Κυβέρνηση εξαναγκασμού

Την βδομάδα που μας πέρασε, τσαλαπατήθηκαν οι θεσμοί της Ελληνικής Δημοκρατίας και έδειξαν το μέγεθος τους (ως προ το πόσο μικροί είναι σε σχέση με τις καταστάσεις και τα γεγονότα. Ο κ. Παντελής Μπουκάλας το κατάλαβε νωρίς νωρίς και περιγράφει πολύ εύστοχα την περασμένη Τρίτη (8/11) στην «Καθημερινή» την κυβέρνηση που ορκίσθηκε χθες (Παρασκευή 11/11).

* * *

Θολωμένα τα μυαλά των κομματικών ηγετών (από το μείγμα των τελεσιγραφικών πιέσεων και του προσωπικού και παραταξιακού συμφέροντος), θολό και ασαφές το σχήμα της νέας κυβέρνησης: ούτε ο χαρακτήρας της προσδιορίστηκε ούτε η στελέχωση, ο χρονικός της ορίζοντας και το όνομα του επικεφαλής και οι αρμοδιότητές του, αν βέβαια δεν πρόκειται για ενεργούμενο. Σαφέστατο είναι πάντως ότι δεν έχουμε να κάνουμε με κυβέρνηση εθνικής ανάγκης, όπως τουλάχιστον μάθαμε με τα χρόνια να την εννοούμε: δεν συμμετέχουν όλα τα κόμματα, όσα μπήκαν στη Βουλή το 2009 και όσα προέκυψαν έκτοτε, με τον βιαιότατο εμβρυουλκό του Μνημονίου. Δεν συμμετέχουν καν οι πρόθυμοι, όσοι δηλαδή είχαν ήδη ταχθεί υπέρ κυβερνήσεων συνεργασίας. Αλλά και αυτοί που μετέχουν, το ΠΑΣΟΚ και η Ν.Δ., μπήκαν στο παιχνίδι με μισή καρδιά και μισό μυαλό: τα υπόλοιπα μισά τους μετράνε ήδη κέρδη και ζημίες, κομματικά κέρδη και κομματικές ζημίες εννοείται, ενόσω η μισή τους γλώσσα συνεχίζει να ρητορεύει περί εθνικού συμφέροντος.
Ακόμα και αυτοί που πρωτοστάτησαν στο εγχείρημα (ή σύρθηκαν και, για λόγους επικοινωνιακούς, παράστησαν ότι πρωτοστατούν) γνωρίζουν ότι ο τίτλος που ταιριάζει στο νεότευκτο σχήμα είναι της κυβέρνησης εθνικού εξαναγκασμού ή και καταναγκασμού παρά της κυβέρνησης εθνικής ανάγκης. Ο τεταπεινωμένος των Καννών κ. Παπανδρέου και ο δημαγωγικά αντιμνημονιακός κ. Σαμαράς πιέστηκαν αφόρητα από το εξωτερικό και το εσωτερικό, από τους ποικίλους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που έχασε μάλλον οριστικά τη σχέση της με τη δημοκρατία, από το ΔΝΤ και από εξωθεσμικά κέντρα και συμφέροντα.
Συναποφάσισαν, λοιπόν οι δύο αρχηγοί, αν φυσικά ισχύει στη συγκεκριμένη περίπτωση το ρήμα αποφασίζω, όταν πρόκειται απλώς για την υιοθέτηση μιας εντολής, για την αποδοχή μιας στανικής υπαγόρευσης. Και ενώ, ιστορικά, έχει πολύ μικρή σημασία το αν επλήγη ο δικός τους εγωισμός και η αυτοεκτίμησή τους, έχει τεράστια σημασία το ότι, στο πρόσωπό τους, τραυματίστηκε ο εθνικός εγωισμός και η συλλογική αυτοεκτίμηση. Ο εκβιασμός άλλωστε, στα όρια της τρομοκρατίας, ασκήθηκε εις βάρος όλου του λαού, που βρέθηκε να χλευάζεται και να επιτιμάται επί μήνες όχι μόνο σαν αυτοκαταστροφικός αλλά και σαν καταστροφέας της Ευρώπης και δολιοφθορέας της οικουμενικής χρηματοπιστωικής γαλήνης.
Τεράστια είναι επίσης η σημασία του γεγονότος ότι ο κ. Παπανδρέου και ο κ. Σαμαράς συναποφάσιαν (έστω, χωρίς εισαγωγικά) σε άτυπη σύσκεψή τους υπό τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Χωρίς να έχουν νομιμοποιηθεί από τη λαϊκή ψήφο και χωρίς να χρονοτριβούν με την προσεχτική ανάγνωση του Συντάγματος, καθόρισαν, ετεροκαθορισμένοι οι ίδιοι, την επόμενη δεκαετία της χώρας. Οντως, στη δημοκρατία δεν υπάρχουν αδιέξοδα. Αλλά υπό την αυστηρή προϋπόθεση ότι τηρούνται σεβαστικά οι νόμοι και οι κανόνες της.