλές φορές με διάφορες αφορμές πως στο facebook και στις άλλες σελίδες κοινωνικής δικτύωσης δίνουμε μόνο τις πληροφορίες που θέλουμε εμείς. Κι αυτές που βρίσκει εύκολα όποιος θέλει.

Δηλαδή θα γράψουμε αν θέλουμε μόνο το όνομά μας. Τα άλλα προσωπικά μας στοιχεία διεύθυνση, τηλέφωνο, ημερομηνία γέννησης κι έτος του ΑΝ θέλουμε τα βάζουμε να τα βλέπουν μόνο οι «φίλοι» ή κάποιες κατηγορίες «φίλων». Βέβαια. Πάλι αν θέλουμε φωτογραφία, βάζουμε μια σεμνή, αφού είναι πλέον αυτή με την οποία «θα κυκλοφορούμε σε αυτό τον κόσμο». Έτσι δε θα βάλουμε στο προφίλ μας μια φωτογραφία με μαγιό, ενώ αν δεν έχουμε πρόβλημα μπορούμε να δημοσιεύσουμε μια τέτοια φωτογραφία. Αλλά να την έχουμε φωτογραφία προφίλ; Έτσι κυκλοφορούμε

Τώρα τη σχέση μας τους διαδυκτυακούς μας φίλους. Αυτοί αν δεν είναι προσωπικοί γνωστοί μας, κάνουμε επιλογή ποιους θα δεχτούμε. Γιατί από τη στιγμή που θα τους δεχτούμε πλέον βλέπουμε και κάποιες δημοσιεύεις που θα κάνουν δημόσια όπως και δημόσια δημοσιεύουν κάποιοι γι’ αυτούς.

Από εκεί και πέρα προσέχουμε από που μας έρχονται «ειδήσεις» είτε από μέσα είτε από «επώνυμους» που ακολουθούμε.

Όλα αυτά νομίζω πως δεν είναι υπερβολικά. Άλλωστε θα ξέρουμε αν δούμε πως δημοσιεύει κάτι ο τάδε τραγουδιστής θα είναι γιατί νομίζει πως προωθεί τις ιδέες του και δεν το «τρώμε αμάσητο».

Από εκεί και πέρα οι εταιρίες, όπως η Cambridge Analytica, χρησιμοπούν τα στοιχεία που ΕΣΥ έχεις δώσει. Αν για παράδειγμα ακολουθείς πέντε βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ και οι περισσότεροι φίλοι σου είναι από τον Βόλο μπορεί  να μη μάθεις ποτέ από το facebook πως ο Μητσοτάκης θα πάει στη Λάρισα. Ή αντίστοιχα όταν είσαι μόνο σε γκρουπ ΑΕΚτζήδων, δε θα δεις, στο facebook πάντα, το τον προπονητή του Ολυμπιακού πως ήταν όταν τον χτύπησε το ρολό ταμειακής μηχανής.

Αθώα βέβαια δεν είναι και τα διάφορα τεστ προσωπικότητας που κάνουν οι εταιρίες στα μέσα

κοινωνικής δικτύωσης. Αν δηλώσεις για παράδειγμα λάτρης του δάσους και του κυνήγιού, της πεζοπορίας και φανατικά σαρκοφάγος γιατί να δεις διαφήμιση για «κρητικά παξιμάδια» και θαλασσινές φωτογραφίες με πλαζ γεμάτες κόσμο.

Αυτά είναι από τη μια μεριά καλό, αλλά έχουμε μονόπλευρη πληροφόριση από εκεί μέσα.

Αν και προσέχουμε πάντα ποιους ακολουθούμε, τα γκρουπ που συμμετέχουμε και τις πληροφορίες που δίνουμε πρέπει πάντα να είμαστε «πονηρεμένοι». Εδώ υπάρχουν fake news στις τηλεοράσεις και στις, λεγόμενες, σοβαρές εφημερίδες που απευθύνονται σε όλο σχεδόν τον κόσμο. Δε θα υπάρχουν τα κοινωνικά δίκτυα που η κατηγοριοποίηση είναι πιο μεγάλη;

Υπάρχει βέβαια και στα κλασικά Μέσα αλλά σ’ αυτά είναι πολύ πιο εύκολη η πρόσβαση σ’ ένα Μέσο που να έχει αντίθετη άποψη.

Μπορεί λοιπόν όταν «είμαστε στο facebook» να είμαστε μόνοι, αλλά οι κινήσεις μας μέσα σ’ αυτό πρέπει να είναι πιο προσεκτικές από την πραγματική μας ζωή. Και πρέπει να διαγράψουμε το προφίλ μας ΜΟΝΟ αν δεν είμαστε τόσο προσεκτικοί.

Απ’ όλα αυτά μπορούμε να συμπεράνουμε πως:

Όσοι κατηγορούν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν έχουν λάβει υπ’ όψιν όλα τα παραπάνω. Πως δηλαδή σου έρχονται μόνο ότι δηλώσεις πως ενδιαφέρει εσένα αλλά και τον «κύκλο σου».

Προσπαθεί να χειραγωγήσει, λέει τους χρήστες. Και που ακούγονται αυτά; Εκείνα που κατ’ εξοχήν το κάνουν. Και δε μιλώ μόνο για τις εφημερίδες που στο κάτω κάτω τις αγοράζεις και ξέρεις την ποιότητά τους. Αλλά την τηλεόραση και το ραδιόφωνο. Που εκτός του ότι «φουσκώνουν» τις ειδήσεις που εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους εξαφανίζουν κι αυτές που δεν το κάνουν.

Δεν είναι αθώο λοιπόν το Facebook και τα άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αλλά όχι λιγότερο ένοχο από τα άλλα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Το Ενημέρωσης είναι κατά παράδοση όπως η νηστεία των ημερών πριν το Πάσχα που διανύουμε δηλαδή.