Οι Πέντε Αστέρες και η μαύρη τρύπα

Τα δικά του συμπεράσματα από το αποτέλεσμα των εκλογών της Κυριακής, 4/3, έβγαλε ο Παντελής Μπουκάλας σε άρθρο του με τον ίδιο τίτλο στην «Καθημερινή» της Τρίτης 6 Μαρτίου.

* * *

Αν το μικρό μέγεθος της Ελλάδας στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ενωσης, αλλά και η ευκαμψία των κυβερνητικών σχημάτων που διαχειρίστηκαν τη μοίρα της στα χρόνια της κρίσης, επέτρεψαν να γίνει η χώρα αντικείμενο πειραματισμού, η Ιταλία παραήταν μεγάλη για να αντιμετωπιστεί με τον ίδιο τρόπο από το ηγετικό κέντρο. Ακόμα κι αν χρησιμοποιήθηκαν παρόμοιες τεχνικές για την ανάρρωση της οικονομίας, το στυλ των Βρυξελλών και του Βερολίνου έδειχνε ηπιότερο.

Τα αποτελέσματα, πάντως, δεν διαφέρουν ιδιαίτερα: Τα ποσοστά της πραγματικής (όχι της στατιστικής) ανεργίας στην Ιταλία υπολείπονται των ελληνικών αλλά παραμένουν υψηλά, η περιπόθητη ανάπτυξη είναι ισχνή, οι κοινωνικές ανισότητες γίνονται χαώδεις, το κράτος πρόνοιας καταποντίστηκε και εκεί, η φυγή σε άλλες χώρες προικισμένων νέων συνεχίζεται, το δε ακροατήριο των μισαλλόδοξων κηρυγμάτων διευρύνεται συνεχώς. Το έδειξαν και οι προχθεσινές εκλογές, με την κάλπη να ενισχύει τους «αντισυστημικούς» σχηματισμούς του θολού, πολυσυλλεκτικού λαϊκισμού, όπως το Κίνημα των Πέντε Αστέρων, καθώς και τα ρατσιστικά κόμματα, όπως η Λέγκα, που πόνταρε τον σωβινισμό της στο σύνθημα «Πρώτα η Ιταλία», μια παραλλαγή τού «Η Ιταλία στους Ιταλούς».

Αναμενόμενος ως εκ τούτου ο ενθουσιασμός της Μαρίν Λεπέν και του Νάιτζελ Φάρατζ. Μαζί τους μάλλον χάρηκαν και οι διάφοροι εθνικιστές-λαϊκιστές ηγετίσκοι που αγρεύουν ψήφους με συνθήματα του τύπου «Πρώτα η Ουγγαρία», η Αυστρία, η Τσεχία, η Ολλανδία κ.ο.κ.

Πιο καθαρά όμως και από το αποτέλεσμα της Κυριακής την κατάσταση των ιταλικών πραγμάτων την έδειξε η προεκλογική αντιπαράθεση. Τον τόνο έδωσαν αφενός η επιστροφή ενός σεξιστή δημοκόπου που έχει ακόμη άλυτα προβλήματα με τα δικαστήρια (σωτήρας ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι...· ένα δράμα), αφετέρου οι πολλές αιματηρές επιθέσεις εναντίον μεταναστών και προσφύγων και η νομιμοποίηση των νεοφασιστών ως δυνάμει κυβερνητικών εταίρων. Μια νομιμοποίηση που απειλεί σαν μαύρη τρύπα τη δημοκρατία.

Ιταλία και Ελλάδα είδαν τα τελευταία χρόνια ένα από τα συγκριτικά τους πλεονεκτήματα (η κομβική γεωγραφική τους θέση) να μετατρέπεται σε πρόβλημα. Η στάση της Κεντρικής και της Βόρειας Ευρώπης, που ελάχιστα σεβάστηκαν τις συμφωνίες περί μετεγκατάστασης προσφύγων, έθρεψε τον απομονωτισμό και τον ευρωσκεπτικισμό και πρόσφερε αφειδώλευτα έδαφος για να αναπτυχθεί η κάθε λογής Ακροδεξιά. Το πρόβλημα-Ιταλία έχει και Ευρωπαίους γεννήτορες. Και δυστυχώς, οι μουδιασμένες Βρυξέλλες δεν φαίνονται ικανοί θεραπευτές.