Η Πέμπτη της δεύτερης εβδομάδας του Τριωδίου (Κρεατινής)
ονομάζεται Τσικνοπέμπτη ή Τσικνοπέφτη, επειδή την ημέρα αυτή όλα τα σπίτια
ψήνουν κρέας ή λιώνουν το λίπος από τα χοιρινά και ο μυρωδάτος καπνός ή τσίκνα
είναι διάχυτος παντού. Από αυτή την τσίκνα, λοιπόν, έχει πάρει το όνομά της η σημερινή Πέμπτη του 2018 (8/2) και λέγεται Τσικνοπέμπτη.
* * *
Το έθιμο χάνεται στα βάθη των αιώνων, χωρίς να γνωρίζουμε
την προέλευσή του. Εικάζεται, όμως, ότι προέρχεται από τις βακχικές γιορτές των
αρχαίων Ελλήνων και Ρωμαίων, που επιβίωσαν του Χριστιανισμού.Σύμφωνα με τον
λαογράφο Δημήτριο Λουκάτο, το φαγοπότι και το γλέντι της ημέρας είναι
«ομοιοπαθητικές προσπάθειες για την ευφορία της γης».
Την Τσικνοπέμπτη, που βρίσκεται στο μέσο του Τριωδίου,
ξεκινούν ουσιαστικά οι εκδηλώσεις της Αποκριάς, οι οποίες κορυφώνονται με τα
Κούλουμα την Καθαρά Δευτέρα.Ανάλογες γιορτές υπάρχουν στη Γερμανία (Schmutziger
Donnerstag = Λιπαρή Πέμπτη) και στη Νέα Ορλεάνη των ΗΠΑ (Mardi Gras = Λιπαρή
Τρίτη), που συνδυάζονται με καρναβαλικές εκδηλώσεις.
Το έθιμο της
Τσικνοπέμπτης ανά την Ελλάδα
Στην παλαιά πόλη της
Κέρκυρας τελούνται τα Κορφιάτικα Πετεγολέτσια ή αλλιώς Κουτσομπολιά ή Πέτε
Γόλια.Η πετεγολέτσα, το πετεγουλιό όπως το λένε οι Κερκυραίοι, δεν είναι άλλο
από το γνωστότατο κουτσομπολιό. Η πετεγολέτσα πραγματοποιείται το βράδυ της
Τσικνοπέμπτης, στην Πιάτσα, κοντά στην τοποθεσία “Κουκουνάρα”, της πόλης της
Κέρκυρας.
Στην Πάτρα έχουμε
το έθιμο της Κουλουρούς. Η Γιαννούλα η Κουλουρού πιστεύει λανθασμένα πως ο
Ναύαρχος Ουίλσον είναι τρελά ερωτευμένος μαζί της και πως έρχεται να την
παντρευτεί. Για αυτό ντύνεται νύφη και με τη συνοδεία των Πατρινών πηγαίνει να
προϋπαντήσει τον καλό της στο λιμάνι. Γύρω της οι Πατρινοί διασκεδάζουν με τα
καμώματά της.
Στις Σέρρες
ανάβονται μεγάλες φωτιές στις αλάνες, στις οποίες αφού ψήσουν το κρέας, πηδούν
από πάνω τους. Στο τέλος κάποιος από την παρέα με χιούμορ αναλαμβάνει τα
«προξενιά», ανακατεύοντας ταυτόχρονα τα κάρβουνα με ένα ξύλο.
Στην Κομοτηνή
καψαλίζουν την κότα που θα φαγωθεί την επόμενη Κυριακή (της Απόκρεω). Αυτήν την
ημέρα τα αρραβωνιασμένα ζευγάρια ανταλλάσσουν φαγώσιμα δώρα. Ο αρραβωνιαστικός
στέλνει στην αρραβωνιαστικιά του μια κότα, τον κούρκο, και εκείνη στέλνει
μπακλαβά και μια κότα γεμιστή. Όλα αυτά πραγματοποιούν την παροιμία πως ο
«έρωτας περνάει από το στομάχι».
Στο Ηράκλειο της
Κρήτης, μικροί και μεγάλοι περιδιαβαίνουν μεταμφιεσμένοι στους δρόμους και
στις πλατείες της πόλης, τραγουδώντας και χορεύοντας.
Στη Θήβα, αρχίζει
ο «βλάχικος γάμος», που ξεκινά με το προξενιό δύο νέων, συνεχίζει με τον γάμο
και τελειώνει την Καθαρά Δευτέρα με την πορεία των προικιών της νύφης και το
γλέντι των συμπεθέρων.
Στην Ιο, το βράδυ
της Τσικνοπέμπτης μασκαράδες ζωσμένοι με κουδούνια προβάτων διασχίζουν τη Χώρα
και επισκέπτονται σπίτια και καταστήματα.
Στον Πόρο, η
παράδοση επιβάλλει στους νέους να κλέψουν ένα μακαρόνι, το οποίο θα βάλουν κάτω
από το μαξιλάρι τους για να δουν ποια θα παντρευτούν.
Σε όλη την Πελοπόννησο
σφάζουν χοιρινά από τα οποία φτιάχνουν διάφορα άλλα τρόφιμα, μεταξύ των οποίων
πηχτή, τσιγαρίδες, λουκάνικα, γουρναλοιφή και παστό
Η «Τσικνοπέμπτη» στην Ευρυτανία
και ειδικότερα στα χωριά των Αγράφων
ήταν η μέρα που ετοίμαζαν το «παστό».Έβραζαν το λίπος με λίγο νερό, ραντίζοντάς
το συγχρόνως με νερό. Το σούρωναν στη συνέχεια. Αυτή ήταν η
«γουρναλοιφή».Φυλαγόταν σε δοχεία (πήλινα). Χρησιμοποιούνταν ως άρτυμα για όλη
τη χρονιά. Στον πάτο του καζανιού έμεναν οι «τσιγαρίδες» που νοστίμιζαν τα
φαγητά (με χόρτα, αυγά, όσπρια). Σε καζάνι έβραζαν το κρέας με λίγο κρασί για
να βγάλει λίπος, που με αυτό έβραζε. Έριχναν τα μπαχαρικά για νοστιμάδα και τα
λουκάνικα, αφού τα καθάριζαν από την καπνιά. Πρόσεχαν μη «τσικνιστούν» γιατί θα
χάλαγε όλο το «παστό».
Μετά το βράσιμο
καθάριζαν το κρέας από τα κόκαλα, έκοβαν τα λουκάνικα και τα τοποθετούσαν σε
δοχεία πήλινα και τα περιέχεαν με λίπος για να σκεπαστούν οι μεζέδες.Ήταν το
φαγητό για όλο το χρόνο. Μ’ αυτό φίλευαν και τους ξένους.
Αναδημοσίευση: vimapoliti.gr
Πηγή: eleftherostypos.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου